هاوڵاتی فراکسیۆنی پارتی دەڵێ، بە دەنگی 58 پەرلەمانتار و بەبێ دەنگی پەرلەمانتارانی فراکسیۆنی یەکێتی، کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسیی هەرێمی کوردستان کاراکراوەتەوە و فراکسیۆنی یەکێتیش ڕەتی دەکاتەوە. لەم بارەیەوە زیاد جه‌بار، له كۆنگره‌یه‌كی رۆژنامه‌وانیدا له په‌رله‌مانی كوردستان رایگه‌یاند، كۆمسیۆن كرا نه‌كراوه‌ته‌وه و فراكسیۆنه‌كه‌ی رێگه‌ی له كارێكی نایاسایی گرتووه. وتیشی، سكرتێری په‌رله‌مانی كوردستان رۆڵێكی خراپ ده‌گێڕێت. ئه‌وه‌شی خسته‌ڕوو"ده‌یانه‌وێت كۆتایی به به‌كارهێنانی پێكهاته‌كان بهێنن و هه‌ركاتێك ته‌بایی هه‌بووبێت، فراكسیۆنی پارتی تێكیداوه." کۆبوونەوەی ئەمڕۆ دووشەممە 22ـی ئایاری 2023ـی پەرلەمانی کوردستان بە ئاڵۆزی دەستیپێکرد، کاتێک دوێنێ بەبێ رەزامەندیی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کاراکردنەوەی کۆمیسیۆن لەلایەن جێگری سەرۆک و سکرتێری پەرلەمانەوە خرایە بەرنامەی کارەوە. سەرەتای کۆبوونەوەکەی ئەمڕۆ دوای دروستبوونی ئاڵۆزی، رێواز فایەق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان کۆبوونەوەکەی دواخست، بەڵام هێمن هەورامی، جێگری سەرۆکی پەرلەمان رەتیکردەوە کۆبوونەوە دوابخرێت و کاراکردنەوەی کۆمیسیۆنی خستە دەنگدانەوە. فراکسیۆنی پارتی دەڵێت بە دەنگی 58 پەرلەمانتار و بەبێ دەنگی پەرلەمانتارانی فراکسیۆنی یەکێتی، کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسیی هەرێمی کوردستان کاراکراوەتەوە و فراکسیۆنی یەکێتیش ڕەتی دەکاتەوە. هاوکات سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانیش ڕایگەیاند، دانیشتنەکەی ئەمڕۆ مردووەو مردوش زیندوو ناکرێتەوە.
هاوڵاتی لە ئۆپراسیۆنی هێزە ئەمنیەکانی تورکیادا لە ئەنقەرە و ناوچەکانی ١٩ هاوڵاتی کورد دەستگیرکران ، هێزە ئەمنیەکانی تورکیا لەسەر فەرمانی دادگای ئەنقەرە، سەرلەبەیانی ئەمڕۆ هەڵیانکوتایە سەر ماڵی ژمارەیەک هاوڵاتی کورد. بەگوێرەی هەواڵێکی ئاژانسی میزۆپۆتامیا، ١٩ هاوڵاتی کورد دەستگیرکراون و هۆکارەکەشی ئەوەیە کە بەشداریان لە ئاهەنگەکانی نەورۆزدا کردووە لە مانگی ئازاردا. بەگوێرەی زانیاریەکانی ئاژانسی میزۆپۆتامیا، لەنێو دەستگیرکراوەکاندا، ژمارەیەک ئەندامی ئەنجومەنی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) و لایەنگرانی ئەو پارتە هەیە. دەستگیرکراوەکان بۆ بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی ئەنقەرە گواستراونەتەوە. ئەمەش لە کاتێکدایە کە ٢٨ی ئەم مانگە خولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی تورکیا بەڕێوە دەچێت. هێزە ئەمنیەکانی تورکیا پێشتریش بەر لەوەی خولی یەکەمی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی و پەرلەمانی تورکیا لە ١٤ی ئایاردا دەست پێبکات، ئۆپراسیۆنێکیان لەدژی ئەندام و بەڕێوەبەرانی هەدەپە، رۆژنامەنووس و سیاسەتمەدارە کوردەکان ئەنجام دابوو و زیاتر لە ٢٠٠ کەسیان دەسگیر کردبوو کە ژمارەیەکیان تاوەکو ئێستاش لە زینداندان.
هاوڵاتی جێگری سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان رایگەیاند، ئامادەن کۆبونەوەی ئەمڕۆی پەرلەمان بخەنە سبەینێ بە هەمان بەرنامەی کاری ئەمڕۆوە بەمەرجێک د. رێواز فایەق، سەرۆکی پەرلەمان ئامادەبێت رایبگەیەنێت. ئەمڕۆ دووشەممە 22ـی ئایاری 2023، هێمن هەورامی، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان لەبارەی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی کوردستان لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا قسەیکرد و ئاماژەی بەوەکرد، خولی پێنجەمی پەرلەمانی کوردستان بۆ ئەوە درێژکراوەتەوە "زەمینەسازی یاسایی و سیاسی بکرێت و لەبەر ئەوەی سەرۆکی هەرێمی کوردستان رۆژی 18ـی تشرینی دووەمی 2023ـی بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن دەستینشانکردووە، کەمتر لە شەش مانگ بۆ ئەو ماوەیە ماوە". وتیشی، "لەپێناو ئەوەی سازانی زیاتر لەنێوان لایەنە سیاسییەکاندا بکرێت، ئامادەن دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمان بۆ سبەی دوابخرێت، "بەمەبەستی ئەوەی کۆمیسیۆن کارا بکرێتەوە و خوێندنەوەی یەکەم بۆ هەمواری یاسای هەڵبژاردن بکرێت، بە زیادكردنی ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی له پۆسته‌كانی حكومه‌ت و په‌رله‌مان پێویستن. بەمەرجێک ئێستا سەرۆکی پەرلەمان رابگەیەنێت دانیشتنەکە بۆ سبەی سێشەممەیە بەهەمان بەرنامەی کاری دانیشتنی ئەمڕۆ." ئەوەشی ڕونکردەوە ، "یەکێتی شەریکێکی ئەساسییە لەم وڵاتەدا و ئێمە هەمو هەوڵێکمانداوە و ساڵ و نیوێکە، ئێستا لەبەردەم دو ئەگەرداین، یەکەم، کۆمسیۆن کەمتر لە شەش مانگی ماوە و ئەم کۆمسیۆنە وەکو خۆی کارادەکرێتەوە و هەتاوەکو یاساکە هەموارنەکرێتەوە کۆمسیۆن کارەکانی ناکات و هەمومان کۆکین لەسەر ئەوەی کە دەبێت ئەم یاسایە هەمواربکرێتەوە، لە یەک بازنەیی بکرێتە چوار بازنەیی و تۆماری بایۆمەتری عێراق بەکارهێنرێت و ئامارەکانی عێراق بۆ دابەشکردنی هەر 100 کورسیەکەی پەرلەمان هەبێت، ئەمان گرنگن بۆ ئەوەی هەرێمی کوردستان قەوارە دەستوریەکەی پارێزراو بێت چونکە هیچ رون نیە کە دادگای فیدڕاڵی چ جۆرە بڕیارێک لەسەر هەرێمی کوردستان دەدات لە رۆژانی ئایندەدا". ئەمە لە کاتێکدایە دوێنێ یەکشەممە 21ـی ئایاری 2023، ده‌سته‌ی سه‌رۆكایه‌تیی په‌رله‌مانى كوردستان له راگەیەندراوێکدا كه ئاراسته‌ی گشت ئه‌ندامانى په‌رله‌مانی کردووە، ئاماژەی بەوەکردووە، خاڵێکی دیکە بۆ دانیشتنی ئەمڕۆی دووشەممە زیادکراوە، ئەویش كاراكردنه‌وه‌ى ئه‌نجوومه‌نی كۆمیسیارانە بۆ ماوه‌ى پێنج ساڵ.
هاوڵاتی کە*جە*کە دەڵێت، " پێگەی ئەو کەسانەی لە کەمپەکە دەژین، پەنابەری سیاسیە و پێویستە بەو پێیە مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. بانگەشەکانی دەوڵەتی تورکیا لەبارەی کەمپی پەنابەرانی مەخمور راست نین. کەمپی مەخمور، کەمپێکی مەدەنییە. ئەو کەسانەی تێیدا دەژین، بەهۆی زوڵمی دەوڵەتی تورکیا، لەسەر ماڵ و زێدیان ئاوارە بوون، بەڵام بە ئیرادە و تێکۆشانێکی بەهێز لەدژی سەختیەکان تێدەکۆشن". هاوسەرۆکایەتی دەستەی بەڕێوەبەری کە*جە*کە لەبارەی گەمارۆی سەر کەمپی پەنابەرانی (مەخمور) راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە. لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە، "دەوڵەتی عێراق، هەوڵی گەمارۆدانی کەمپی مەخور دەدات و ئەمەش لە کەمپەکە ئاڵۆزی دروست کردووە. دەگوترێت کە ئاڵۆزی لەنێوان خەڵکی کەمپەکە و هێزەکانی دەوڵەتی عێراق بەردەوامە و دوو وڵاتپارێز بریندار بوون. هیوادارین کە دوو وڵاتپارێزە بریندارەکە بە زوترین کات چاک ببنەوە. دەوڵەتی عێراق پێویستە کۆتایی بە گەمارۆی سەر کەمپی پەنابەرانی مەخمور و ئاڵۆزیەکان بهێنێت. دەوڵەتی عێراق بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان، نابێت هێزی سەربازی، گەمارۆ و سەپاندن بەکاربهێنێت، پێویستە دیالۆگ بە بناغە وەربگرێت." هەروەها باسی ئەوەش دەکات: " پێگەی ئەو کەسانەی لە کەمپەکە دەژین، پەنابەری سیاسیە و پێویستە بەو پێیە مامەڵەیان لەگەڵدا بکرێت. بانگەشەکانی دەوڵەتی تورکیا لەبارەی کەمپی پەنابەرانی مەخمور راست نین. کەمپی مەخمور، کەمپێکی مەدەنییە. ئەو کەسانەی تێیدا دەژین، بەهۆی زوڵمی دەوڵەتی تورکیا، لەسەر ماڵ و زێدیان ئاوارە بوون، بەڵام بە ئیرادە و تێکۆشانێکی بەهێز لەدژی سەختیەکان تێدەکۆشن. بە دەیان ساڵە کەمپی مەخمور، لە چوارچێوەی یاساکانی نەتەوە یەکگرتووەکاندا لەبارەی پەنابەران، بووەتە خاوەن پێگەیەکی فەرمی. واتە کەمپی پەنابەرانی مەخمور، لە رووی یاساییەوە لەژێر پاراستنی دەوڵەتی عێراقدایە." کە*جە*کە دەڵێت، " پێویستە حکومەتی عێراق بەگوێرەی بانگەشە ناراستەکان نەجووڵێتەوە. پێویستە کێشەکان لە رێگەی دیالۆگەوە لەگەڵ خەڵکی کەمپەکە و بە قسە و گفتوگۆ چارەسەر بکات. ئێمە بڕوامان وایە کە مرۆڤ دەتوانێت کێشەکان بە دیالۆگ چارەسەر بکات. هیوادارین کە هەڵوێستێک لەم چوارچێوەیەدا بە بناغە بگیرێت و کێشەکە چارەسەر ببێت. بانگەوازیمان بۆ نەتەوە یەکگرتووەکان و دەزگا نێونەتەوەییەکان ئەوەیە کە لەدژی سەپاندنی فشارەکان بەهۆی دەوڵەتی تورکیاوە، بەرپرسیاری خۆیان جێبەجێ بکەن. بەر لەوەی دۆخەکە ئاڵۆزتر ببێت و شەڕ رووبدات، پێویستە دەوڵەتی عێراق و نەتەوە یەکگرتووەکان بەرپرساری خۆیان جێبەجێ بکەن. هەروەها پێویستە گەلی کورد و هێزە دیموکراتەکان، پشتگیری لە خەڵکی مەخمور بکەن کە مافەکانیان رەوایە و رێگە بە هەوڵی تێکدەری نەدەن و خەڵکی مەخمور بە تەنیا جێمەهێڵن. پشتگیری گەلی کورد و لایەنە دیموکراتیەکان بۆ کەمپی مەخمور زۆر گرنگە."
هاوڵاتی بەڕێوەبەری ڕۆشنبیری و هونەری سلێمانی پێشنیارێك دەداتە وەزیری ڕۆشنبیری عێراق، داوای لێدەكات پرۆژەیەك پەسەند بكات كە تێیدا هونەر و ئەدەبی كوردی وەربگێردرێتە سەر زمانی عەرەبی تا خوێنەر و نوسەری عەرەب زیاتر كورد بناسن. موحسین ئەدیب بەڕێوەبەری ڕۆشنبیری و هونەری سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: لەڕۆژی 18-5-2023 لەپەراوێزی كردنەوەی سەنتەری دیالۆگی كوردی – عەرەبی، دكتۆر ئەحمەد بەدرانی وەزیری ڕۆشنبیری و شوێنەوار و گەشتوگوزاری عێراقمان بینی، گفتوگۆی ئەوەم لەگەڵ كرد ئەگەر بمانەوێت كارەكانی سەنتەرەكە سەركەوتوو بێت پێویستە هەنگاوێكی گرنگ بنێین. وتیشی: هەنگاوەكە ئەوەیە وەك چۆن بەشێك لەهاوڵاتیان و بەتایبەتیش نوسەران و رۆشنبیرانی كورد ئاگاداری كەلتور و ئەدەبیات و هونەری عەرەبییە، پێویستە هاوڵاتیانی عێراق و عەرەبیش شارەزایی ئەدەبیات و هونەری كوردی بن، بەڵام بەداخەوە ئەوە نابینین،واتە نوسەر و خوێنەری عەرەب وەك پێویست ئاگاداری ئەدەب و هونەری ئێمە نییە". بەڕێوەبەری ڕۆشنبیری و هونەری سلێمانی دەشڵێت: داوامان لێكردن وەك وەزارەتی رۆشنبیری حكومەتی عێراق بودجەیەك دابین بكەن بۆ وەرگێڕانی ئەدەبیات و هونەری كوردی بۆ عەرەبی، بۆ ئەوەی خوێنەر و نوسەری عەرەبی ئێمە بناسێت، چونكە تائێمە نەناسێت گفتوگۆ دروست نابێت و ئەوەی هەشە سەركەوتوو نابێت. " وەزیری رۆشنبیری عێراقیش بیرۆكەكەی بەلاوە گرنگ بوو بەڵێنیدا كاری لەسەر بكات و لەگەڵ سەرۆك كۆماری عێراقیش باسمان لەپرۆژەكە كرد، ئێستاش داوا لە وەزیری رۆشنبیری هەرێم و ڕۆشنبیران و میدیاكاران دەكەین هاوكارمان بن لەسەرخستنی ئەم پرۆژەیە چونكە كاریگەری زۆری دەبێت". موحسین ئەدیب وای وت.
هاوڵاتی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە پەرلەمانی کوردستان لەبارەی زیادکردنی بڕگەی كاراكردنەوەی كۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنەکان لە دانیشتنی سبەینێی پەرلەماندا لەلایەن پارتییەوە دەڵێت، "ھەنگاوێكە بە ئاراستەی قوڵكردنەوەی ململانێ سیاسییەکان." فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا دەڵێت: "بەداخەوە جارێکی تر پارتی دیموکراتی کوردستان بە بەکارھێنانی نوێنەری بەناو پێکھاتەکان، لە ھەنگاوێکی تاک لایەنەی نایاسایی، بڕگەیەک بۆ بەرنامەی کاری دانیشتنی رۆژی ٢٢-٥-٢٠٢٣ زیاد دەکەن، ئەویش کاراکردنەوەی کۆمسیۆنی ھەڵبژاردن و راپرسیە." ئاماژە بەوەکراوە، "ئەم ھەنگاوە تەواو ناپەیرەویە و پێچەوانەی ماددەی (٤٨)ی بڕگەی (٤) لە پەیرەوی ناخۆی پەرلەمانی کوردستانە، لەبەر ئەوەی (٢٤) کاتژمێری تەواو بەر لە دانیشتنی پەرلەمان رانەگەیەنراوە، ھاوکات پێچەوانەی رێکەوتنی سیاسی نێوان ھێزە سیاسیەکان و فراکسیۆنەکانی پەرلەمانە کە پرسی ھەمواری یاسای ھەلبژاردن و کاراکردنەوەی کۆمسیۆن دو پرسی نیشتمانین دەبێت دوای رێکەوتن و سازانی ھێزە سیاسیەکان ھاوتەریب بەیەکەوە بخرێنە بەرنامەی کار و کاریان لەسەر بکرێت." فراکسیۆنی یەکێتی باس لەوە دەکات "جارێکی تر پارتی نوێنەری بەناو پێکھاتەکانی لە دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان بەکارھێناوە بۆ واژۆکردن لەسەر بابەتێکی ناپەیرەوی، ئەمەش ھەنگاوێکە بە ئاڕاستەی قوڵکردنەوەی ململانێ سیاسی، دواجار ئەنجامدانی ئەم کارە بەشێوەی تاکڕەوی وێرای ئەوەی سەرپێچی تەواوی پەیرەوی ناوخۆی پەرلەمانی کوردستانە، لەھەمان کاتدا دەبێتە ھۆی تێکدانی بنەمای سازانی نیشتیمانی، بۆیە ئێمە لە فراکسیۆنی یەکێتی نیشتمانی کوردستان بەتەواوی ئەم ھەنگاوە نایاسایی و ناپەیڕەویە رەتدەکەینەوە، ئۆباڵی لێکەوتەکانی دەخەینە ئەستۆی ئەنجامدەرانی ."
هاوڵاتی وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی رونكردنەوە لەبارەی جێبەجێكردنی سیستمی پۆینت تو پۆینت دەدات بەهمەن عەبدوڵا وتەبێژی هاتوچۆی سلێمانی لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لە 21ی ئایارەوە كامێراكانی تیژڕەوی پۆینت تو پۆینت دەكەوێتەكار كە 24 كامێران لە تاسڵوجەوە تا دەگاتە قەزای دوكان جێگیردەكرێن، بۆ ماوەی هەفتەیەك لەژێر ئەزمونیدا دەبێت و غەرامە بۆ سەرپێچیكاران هەژمار ناكات، لە كاتژمێر 8:00ی رۆژی 29ی مانگیشەوە بەفەرمی دەكەوێتەكار و سزاكان تۆماردەكات. وتیشی، "ئامانجی دانانی كامێراكان كۆكردنەوەی داهات نیە بەڵكو بۆئەوەیە شۆفێر هەست بكات چاودێری لەسەرە و پابەندی خێرایی دیاریكراوی شەقامەكان بێت و دەشڵێت، "لەڕێگەی كامێراكانەوە كەمترین سزای شۆفێرانی سەرپێچیكار 70 هەزار و زۆرترینیش سزاش 250 هەزار دینارە". سەبارەت بە ئۆتۆمبێلە بێ سەرەتاكان،بەهمەن عەبدوڵا وتی، "ئەو ئۆتۆمبێلانەی هەڵگری دەرەوەی تابلۆی دەرەوەی هەرێمی كوردستانن، یان بێ سەرەتان پرۆژەكە بەو شێوەیە بۆئەوان، بۆ نمونە لە تاسڵوجە تا دوكان، لە دوكان بنكەیەك هەیە كە ئەو ئۆتۆمبێلەی سەرپێچیەكەی تۆماركردوە كارمەندی تایبەتمەندی هەیە راستەوخۆ ئۆتۆمبێلەكە رادەگرێت و بەشێوەی پسوڵە راستەوخۆ سزاكەی لێوەردەگیرێت". ئەوەشی رونكردەوە، "لەئێستادا ئەوەی كارمان لەسەری كردوە لەسنوری پارێزگای سلێمانی 225 كامێرایە بەسەر پێنج قۆناغ دابەشبوە، هەمو رێگەوبانەكانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەی راپەڕین و گەرمیان دەگرێتەوە. لەبارەی شێوازی تۆماركردنی سەرپێچی بۆ شۆفێران و خێرایی رێگەپێدراو، رائید بەهمەن وتی، "خاڵی سەرەتای دەستپێكی كامێراكە تا كۆتا كامێرا بەرزترین خێرایی كە شۆفێری سەرپێچیكار تۆماری كردوە، بەپێی ئەو خێراییە سزاكەی بۆ تۆماردەكرێت، بۆ نمونە تاسڵوجە بۆ دوكان 100 خێرایی رێگە پێدراوكیلۆمەترە لەكاتژمێرێكدا لە شوێنەكانی نیشتەجێبون 80 كیلۆمەترە لەكاتژمێرێكدا، پاش ئەوەی شوێنی نیشتەجێبون تەواو دەبێت خێراییەكە دەچێتە 100 كیلۆمەتر لەكاتژمێرێكدا، هیواداریشین كەس سەرپێچی نەكات بۆئەوەی كۆمپانیای جێبەجێكاری كامێرای پۆینت تو پۆینت ئیفلاس بكات". سەبارەت بەبڕی سزاكان، وتەبێژی هاتوچۆی سلێمانی ئاشكرایكرد، "پێنج سزامان هەیە لە 70 هەزار دینارەوە تا 250 هەزار دینار دەستپێدەكات، لەیەك كیلۆمەتر تا 15 كیلۆمەتر لەو خێراییەی بۆ شەقامەكە دیاریكراوە 70 هەزار دینارە و بەو شێوازە بەرزدەبێتەوە تا دەگاتە 250 هەزار دینار، لەو 12 كامێرایەی لەهەر سایدێكی رێگای تاسڵوجە- دوكان دانراوە لەكامیان بەرزترین خێرایی تۆماركردبێت ئەوەیانی بۆ هەژماردەكرێت و بەپێی ئەو خێراییە سزاكەی بۆ تۆماردەكرێت".
هاوڵاتی فراکسیۆنی پارتی لەپەرلەمانی کوردستان داوایەکی ئاراستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی کوردستان کرد بۆ کاراکردنەوەی کۆمسیۆن و خوێندنەوەی پرۆژەیاساکانی هەڵبژاردن. زانا مەلا خالید، سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی کوردستان لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند لە کۆبوونەوەیاندا لەگەڵ لایەنەکان هەوڵیاندا رێکبکەون لەسەر شێوازی هەمواری یاسای کۆمیسیۆن کە لایەنە سیاسییەکان داوایان کرد وەکو خۆی کارابکرێتەوە. زانا مەلا خالید، سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی لە پەرلەمانی کوردستان رایگەیاند، لەگەڵ یەکێتی لەسەر 100 کورسی پەرلەمانی کوردستان رێککەوتن بەڵام تائێستا لەبارەی کورسی پێکهاتەکان نەگەیشتونەتە رێککەوتن و سورن لەسەر ئەوەی کە پێکهاتەکان خۆیان بڕیاربدەن، بۆیە لەدوای ئەم خولی دانوستان پێیانوایە بۆشایی یاسایی دروستدەبێت، دەڵێت، "بەرپرسیارێتی خۆمان جێبەجێ دەکەین و هەنگاوەکانمان بۆ هەمواری یاسای هەڵبژاردن دەستپێدەکەین". سەرۆکی فراکسیۆنی پارتی دەشڵێت، داوایان کردووە لە دانیشتنی سبەی دووشەممەی پەرلەمانی کوردستاندا دوو بڕگە زیاد بکرێن کە ئەوانیش: کاراکردنەوەی ئەنجوومەنی باڵای کۆمیسیۆن و راپرسیی هەرێمی کوردستان و، هەروەها بابەتی خوێندنەوەی یەکەم بێت بۆ هەموو ئەو پێشنیازانەی کە لە رابردوودا بۆ هەمواری یاسای هەڵبژاردن پێشکێشی سەرۆکایەتیی پەرلەمانی کوردستان کراون. وتیشی، "لەپێناوی ئەوەی ئەمساڵ هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت و تەمەنی پەرلەمان درێژ نەکرێتەوە بەو مەرجانە رازی بوون، بەڵام هەست دەکەن سەرەڕای رازیبوونیان، کەلێنی یاسایی دروست دەبێت بۆیە بڕیاریان داوە ئەو هەنگاوە بنێن."
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی رایگەیاند، لەئەمڕۆوە کامێراکانی تیژڕەوی خاڵ بۆ خاڵ Point to Point کەوتوەتە کار و تیژڕەوی تۆماردەکەن، بەڵام لە 29ی ئەم مانگەوە کامێراکان تیژڕەوی تۆمار دەکەن و شۆفێری سەرپێچیکار سزای دارایی بە گوێرەی بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران ژمارە (79)ی ساڵی 2016 دەدرێت. بەڕێوەبەرایەتی هاتوچۆی پارێزگای سلێمانی لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، "شۆفێرانی پارێزگای سلێمانی و ئەوانەی سەردانی سلێمانی دەکەن ئاگاداردەکەینەوە کە پڕۆژەی کامێرای چاودێری تیژڕەوی ناسراو بە خاڵ بۆ خاڵ Point to Point دەکەوێتە کار، وەکو هەنگاوی یەکەم 24 کامێرا لە نێوان تاسڵوجە تا دوکان لە رۆژی یەکشەممە 21ی ئایار تا یەکشەممە 28ی ئایاری 2023 دەچنە قۆناغی تاقیکردنەوە (test) و تیژڕەوی تۆمار دەکەن، بەڵام شوفێرانی سەرپێچیکار سزا نادرێن". هاتووچۆی سلێمانی دەشڵێت، لە رۆژی دووشەممە، 29ـی ئایاری 2023ـەوە لە کاژێر 0800ـی بەیانی کامێراکان تیژڕۆیی تۆمار دەکەن و شۆفێرانی سەرپێچیکار سزای دارایی دەدرێن. وەکو هاتووچۆی سلێمانی باسی کردووە، سزاکان بەگوێرەی بڕیاری ئەنجوومەنی وەزیران ژمارە (79)ـی ساڵی 2016 دەبێت. بەڕێوەبەرایەتیی هاتووچۆی سلێمانی شۆفێران ئاگادار دەکاتەوە و دەشڵێت، "داواکارین پابەند بن بە مەبەستی پاراستنی خۆتان و بەکارهێنەرانی دیکەی شەقام و دوورکەوتنەوە لە سزای دارایی." خاڵ بۆ خاڵ، واتە لەنێوان دوو کامێرادا، ئەگەر خێراییەکەی بە 80 کیلۆمەتر دیاریکرابێت و ماوەی گەیشتن بەو خێراییە 10 خولەک بێت، ئەگەر شۆفێر بە کەمتر لە 10 خولەک بگاتە کامێرای دووەم، ژمارەکەی تۆمار دەکرێت و سزا دەدرێت. هەروەها، ئەگەر بە خێرایی زیاتر لە دیاریکراو، شۆفێر لە چەندین کامێرا بدات، یەک بەدوای یەک، هەموویان وەکو یەک ژمارەکەی تۆمار دەکەن، واتە لە ماوەیەکی کەمدا دەکرێت لە چەند کامێرایەک بدات و چەندجارێک سزا بدرێت. هەروەها تایبەتمەندییەکی دیکەی ئەو کامێرایانە ئەوەیە، کە ئەگەر شۆفێر لەکاتی سەرپێچیدا پشتوێنی سەلامەتی نەبەستێت، یان مۆبایل بەکاربهێنێت، وێنەی دەگرێت و بە سەرپێچی بۆی تۆمار دەکات.
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، ئەمڕۆ ئەو ناسەقامگیریەى ڕوى لە ناوچەکە کردوە بەردەوامى دەبێت لە سەنتەری شارەکان باران دەبارێت، سبەینێش ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت، لە ناوچە شاخاویەکان نیمچە هەور دەبێت. بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، ئەمڕۆ یەکشەممە ئاسمان نیمچە هەور و هەندێک کات و ناوچە هەورى تەواو دەبێت، سەبارەت بە پێشبینى باران ئەم ناسەقامگیریەى ڕوى لە ناوچەکەمان کردوە بەردەوامى دەبێت، لە ناوچە شاخاوییەکان و شاخاوییە بەرزە سنوریەکان هەندێک کات ئاسمان دەگۆڕێت بۆ هەورى تەواو لەگەڵ باران بارین بەشێوە تاوە باران و نمە باران. کەشناسی پێشبینی دەکات کەشوهەوای سەنتەرى پارێزگاکان بەمشێوەیە دەبێت: سەنتەرى پارێزگاى هەولێر ئەگەرى کەمێک نمە بارانى پچڕپچڕ و لە ناوچەى جیا جیا هەیە، سەنتەرى پارێزگاى سلێمانى و دهۆک لە پاش نیوەڕۆ لە هەندێک ناوچەى باران دەبارێت، پارێزگاى هەڵەبجە لەسەر هەندێک ناوچە شاخاوییەکانى نمە باران دەبێت، پارێزگاى کەرکووک ئاسمانى نیمچە هەور دەبێت .پلەی گەرما بەرز دەبێتەوە بە (1-2) پلە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ. لەبارەی کەشوهەوای سبەی کەشناسی رایگەیاندووە، سبەی دووشەممە ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت، لە ناوچە شاخاوییەکان نیمچە هەور دەبێت بە گشتى. بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی: هەولێر: 33 پلەى سیلیزى سلێمانی: 26 پلەى سیلیزى دهۆک: 25پلەى سیلیزى کەرکووک: 35 پلەى سیلیزى هەڵەبجە: 30پلەى سیلیزى حاجی ئۆمەران: 16 پلەى سیلیزى زاخۆ: 31 پلەى سیلیزى سۆران: 28 پلەى سیلیزى گەرمیان: 36 پلەى سیلیزى
هاوڵاتی جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، ھیچ ئاستەنگییەک لەبەردەم پڕۆژەی بودجەدا نەماوە و بەگوێرەی رێککەوتنەکانیش، سبەی دووشەممە ئەنجومەنی نوێنەران دەنگ لەسەر پڕۆژەکە دەدات. موحسین مەندەلاوی، جێگری یەکەمی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران شەوی رابردوو سەرۆکایەتی کۆبوونەوەی لیژنەی دارایی کرد و رایگەیاند، ھەموو لایەنە سیاسییەکان رێککەوتوون لەسەر پەسەندکردنی پڕۆژەیاسای بودجە، بەگوێرەی ئەو رێککەوتنەش سبەی دوشەممە لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی نوێنەراندا دەنگ لەسەر یاسای بودجە دەدرێت. هاوکات جەمال کۆچەر، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بە رۆژنامەی "السباح"ی راگەیاند، "رۆژی دوشەممە رەشنوسی بودجە لە چوارچێوەی لیژنەی دارایی تەواو دەکرێت، چونکە ئەو بابەتە ماوەتەوە لە سێ بڕگە تێناپەڕێت و هەمو بابەتەکان یەکلایی کراونەتەوە، بەو پێیەی پرسی پشکی هەرێم و پرسی گواستنەوەکان و پرسی بڕیاردان لەسەر ئەو بڕگانە کە پەرلەمان بەنیازە بۆ بودجە زیاد بکات، ماونەتەوە". ئاماژەی بەوەشکرد، "سەبارەت بە تێپەڕاندنی بودجە، بە ئاسانی تێدەپەڕێنرێت لەبەر کۆمەڵێک هۆکار، یەکەمیان ئەوەیە کە هەموان چاوەڕێی بودجە دەکەن چونکە خزمەت بە هەمو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا دەکات، دوەمیش ئەو بلۆکانەی کە پێکهێنەری حکومەتن خۆیان کۆنتڕۆڵی پەرلەمان دەکەن و بۆیە بودجە بە ئاسانی دەنگی لەسەر دەدرێت، سێیەمیش هیچ گۆڕانکارییەکی گەورە لەسەر بودجە نییە". ئەو ئەندامەی پەرلەمان وتیشی، "بودجەی ئەمساڵ کورتهێنانەکەی تێدەپەڕێنێت، هەروەها سەبارەت بە بودجەی دو ساڵی داهاتوش، سنوردارکردنێکی بۆ زیادکراوە". لیژنەی دارایی راپۆرتی کۆتایی خۆی لەسەر زیاتر لە ٩٠%ـی ماددەکانی پڕۆژەی بودجە ئامادە کردووە و لە چەند کاتژمێری داھاتوودا ئاڕاستەی سەرۆکایەتی پەرلەمانی دەکات. لەئێستادا ١٠ ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران کە زۆرینەیان سەر بە فراکسیۆنە شیعەکانن داوا دەکەن ھەرێم سەرجەم داھاتە نەوتی و نانەوتییەکانی رادەست بکات ئەو کات شایستە داراییەکانی بۆ بنێردرێت، نوێنەرانی کوردیش ئەو پێشنیازە رەتدەکەنەوە، بەوھۆیەش تەنھا پشکی ھەرێم لە پڕۆژەی بودجەدا یەکلایی نەکراوەتەوە.
هاوڵاتی ئێران جارێکی دیکە هەڕەشە لەهێزە کوردیەکانی دژبەری دەکات کە لەهەرێمی کوردستانن، فەرماندەیەکی سوپای پاسداران دەڵێت ئەگەر عێراق ئەو هێزانە دەرنەکات هێرش دەکەنەسەریان. محەمەد پاکپوور، فەرماندەی هێزی زەمینی سوپای پاسدارانی ئێران بە ئاژانسی هەواڵی تەسنیمی ڕاگەیاند: “چاوەڕێی ئەوە دەکەین حکومەتی عێراق ئەرکەکانی خۆی جێبەجێ بکات و کاتمان پێداون بۆ ئەو کارە و ئەگەر ئەوە نەکەن، ئەوا هێرشەکانی سوپای پاسداران بۆ سەر بنکە و بارەگاکانی ئەو حزبانە بەردەوام دەبن.” لەماوەی چەند مانگی ڕابردوودا و بە تایبەتی لە کاتی ناڕەزایەتییە سەرتاسەرییەکانی ئەم دواییەی ئێران، بنکە و بارەگای حزبەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، چەندین جار لە لایەن سوپای پاسدارانەوە بە مووشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوان هێرشی کراوەتە سەر. ئێران حزبە کوردیەکان تۆمەتبار دەکات بە هاندانی ناڕەزایەتیەکانی دژ بە حکومەت لە ئێران و ناردنی چەک لە ڕێگای قاچاغەوە بۆ ئەو وڵاتە.تۆمەتەکەش بەردەوام لەلایەن حزبە کوردیەکانەوە ڕەتدەکرێتەوە.
هاوڵاتی وەزارەتی کشتوکاڵی حكومەتی هەرێمی كوردستان، شەش ڕێکاری بەپەلە بۆ ڕێگری لە پەرەگرتنی نەخۆشیی تای خوێنبەربوون دەرکرد،داوای کۆنترۆڵکردنی دیاردەی هێنانی ئاژەڵ بە شێویەکی نافەرمی دەکات. ڕێکارەکانی وەزارەتی کشتوکاڵ بۆ ڕێگری لە بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەکە ئەمانەن: یەکەم: پێویستە ئاژەڵەکان لە سەربڕخانە فەرمییەکان سەر ببڕدرێن و بە پشکنین و مۆری فەرمیی ڤێرتێرنەری بچێتە بازاڕەوە؛ سەربڕینی ئاژەڵیش لەسەر ڕێگاکان و لاکۆڵانەکان قەدەغەیە. دووەم: دەبێت پشکنین بۆ ئاژەڵەکان پێش سەربڕین و دوای سەربڕین بکرێت، بە مەبەستی دڵنیابوونەوە لە تەندروستیی ئاژەڵەکە. سێیەم: پێویستە ڕێکارە تەندروستییەکان بۆ پۆشینی جلوبەرگی تایبەت و کەلوپەلی سەربڕین لە سەربڕخانەکاندا ڕەچاو بکرێت. چوارەم: کەرەنتینەکانی ئاژەڵ لە مەرز و فرۆکەخانەکاندا، پێویستە پشکنینی ورد بۆ ئەو ئاژەڵانە بکەن کە دێنە ناو هەرێمی کوردستان، بە مەبەستی دڵنیابوونەوە لە تەندروستیی ئاژەڵەکان. پێنجەم: وەزارەتی کشتوکاڵ ڕێکاری پێویست دەگرێتە بەر بە مەبەستی دابینکردنی دەرمانی شوشتنی ئاژەڵ بۆ لەناوبردنی مشەخۆری دەرەکی (قڕنە) کە هۆکاری سەرەکیی گواستنەوەی ڤایرۆسی نەخۆشیی تای خوێنبەربوونە لە نێوان ئاژەڵەکان، ئەم هەڵمەتە لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان دەبێت. شەشەم: کۆنترۆڵکردنی دیاردەی هێنانی ئاژەڵ بە شێوەیەکی نافەرمی و لە سنوورەکانی دەرەوە و نێوان هەرێمی کوردستان و عێراق، هەروەها ڕێگەگرتن لە هێنانی ئاژەڵ لەو پارێزگایانەی کە نەخۆشیی تای خوێنبەربوونی تێدا بڵاو بووەتەوە. وەزارەتی کشتوکاڵ جگە لە دەرکردنی چەند ڕێکارێک بۆ ڕێگری لە پەرەگرتنی ئەو نەخۆشییە، هانی هاووڵاتییان و گۆشتفرۆشانیش دەدات خۆیان بپارێزن و ڕێنماییە تەندروستییەکان جێبەجێ بکەن.
هاوڵاتی بەوتەی ئەندامێکی ئەنجومەنی کەمپی مەخمور گەمارۆدانی کەمپەکە لەسەر داوای تورکیایە و سوپای عێراق دەیەوێت تەلبەندی بکات و پاشان کامێرای لێ جێگیربکات، فەرماندەیەکی پێشمەرگەش دەڵێت تورکیا لە ساڵێکدا 11 جار بۆردوومانی کردووە. دوای ئەوەی لەشەوی ڕابردوەوە هێزێکی زۆری سەربازی عێراق دەوری کەمپی مەخموریانداوە، هاوڵاتیانی ناو کەمپەکە چوونەتە بەرامبەر سوپای عێراق و ڕێگە نادەن هێزەکە نزیکتر ببنەوە. بێوار ئەنوەر ئەندامی ئەنجومەنی کەمپی مەخمور بەهاوڵاتی وت: تائێستا ئەمە سێیەم جارە سوپای عێراق و پارتی دەیانەوێت کەمپی مەخمور تەلبەند بکەن و چاودێری بخەنەسەر. بەرپرسانى سوپای عێراق داوای کۆبوونەوەیان لە بەڕێوەبەرانى کامپی مەخمور کرد، بۆ ئەوەى گفتوگۆ لەسەر ئەو پرسە بکەن و ڕێگەیان بدرێت چوار دەوری کامپەکە تەلبەند بکەن، بەڵام دوای کۆبوونەوەیەکى درێژ نەگەیشتن بە هیچ ئەنجامێک. لە کۆبوونەوەکەدا بەرپرسانى سوپای عێراق سوربوون لەسەر ئەوەى کە دەیانەوێت دەوری کامپەکە تەلبەند بکەن، بۆ ئەوەى لەژێر کۆنترۆڵی خۆیان دابێت، بەڵام بەرپرسانى کامپەکە جەختیان لەوە کردوە کە بەهیچ شێوەیەک ڕێگە بەو کارە نادەن و بە هەموو توانایانەوە ڕووبەرووی ئەو هەوڵەی سوپای عێراق دەبنەوە. دوای بێئەنجامبوونى کۆبوونەوەکە، هاوسەرۆکی ئەنجومەنی گەلی مەخمور، فیلیز بوداک، ڕاگەیەنراوێکى بڵاوکردەوەو ڕایگەیاند: سوپای عێراق دەیویست ناوچەکە بە سەرباز و پۆلیس و سەربازەکانی گەمارۆ بدات بەبێ ئەوەی ئاگاداری خواست و ویستی ئێمە بن. وتیشی:" ئێمە خەڵکی مەخمور، نزیکەی ۳۰ ساڵە خواستی خۆمان ڕادەستی هیچ کەسێک نەکردووە، ئێمە حکومەتی عێراق هیچ یەکێک لە کێشەکانمان چارەسەر ناکات، ئاسایشی ئێمە ناپارێزێت و ئێستا دەیانەوێت تاوەر لە دەوروبەری کەمپەکە دابنێن." فیلیز بوداک ئەوەش خستەڕوو، "وەک ئەوەی هیچ هێرشێکی ئاسمانی لە کەمپەکەدا نەبێت، جارێکی دیکە بەبێ هیچ کێشەیەک، هیچ پێداویستییەکی ژیان نەبوو، ئایا تەنها کێشەکە ئەوەیە کە تاوەرەکان لە دەوروبەری کامپەکە دابنێن؟" هەروەها ئەوەشى وت: "ئێمە کاتژمێرێک ڕاوێژ و گفتوۆمان لەگەڵ یەکتر کرد، بەڵام ئەوان سوورن لەسەر دانانی تاوەر و قولەى چاودێر لە چوار دەوری کامپەکە ئەوان دەڵێن کە خەڵک ئەمەیان دەوێت، بەڵام ئێمە پێمان وتن کە گەل خاوەن ئیرادەی خۆیەتى و ئەمە قبوڵ ناکات، گەل ٣٠ ساڵە لێرە تێکۆشان دەکات." لەکۆتایشدا "هاوسەرۆکی ئەنجومەنی گەلی مەخمور باسی لەوە کرد، دوای گفتوگۆیەکى درێژ سوپای عێراق سورن لەسەر دانانى قولەو تاوەر، بەڵام گەلی ئێمە ئیرادەى خۆی تەسلیمی هیچ کەسێک ناکات، گەل ئیرادەى خۆی تەسلیمی دەوڵەتى تورک نەکردوە تەسلیمی عێراقیشی ناکات." کەمپی مەخمور لەقەزای مەخمورە سەر بەپارێزگای هەولێر لەهەرێمی کوردستان، کەمپەکە زیاتر لە 30 ساڵە پەنابەرانی باکوری کوردستانی تێدا نیشتەجێن و ئێستا ژمارەیان زیاتر لە 11 هەزار کەسە و زیاتر لەنیوەیان ژن و منداڵن
هاوڵاتی هاوڵاتیانی تورکیا لە دەرەوەی وڵات ئەمڕۆ دەتوانن لە کونسوڵخانە، باڵیۆزخانە و دەروازە سنوریەکان دەنگ بدەن. لە ٧٣ وڵات، ١٥١ ناوەند کراونەتەوە و ١٦٧ سندوق دانراون، هەڵبژاردنەکە تاوەکو کاتژمێر ٥ی ئێوارەی ٢٤ی مانگ بەردەوام دەبێت. لە ٢٨ی ئایاردا دوای ئەوەی پرۆسەی هەڵبژاردن لە ناوخۆی تورکیاش کۆتایی هات، دەنگەکانی دەرەوەی وڵات لە رێگەی ناوەندە دیپلۆماسییەکانەوە، رەوانەی تورکیا دەکرێن. بەگوێرەی ئەنجامە فەرمییەکان کە دوێنێ کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی تورکیا بڵاوی کردەوە، لە دەرەوەی تورکیا ملیۆنێک و ٦٧٦ هەزار و ٢٦٣ کەس و لە دەروازەکانیشدا ١٤٦ هەزار و ٨٤٧ کەس لە خولی یەکەمی هەڵبژاردندا دەنگیان دابوو، واتە ٥٣٪ی دەنگدەرانی دەرەوەی وڵات بەشداریان لە هەڵبژاردنەکاندا کردبوو. کۆمسیۆن ئاماژەی بەوەکرد، رەجەب تەیب ئەردۆغان، لە دەرەوەی تورکیا ٩٦٧ هەزار و ١٨٠ دەنگ و لە دەروازە سنوریەکان ٨٠ هەزار و ٥٦٧ دەنگی بەدەست هێناوە. هەروەها کەمال کڵچدارئۆغڵوش؛ لە دەرەوەی تورکیا ٦٦٥ هەزار و ١١١ دەنگ و لە دەروازە سنوریەکان ٥٦ هەزار و ٣١٨ دەنگی بەدەست هێناوە.
