هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی هەرێمی كوردستان رایگەیاند، ئەو كەسەی دەستڕێژی گوللـەی لە ئەندامانی خێزانەكەی كرد و هاوسەرەكەی و دو كچی و دراوسێكەشیانی كوشت، لەلایەن هێزەكانی ئاسایشەوە دەستگیركرا . دەزگای ئاسایشی هەرێم لەڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، " ئەمڕۆ كاتژمێر 10:30 خولەكی پێشنیوەڕۆ لەگەڕەكی ئازادی لە كۆیە تۆمەتبار ڕزگار قادر ڕەسوڵ كە پیشەی پێشمەرگەی خانەنشینە لە ئەنجامی دروستبونی دەمەقاڵێ هەستاوە بەكوشتنی هەریەك لە هاوسەری و دو كچی و كوڕێكی بریندار كردوە، هەروەها دوكاندارێكی دراوسێی كوشتوە". ئاماژەی بەوەشكردوە، "بە فەرمانی دادوەر و بەپێی ماددەی 406 لە یاسای سزادانی عێراقی لەلایەن ئاسایشەوە دەستگیركراوە". بەپێی زانیارییەکانی پۆلیسی کۆیە، رووداوەکە کاژێر 11:00ی پێشنیوەڕۆ لەنزیک قوتابخانەی کۆسرەت لە گەڕەکی ئازادی بووە و تەقەکەرەکە ناوی "ر. ق"ە. ناو و تەمەنی کوژراو و بریندارەکان بەمشێوەیە: شاکێو رزگار کە کوڕی تەقەکەرە و تەمەنی 15 ساڵە، لە رووداوەکە بریندار بووە فاتیمە عەبدوڵڵا کە هاوژینی تەقەکەرەکەیە و تەمەنی 63 ساڵە، لە رووداوەکەدا کوژراوە چرا رزگار کە کچی تەقەکەرەکەیە و تەمەنی 31 ساڵە، لە رووداوەکەدا کوژراوە چرۆ رزگار کە کچی تەقەکەرەکەیە و تەمەنی 18 ساڵە، لە رووداوەکەدا کوژراوە سیامەند عەباس کە دراوسێی تەقەکەرەکەیە و تەمەنی 55 ساڵە، لەکاتی بەهاناوەچوون لە رووداوەکەدا کوژراوە عەلی عەبدوڵڵا، بەڕێوەبەری پۆلیسی کۆیە لەبارەی دەستگیرکردنی بکوژەکە بە میدیاکانی راگەیاند، "چەند خولەکێکی ویستووە تاوەکو بکوژەکە دەستگیر کراوە، چونکە بە تەنیا لەنێو ماڵی خۆیدا بووە و دەرگای لەسەر خۆی داخستبوو." بە گوتەی پۆلیس، دوای چەند رووبەڕووبوونەوەیەک توانیویانە تەقەکەرەکە دەستگیر بکەن. لەبارەی بارودۆخی تەندروستیی بکوژەکە، کە دەگوترێت بارودۆخی تەندروستیی باش نییە، عەلی عەبدوڵڵا گوتی، "ئەوە هێشتا دیار نییە و دواتر پزیشک لەوبارەوە بڕیار دەدات." وێنەی دوولە کوژراوەکانی رووداوی تەقەکردنەکەی کۆیە..
لە کرماشان هەلکەندن و لێدانی بیری ئاوی نایاسایی زۆر بوە و بەرپرسێکیش دەڵێت ئەگەر حکومەت بودجەکەی دابین بکات زۆربەی بیرە ئاوەکان پڕدەکەنەوە و دەیانگرن. ئەیوب زائیبی، سەرۆکی دەستەی بوژانەوەی ئاو لە پارێزگای کرماشان رایگەیاند؛ تا ئێستا 320 بیری نایاسایی ئاو لەو پارێزگایە دەستنیشان کراوە کە دەبێت بگیرێن و پڕبکرێنەوە. ئاماژەی بەوە کردوە کە لە ساڵی رابردودا 323 بیری نایاسایی لە لایەن دەستەی بوژانەوەی ئاوی کرماشان پڕکراوەتەوە. بە وتەی زائیبی تا کۆتایی زستانی ساڵی رابردودا بە گشتی پێنج هەزار و 375 بیری نایاسایی ئاو لە پارێزگای کرماشان لە رۆژهەڵاتی کوردستان لە لاین دەستەکەیانەوە پڕکراونەتەوە و بە پێی خەمڵاندنەکان زیاتر لە چوار هەزار و 700 بیری نایاسایی دیکە هەیە کە زۆربەیان لە ناوەندی شاری کرماشانن. وتوشیەتی: پڕکردنەوە و گرتنی ئەو بیرە ئاوە نایاساییانە پێویستی بە دابینکردنی بودجە لە لایەن حکومەتەوە هەیە و ئەگەر بودجەی بۆ دابین بکرێت سەرجەمیان دەستنیشان دەکرێن و پڕدەکرێنەوە. پارێزگاکانی کرماشان و ئیلام لە رۆژهەڵاتی کوردستان چەندساڵێکە روبەڕوی وشکەساڵی و کەمئاویی بونەتەوە و دانیشتوانی ئەو ناوچانە بە مەبەستی دابینکردنی ئاو بۆ کشتوکاڵ و خواردنەوە دەستیان بە لێدانی بیری ئاو کردوە کە لە لایەن حکومەتەوە بە بیری نایاسیی لەقەڵەم دەدرێت.
هاوڵاتی بەرپرسانی پارتی چەپی سەوز كە لەپارتی دیموكراتی گەلان( هەدەپە) و چەند لایەنێكی دیكە پێكهاتبوون، ئەوە دووپاتدەكەنەوە كەدەسەڵاتەكەی ئەدرۆغان ساختەكاری گەورەیان لەهەڵبژاردنەكاندا ئەنجامداوەو دەشڵێن:»ئەنجامەكانی هەڵبژاردن بەسەركەوتن نابینین». پارتی دیموكراتی گەلان(هەدەپە) بەهۆی ئەوەی مەترسی داخستنی لەسەر بوو لەدادگای دەستوری توركیا لەژێر ناوی پارتی چەپی سەوز بەشداری هەڵبژاردنەكەی 14ی ئایاری كردو لەكۆی 600 كورسی 65 كورسیان مسۆگەر كردووەو لەو ژمارەیە 55 یان كوردن. پارتی چەپی سەوز ئەوە دووپاتدەكەنەوە كە»پرسی داخستنی هەدەپە وەك شمشێرێك لەسەر ملی دیموكراسی رێگەی لەپێشبڕكێی یەكسان و دادپەروەرانەی بانگەشەی هەڵبژاردن گرت. بەم شێوەیە مەترسیان لەسەر ئیرادەی ملیۆنان كەس دروستكرد. دیارە كەئەنجامەكانی هەڵبژاردن بۆ ئێمە وەك سەركەوتن نابینرێت». هەروەها دەنگەكانیان بۆ سەرۆكایەتی كۆمار بۆ كەمال كلیچدار ئۆغلو بوو كە رەجەب تەیب ئەردۆغان ركابەری بوو. ١٤ی ئایار هەڵبژاردنە چارەنووسسازەكەی توركیا بەڕێوەچوو، هەڵبژاردنی پەرلەمانی یەكلایی بووەوە و كورسی لایەنەكان لەپەرلەماندا ئاشكرا بوو، بەڵام هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی یەكلایی نەبووەتەوەو كێبڕكێكە بەردەوامە. لەهەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا رەجەب تەیب ئەردۆغان كاندیدی دەسەڵات 49.5% دەنگەكان، كەمال كلچدارئۆغلۆ كاندیدی سەرەكی ئۆپۆزسیۆن 44.89%ی دەنگەكان و سینان ئۆغان كاندیدی هاوپەیمانی ئاتا 5.29% ی دەنگەكانیان بەدەستهێنا. بەپێی ئەنجامی بەرایی هەڵبژاردن هیچ كاندیدێك رێژەی ٥١٪ی دەنگەكانی بەدەست نەهێنا و هەڵبژاردنەكە چووە خولی دووەم كەبڕیارە ٢٨ی ئەم مانگە ئەنجام بدرێتەوە. بەپێی ئەنجامە بەراییەكان هاوپەیمانی كۆمار 49.34%ی، هاوپەیمانی گەل 35.59% و هاوپەیمانی رەنج و ئازادی 10.35%ی دەنگەكانیان بەدەستهێنا. لەكۆی ٦٤ ملیۆن دەنگدەری ناوەوەو دەرەوەی وڵات، پارتی دادو گەشەپێدان (ئاكەپە) ١٨ ملیۆن و ٥٤٨ هەزار و ٧٩٠ دەنگ، پارتی گەلی كۆمار (جەهەپە) ١٣ ملیۆن و ٣٦٧ هەزار و ٥٦٥ دەنگ، پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) پێنج ملیۆن و ٢٣٥ هەزار و ٣١ دەنگ، پارتی باش پێنج ملیۆن و ١٩٥ هەزار و ٦٤١ دەنگ، پارتی چەپی سەوز چوار ملیۆن و ٥٧٤ هەزار و ٢٥٨ دەنگ، پارتی رەفاحی نوێ ملیۆنێك و ٣٩٩ هەزار و ٩٣٨ دەنگ، پارتی كرێكارانی توركیا ٨٢٥ هەزارو ٧٣٠ دەنگیان بەدەستهێناوە. بەم شێوەیە ئاكەپە ٢٦٧ كورسی پەرلەمان، جەهەپە ١٦٩ كورسی، مەهەپە ٥٠ كورسی، پارتی باش ٤٤ كورسی، پارتی چەپی سەوز ٦٢ كورسی، پارتی رەفاحی نوێ چوار كورسی و پارتی كرێكارانی توركیا چوار كورسی پەرلەمانیان بەدەستهێناوە. بەپێی هەڵبژاردنەكانی ساڵی ٢٠١٨ ئاكەپە ٢٠ كورسی و پارتی چەپی سەوز، پێنج كورسیان لەدەستداوە. هەروەها مەهەپە كورسیەك، پارتی باش كورسیەكو جەهەپە و هاوپەیمانەكانیشی ٢٣ كورسیان لەپەرلەمان زیاد كردووە. لەڕۆژی هەڵبژاردنەكاندا پارتی چەپی سەوز كە بەر لەهەڵبژاردنەكانیش، رووبەرووی شەپۆلێكی گەورەی دەستگیركردن و فشاری دەسەڵات ببوەوە، لەیەكەم رۆژی هەڵبژاردنەكانیشدا، هێرش كرایە سەر ئەندامانی و رێگە نەدرا لایەنگرانی دەنگ بدەن. ئاژانسی هەواڵی میزۆپۆتامیا كە بنكە سەرەكییەكەی لەشاری ئامەدی باكوری كوردستانە، چەندین ساختەكاری دەسەڵاتی بەبەڵگەوە ئاشكراكرد. لەچەندین شار كاندیدەكانی ئاكەپە لەگەڵ خزم و لایەنگرەكانیان بەكۆمەڵ روویان لەبنكەكانی دەنگدان كردو دەنگیاندا، بەڵام چاودێرانی پارتی چەپی سەوز رێگریان دەكردو بۆیەش چەندین جار ئاڵۆزی لەنێوانیاندا روویدا، لەشاری مێردینیش دوو چاودێری پارتی چەپی سەوز برینداركران. لەلایەكی دیكەوە، چەندین دیمەنی ڤیدیۆیی بڵاوكرانەوە كە لایەنگرانی پارتی چەپی سەوز بەهۆی ئەوەی ناویان لە تۆماری دەنگدەراندا نەهاتووە، نیگەرانی خۆیان دەردەبڕن، هەروەها بەشێكیشیان رایدەگەیەنن كە ناویان وەك چاودێری سەر سندوقەكانی دەنگدان هاتووەتەوە كە پێویست بوو پێشتر دەنگی خۆیان بدەن و رێگریان لێكراوە دەنگ بدەن. یەكێك لەفێڵ و ساختەكارییەكانی سیستمی ئاماری كۆمسیۆنی هەڵبژاردن كاتێك ئاشكرابوو كە تۆماری خام و پسوڵەی مۆركراوی سندووقی ژمارە ١٢٣٤ لەخوێندنگەی سەرەتایی ئەسما ئۆجاك لە ناوچەی بسملی ئامەد، بەراورد كران. لەو سندووقە ٢٣٣ دەنگ بە پارتی چەپی سەوز دراون، بەڵام لە سیستمی ئاماری كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردندا ئەو دەنگانە بۆ پارتی بزوتنەوەی نەتەوەپەرست (مەهەپە) نوسراون، مەهەپە لەو سندوقەدا یەك دەنگیشی پێنەدرابوو. گوڵستان ئاتاسۆی هاوسەرۆكی پارتی دیموكراتیكی گەلان (هەدەپە) لەئامەد لەو بارەوە بەمیدیاكانی باكوری كوردستانی راگەیاند:»بەم جۆرە ژمارەیەكی زۆر سندووق هەیە كە دەنگەكان بۆ مەهەپە نوسراون. تۆماری خام و هەموو پسوڵە تۆماركراوەكان لەسیستمی ئاماری كۆمسیۆنی هەڵبژاردن بەراورد دەكرێن و سكاڵا تۆمار دەكەن. ئاژانسی میزۆپۆتامیا ئاماری ئەو دەنگدانەی بڵاوكردەوە كە لەلایەن كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانەوە هەژمار نەكراون و رایگەیاند، لە ٢٣ شاری باكوری كوردستان لانیكەم ٣٢٠ هەزار دەنگ هەژمار نەكراون كەهەمووشیان دەنگی پارتی چەپی سەوز بوون، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا لەشارەكانی خارپێت، ئەرزەڕۆم، روحا، دیلۆك و بەدلیسی باكوری كوردستان دەنگی دەسەڵات كەمیكردووە. لەشارەكانی سەر دەریای رەش دەنگی ئاكەپە ١٠٪ كەمیكردووە. لە ریزە كە شاری ئەردۆغانە، بەپێی هەڵبژاردنەكانی ساڵی ٢٠١٨ دەنگی ئاكەپە بەڕێژەیەكی بەرچاو كەمی كردووە. لەئەرزەرۆم دەنگی ئاكەپە لە ٥٤.٨٨٪ەوە بۆ ٤٣.٢٦٪ كەمی كردووە. لەخارپێت لە ٥٤.٦٣ەوە بۆ ٤٠.٢٤، لە روحا لە ٥٢.٧٪ەوە بۆ ٤٢.٩٩٪، لە دیلۆك لە ٥١.٤٥٪ەوە بۆ ٤٤.٩٣٪ و لە بەدلیس لە ٤٤.٧٧٪ەوە بۆ ٣٧.١٤٪ كەمی كردووە. دەنگی ئاكەپە بەگوێرەی هەڵبژاردنەكانی ساڵی ٢٠١٨ لەمەڕەش لە ٥٨.٥٤٪ەوە بۆ ٤٧.٧٠٪، لە كۆنیاش لە ٥٩.٥١٪ەوە بۆ ٤٨.١٤٪ كەمی كردووە. لەئەستەنبوڵیش دەنگی ئاكەپە لە ٤٢.٧٪ەوە بۆ ٣٦.٢٪ و لەئەنقەرە لە ٤٠.٢٪ەوە بۆ ٣٢.٦٪ دابەزیوە. چاودێرانی نێودەوڵەتی: هەڵبژاردنێكی یەكسان و دادپەروەر نەبوو لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكان، چاودێرانی نێودەوڵەتی لەئەنقەرە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەنووسی ئەنجامداو راگەیەندراوێكیان خوێندەوە كەتێیدا هاتبوو، « بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنەكان بەشێوەیەكی دیموكراسی، زەمینێكی یاسایی نەخوڵقێنراوە». هەروەها ئەوەشیان دووپاتكردووەتەوە كە» ئەردۆغان و دەسەڵات بەسنورداكردنی چالاكیەكانی ئۆپۆزسیۆن رێگەیان نەدا زۆربەی سیاسەتمەدارانی ئۆپۆزسیۆن و كۆمەڵگای مەدەنی و میدیای ئۆپۆزسیۆن بەشداری لەپرۆسەكەدا بكەن». هاوكات ئەوەشیان روونكردووەتەوە كە لەپرۆسەی هەڵبژاردندا، لەنێوان كاندید و پارتەكاندا هەلی بەڕێوەبردنی بانگەشەیەكی یەكسان نەبووە و لەو رووەوە لەخولی دووەمی هەڵبژاردنیشدا چاودێریەكی وردیان دەبێت. پەروین بوڵدان و میدحاد سانجار هاوسەرۆكانی هەدەپەو چیدەم كلچگون ئوچار و ئیبراهیم ئاكن هاووتەبێژانی پارتی چەپی سەوز لەئەنقەرە كۆنفڕانسێكی رۆژنامەنووسی هاوبەشیان ساز كرد. ئوچار رایگەیاند:»پرسی داخستنی هەدەپە وەك شمشێرێك لەسەر ملی دیموكراسی رێگەی لەپێشبڕكێی یەكسان و دادپەروەرانەی بانگەشەی هەڵبژاردن گرت.... ئەنجامەكانی هەڵبژاردن بۆ ئێمە وەك سەركەوتن نابینرێت.» هەروەها پەروین بوڵدان رایگەیاند:» ئێمە لەهەموو كاتێكدا پێداگیریمان لەسەر پاراستنی هاوپەیمانی رەنج و ئازادی كرد، پێویستە بەجددی هۆكارەكانی كەمی دەنگەكان قسەی لەسەربكرێت، ئەم پرسە لەگەڵ هاوپەیمانەكانمان باس دەكەین.» كەمال كلچدارئۆغلۆ كاندیدی ئۆپۆزسیۆن و سەرۆكی گشتی جەهەپەش لەدوایین تویتیدا لەبارەی خولی دووەمی هەڵبژاردن رایگەیاند» هێشتا هەل ماوە كە كۆتایی بەدەسەڵاتی ئەردۆغان بهێنرێت، خولی یەكەم كۆتایی هات و لەسندوقەكاندا پەیامی گۆڕانكاریمان بینی، ژمارەی ئەو كەسانەی گۆڕانكاریان دەوێت زۆرە، بەڵام بۆ ئەوەی لەم دەسەڵاتە رزگارمان ببێت، پێویستە زیاتر كاربكرێت.» هەروەها عەلی باباجان سەرۆكی پارتی دیموكراسی و پێشكەوتن (دەڤە) كە هاوپەیمانی كلچدارئۆغلۆیە رایگەیاند، ملیۆنێك و ٢٠٠ هەزار دەنگ هەیە كە هەژمار نەكراون». خولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتی لە ٢٨ی ئەم مانگەدا بەڕێوە دەچێت، دەنگدانی دەرەوەی وڵاتیش لە ٢٠ی مانگدا دەستپێدەكات. كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان كە ئۆپۆزسیۆن متمانەی پێ نییەو بەوە تۆمەتباری دەكات كە لەبەرژەوەندی دەسەڵات كاردەكات، هەنگاوێكی دیكەی ناوە كەگومانەكانی ئۆپۆزسیۆن زیاتر دەكات. كۆمسیۆن بڕیاری داوە لەو وڵاتانەی كەدەنگی كلچدارئۆغلۆ زیاترە ماوەی هەڵبژاردنی دەرەوەی وڵات لەپێنج رۆژەوە بۆ دوو رۆژ كەمبكاتەوە. لەوڵاتانی ئەمریكا، ئوستوراڵیا، بەریتانیا، ئیرلەندا، ئیسپانیا، ژاپۆن، كەنەدا و لیبیا كە تێیاندا كەمال كلچدارئۆغڵو كاندیدی هاوپەیمانی گەل و سەرۆكی گشتیی جەهەپە لەپێشەوەبووە، ماوەی دەنگدانی لەپێنج رۆژەوە بۆ دوو رۆژ كەمكردەوە. لەفەرەنسا، ئەڵمانیا، بەلجیكا و هۆڵندا كە رەجەب تەیب ئەردۆغان لە پێشەوەبوو، ماوەی دەنگدان دەستكاری نەكراوە. سینان ئۆغان كاندیدی هاوپەیمانی ئاتا كە لەخولی یەكەمی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا رێژەی ٥.٢٩٪ی دەنگەكانی بەدەستهێناوە، لە ئێستادا بووەتە ئەكتەری سەرەكی هەڵبژاردن و هەردوو كاندیدەكەی دیكە لەخولی دووەمدا پێویستیان بە دەنگەكانی ئەوەو بەتایبەتی كلچدارئۆغلۆ هەوڵدەدات دڵی ئۆغان رازی بكات.
هاوڵاتی لە شڕنەخ لەنێوان سەربازانی تورکیا و گەریلاکانی پەکەکە شەڕ روویدا و سێ سەربازی تورکیا کوژران. وەزارەتی ناوخۆی تورکیا لەم بارەیەوە راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد کە لە ناوچەی بەستای شڕنەخ شەڕ لەنێوان سەربازانی سوپای تورکیا و گەریلاکانی پەکەکەدا روویداوە. وەزارەتەکە باسی ئەوەی کرد کە لە پێدادانەکاندا سێ سەربازی تورکیا کوژراون. بەگوێرەی هەواڵێک رۆژنامەی سوزجوی سەر بە جەهەپە، لە شەڕەکەدا جگە لە سێ سەربازەکە، جاشێکیش کوژراوە و گەریلایەکی پەکەکەش گیانی لەدەستداوە. باسی ئەوەش دەکرێت کە پێکدادانەکە لە کاتێکدا روویداوە کە سوپای تورکیا لە ناوچەکە دەستی بە ئۆپراسیۆنیکی فراوان کردووە. تاوەکو ئێستا پەکەکە لەمبارەیەوە هیچ راگەیەندراوێکی بڵاونەکردۆتەوە. سەرلەبەیانی ئەمڕۆش، لە ڕاگەیاندراوێکدا پارێزگاری شرنەخ راگەیاند، لە ١٤ی ناوچەی سەر بە پارێزگای شڕنەخ قەدەغەی هاتوچۆیان راگەیاندووە. پارێزگای شڕنەخ باسی ئەوەی کرد کە قەدەغەکاری لەو ١٤ ناوچەیەدا لە ١٦ی ئایار تاوەکو ٣٠ی ئایار بەردەوام دەبێت و رێگا نادرێت هاوڵاتیان هیچ هاتوچۆ و جموجوڵێکیان لەو ناوچانەدا هەبێت. پەکەکە دوای بومەلەرزەکەی شەشی شوباتی ئەمساڵی باکوری کوردستان، بڕیاری بیچالاکی دابوو و لەگەڵ نزیکبوونەوەی هەڵبژاردنەکانی ١٤ی ئایار بڕیاری بێچالاکیەکەی درێژ کردبووە. هەرچەندە پەکەکە رۆژانە ئاماری شەڕ و هێرشە ئاسمانیەکانی سوپای تورکیای بۆسەر بنکە و بارەگاکانیان لەنێو خاکی هەرێمی کوردستان رادەگەیاند، بەڵا بەگوێرەی ساڵی رابردوو پێکدادانەکان کەمی کردبوو.
هاوڵاتی قائیمقامیەتى سلێمانى بڵاویکردەوە؛ لیژنە هاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی تەنها یەک هەفتەی بۆ پاککردنەوەی تانکی سەربانی دوکانی خواردن و خواردنەوەکان داناوە و دەشڵێت؛ سەردانی هەر شوێنێک بکەین تانکیەکەی خاوێن نەکردبێتەوە دەستبەجێ دادەخرێت. رێکان جەمال، سەرۆکی لیژنە هاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی ئەمڕۆ چوارشەممە رایگەیاند، "بەمەبەستی پاککردنەوەی تانکی سەربانی ساردەمەنی، شیرینی، چێشتخانە و چایخانە و هەمو ئەوشوێنانە خواردن و خواردەمەنی بەرهەم دەهێنن لیژنە هاوبەشەکان دەستیان بە هەڵمەتێکی گەورە کردوە و سەردانی هەموشوێنەکان دەکەن". وتیشی، "تانکی سەربانی بەشێک لە شوێنەکان ژەنگی کردوە بۆیە پێویستی بەگۆڕین هەیە، چونکە بەپێی رێنماییە تەندروستییەکان، ژەنگ یەکێکە لەو مادانەی کە لەش توانای شیکردنەوەی نییە، بۆیە لەناوگەدە و لەشدا دەنیشێت و مرۆڤ توشی نەخۆشییە مەترسیدارەکان و شێرپەنجە دەکات". هەروەک هۆشداریش دەدەنە سەرجەم خاوەن شوێنى خواردن و خواردنەوەکان دەکات لە ماوەی یەک هەفتەدا تانکییەکانیان خاوێن بکەنەوە، لەدوای هەفتەیەک هەرشوێنێک پابەند نەبوبێت دەستبەجێ دادەخرێت.
هاوڵاتی دوای دەستپێشخەرییەكەی ویلایەتەیەكگرتووەكانی ئەمریكاو سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان دوێنێ سێشەممە پارتی و یەكێتی لەسلێمانی كۆبوونەوەو پرسی هەڵبژاردن تاوتوێ كراوەو گفتوگۆ لەبارەی لیستی هاوبەش كراوەو بەكراوەیی هێشتوویانەتەوە. دەستپێشخەرییەكەی ئەمریكا كە لەڕێگەی یاریدەدەری وەزیری دەرەوەو كونسوڵی ئەمریكا ئەنجامدرا لەڕۆژی 4ی ئایار كەهەریەك لەمەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت و قوباد تاڵەبانی جێگیری سەرۆكی حكومەتیان بینی و هۆشداریان پێدان بۆ چارەسەركردنی كێشەكانیان و ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان لە 18/11/2023دا، پارتی گڵۆپی سەوزی بۆ چارەسەركردنی كێشەكان لەگەڵ یەكێتی داگیرساندو دوای چوار رۆژ سەرۆكی حكومەت و جێگرەكەی كۆبوونەوەیان ئەنجامداو تێیدا رێككەوتن كرا بۆ گفتوگۆو چارەسەركردنی كێشە دارایی و ئەمنی و كارگێڕییەكان كەیەكێتی داوای دەكرد. هەروەها رۆژی 11ی ئایار، مەسعود بارزانی، سەرۆكی پارتی دیموراتی كوردستان لەكردنەوەی مۆزەخانەی نیشتمانی مەلا مستەفا بارزانی بەفەرمی داوای چارەسەركردنی كێشەكانی كردو رایگەیاند:» لاپەڕەیەكی نوێ لەنێوان لایەنەكاندا هەڵبدرێتەوە بەتایبەت پارتی و یەكێتی و ئەو كێشانەی هەیە لەئاستی مەكتەبی سیاسی كۆبوونەوەی لەسەربكرێت و لیژنەی هاوبەش پێكبهێندرێت بۆ چارەسەركردنی پێش 18ی ئایار». دوێنێ سێشەممە وەفدێكی مەتەبی سیاسی پارتی سەردانی مەكتەبی سیاسی یەكێتیان كردو تێیدا چەند پرسێك تاوتوێكراون كە بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی گرنگترینیان بریتی بووە لەوەی لەسەر دەستپێشخەرییەكەی مەسعود بارزانی پارتی ئامادەیە بۆ چارەسەركردنی سەرجەم كێشەكان لەسەروو هەموویانە پرسی تیرۆركردنی عەقید هاوكار جاف و گێڕانەوەی بودجەی دژەتیرۆر. هەروەها چوونەوەی تیمی یەكێتی بۆ كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی وەزیران بەگرنگ وەسف كراوە بۆ هەنگاونان بۆ چارەسەركردنی كێشە دارایی و دەسەڵاتە كارگێڕییەكان كە بڕیاردراوە لەنێو ئەنجومەنی وەزیران چارەسەر بكرێت. بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی، لەبارەی هەڵبژاردنەكانی پەرلەمانی كوردستانەوە وەفدی پارتی بە یەكێتیان راگەیاندووە كە دەیانەوێت پێش 18ی مانگ كە مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی رایگەیاندووە ئەو بڕگەیەی كە تایبەتە بە 11 كورسی مەسیحی و توركمان و ئەرمەن لەگەڵ یەكێتی چارەسەری بكەن و سێ خاڵەكەی دیكە بۆ كاراكردنەوەی كۆمسیۆن و هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردنەكان پارتی دڵنیایی داوە كە لەڕێكەوتنەكەیان لە لیژنەی هاوبەشی تایبەت بەهەڵبژاردن پاشگەز نەبوونەتەوەو بەم زووانەش كۆبوونەوەكانیان دەستپێدەكاتەوە. هەروەها یەكێتی داوای كردووە سێ كورسی بۆ توركمانەكان و مەسیحیەكان لەسەر بازنەی سلێمانی دابنرێن و بۆ ئەوەش پارتی تاوتوێی دەكەنەوەو دوابڕیاریان دەدەنە ئەو لیژنە تایبەتەی بۆ هەڵبژاردن پێكیانهێناوە. وەفدی مەكتەبی سیاسی پارتی بەیەكێتیان راگەیاندووە كە» هیچ كێشەیەك نابێت بهێڵینەوە بەبێ چارەسەر، بەهاوبەشی و بەگفتوگۆی دۆستانەو دوولایەنە چارەسەریان دەكەین». هاوكات پرسی لیستی هاوبەش لەنێوان پارتی و یەكێتی وەك پێشنیاز لەكۆبوونەوەكەی دوێنێ خراوەتەڕوو كە ئەو پرسە بەكراوەیی لەنێوانیاندا دەمێنێتەوەو كۆتا خاڵ دەبێت گفتوگۆی لەسەربكرێت. یەکێتی داوای سێ کورسی پێکهاتەکانی تورکمان و مەسیحی بۆ بازنەی سلێمانی کردووە لەدوای كۆبوونەوەكەیان مەكتەبی سیاسی یەكێتی و پارتی راگەیەندراوێكی هاوبەشیان بڵاوكردەوەو تیایدا ئاماژەیان بەوەكردووە، هەردوولا وێرای بەرزنرخاندنی دەستپێشخەری مەسعود بارزانی كە لەكاتی پێویستدا هات، هاوڕابوون پێكەوە لەگەڵ لایەنەكانی دیكە هەنگاوی كرداری بنرێت بۆ بەپیرەوەچوونی ئەو دەستپێشخەرییەو ناوماڵی كوردستانی پێ رێكبخرێتەوە. ئاماژە بۆ ئەوەشكراوە، هەردوولا دەستخۆشی لەئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەكەن، بۆ پەسەندكردنی پرۆژەی رێكخستنەوەی دارایی كەپرۆژەی تێكڕای لایەنەكانی پێكهێنەری كابینەی نۆیەمەو هەردوو مەكتەبی سیاسی بەتەواوی پشتیوانی لێدەكەن. هەردوولا پەرۆش و هاوڕابوون بۆ فەراهەمەكردنی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لەوادەی خۆیدا لەمساڵدا. ئەوەش دووپاتكراوەتەوە كە»بڕیاریانداوە وەك یەك تیم كاربكەن و زنجیرەیەك كۆبوونەوەی دیكەش ئەنجامبدرێت بۆ فەراهەمكردنی كەشوهەوای لەبار لەڕووی یاسایی و سیاسییەوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردن و رووبەڕووبوونەوەی ئەو تەحەدیاتانەی لەناوچەكەدا هەیە». بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی نیشتمانی كوردستان پاش كۆبوونەوەكەی وەفدی مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی جەختی لەوەكردەوە كە بەهاوبەشی لەگەڵ پارتی لەحكومەتی هەرێمدا كاردەكەن و هەنگاوەكانی بە» ئازایانە» وەسف كردو وتی:»كابینەی نۆ هەنگاوێكی بوێرانەی ناو توانی بەئاڕاستەیەكی دیكە هەنگاوبنێت كە خۆی لەخزمەت بێ جیاوازی و ئەولەویەت بۆ مووچە دەبینێتەوە كە ئەمە جێی دەستخۆشییەو پشتیوانی لێدەكەین، لایەنەكانی دیكەش هاوهەڵوێستن لەگەڵماندا». سەبارەت بەدەستپێشخەرییەكەی مەسعود بارزانی سەرۆكی یەكێتی راشیگەیاند كە «دڵخۆشین بەو دەستپێشخەرییەو هەر چاوەڕوانی ئەوەمان دەكرد.....كاری هەموومانە بارودۆخەكە باشتر بكەین و پێشموایە تا حزبەكان لەیەكتر نزیكببنەوە دەتوانن هەنگاوی باشتر بەئاڕاستەی خزمەتكردنی هاووڵاتیان لەهەرێم و عێراق و ناوچەكە بنێن». هاوكات رێواز فایەق سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان رایگەیاند، هەوڵەكانیان چڕكردووەتەوە بۆ بەرەوپێشبردنی هەنگاوەكان و گەیشتن بەڕێككەوتنی كۆتایی لایەنە سیاسییەكان لەسەر پرسی هەڵبژاردنەكان كە رێكارە یاساییەكانی كاراكردنەوەی كۆمیسیۆن تەواوكراون، چاوەڕوانن لەدەرفەتێكی نزیكدا لایەنەكان لەسەر هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردنەكانیش بگەنە رێككەوتن. پارتی بۆ یەکێتی: هیچ کێشەیەک نابێت بهێڵنەوە بەبێ چارەسەر و بە هاوبەشی و بە گفتوگۆی دوولایەنە چارەسەریان دەکەین كونسوڵخانە و نوێنەرایەتی 13 وڵات لەهەرێمی كوردستان لەبەیاننامەیەكی هاوبەشدا سەرەڕای خۆشحاڵی خۆیان بۆ گفتوگۆكانی پارتی و یەكێتی داوای ئەنجامدانی هەڵبژاردن دەكەن كەبریتین لەنوێنەرانی(بەریتانیا، ئەمەریكا، ئەڵمانیا، هۆڵەندا، كەنەدا، یەكێتی ئەوروپا، فەرەنسا، چیك، یۆنان، ئیتاڵیا، بولگاریا، پۆڵەندا و رۆمانیا) ئەم هەنگاوەی نوێنەری وڵاتان وەك هێڵی كۆتایی دەبینرێت بۆ وشیاركردنەوەی پارتی و یەكێتی تا لە 18ی تشرینی دووەمی ئەمساڵدا هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان ئەنجامبدرێت. نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان 18/11/2023 دیاری كردووە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان، كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردن و راپرسی هەرێم ئەوە دووپاتدەكەنەوە كە پێویستیان بەپێنج بۆ شەش مانگە بۆ ئەنجامدانی كارەكانیان تا بتوانن كارەكانی ئەنجامدانی هەڵبژاردن ئەنجامبدەن. یەكێك لەئەندامانی ئەنجومەنی كۆمسیارانی كۆمسیۆنی هەرێم ئەوەی بۆ هاوڵاتی دووپاتكردەوە كە ئەم كۆمسیۆنەی ئێستا بۆ سێ ساڵی دیكە كارەكانیان درێژ دەكرێتەوە، تا دوای ئەنجامدانی هەڵبژاردن و دەستبەكاربوونی خولی نوێی پەرلەمان ئەنجومەنێكی نوێ لەڕێگەی پەرلەمانەوە پێكبهێندرێت. هاوكات ئەوەشی روونكردەوە رێككەوتن لەنێوان پارتی و یەكێتی دەكرێت»گفتوگۆكان ئاراستەی ئەرێنی نیشان دەدەن كە لەوادەی خۆیدا هەڵبژاردن ئەنجامدەدرێت». وابڕیارە لەسەر بانگهێشتی پارتی و یەکێتی سەرجەم لایەنەکان کۆببنەوەو لەسەرۆکایەتی هەرێم راگەیەندراوێکی هاوبەش لەبارەی ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەوادەی خۆیدا بڵاوبکەنەوە.
هاوڵاتی چاودێرانی ڕێکخراوی ئاسایش و هاریکاری لە ئەوروپا (OSCE) ڕایانگەیاند، نیگەرانن لە شێوازی ڕوماڵکردنی هەڵبژاردنەکان لەلایەن میدیاکانی وڵاتەکەوە ونەبونی شەفافیەت لە چۆنییەتی مامەڵەکردنی دەستەی باڵای هەڵبژاردنەکانی تورکیا (YSK) لەگەڵ هەڵبژاردنەکانی ڕۆژی یەکشەممە دا. ئاژانسی ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە کە ،" سەرۆکی ئێستای تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆغان و حیزبە دەسەڵاتدارەکانی وڵاتەکە سودیان وەرگرتووە لەو هەلومەرجە نایەکسانەی لایەنەکانی ئۆپۆزسیۆن ڕوبەڕوی بونەتەوە لە کاتی بانگەشە بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن." ڕۆژی دوشەممە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی کە لەلایەن نێردەیەکی هاوبەشی چاودێریکردنی نووسینگەی OSCE بۆ دامەزراوە دیموکراتییەکان و مافەکانی مرۆڤ (ODIHR)OSCE (OSCE PA) و ئەنجومەنی پەرلەمانی ئەوروپا (PACE) سەبارەت بە هەڵبژاردنەکانی تورکیا ڕاپۆرتێکیان بڵاوکردەوە. ئەو نێردەیەی کە 401 چاودێری 40 وڵاتی جیاوازی لە سەرانسەری وڵاتەکە بڵاوکردبۆوە دەڵێت پارتی چەپی سەوز ڕووبەڕووی هەڕەشەیەکی بەرفراوان بووەتەوە بەبێ ئەوەی بڵێت کێ بەرپرسیارە و دەشڵێت هەندێک لە سیاسەتمەدارانی ئۆپۆزسیۆن لەژێر سنووردارکردندابوون ، بەبێ ئەوەی ڕوونکردنەوەی زیاتر بدەن. لە کۆنگرەکەدا جان پیتەرسن، سەرۆکی نێردەی چاودێریکردنی هەڵبژاردنەکانی ODIHR بە ئەنقەرەی وت "بەداخەوە تێبینی ئەوە دەکەم کە کارەکانی بەڕێوەبەرایەتی هەڵبژاردن لە شەفافیەتدا نەبوون، هەروەها لایەنگری زۆری میدیا گشتییەکان لە شێوازی ڕوماڵکردندا و سنووردارکردنی ئازادی ڕادەربڕینمان تیبینی کردووە." وتیشی، هەڵبژاردنە کە بە گشتی " ئاشتییانە بوو" سەرەڕای ژمارەیەک ڕووداو هەروەها شاندەکە ستایشی بەشدارییە ی هاوڵاتیانی کردوو ئاماژەی بەوە کرد کە ئەمە ئاماژەیەکی ڕوونی "ڕۆحێکی دیموکراسی بەهێز"ە. باسی لەوەشکرد، "پرۆسەی مامەڵەکردن لەگەڵ سکاڵاکان لە هەموو ئاستەکانی بەڕێوەبەرایەتی هەڵبژاردندا شەفافیەت نەبوو و بڕیارەکانی ئەنجومەنی باڵای هەڵبژاردن کە بە شێوەیەکی گشتی بڵاوکراونەتەوە بە شێوەیەکی پێویست لێکدانەوەی بۆ نەکراوەو و وڵامەکان بەپێی پێویست نەبوون" هەروەها فرانک شاوەبی، سەرۆکی شاندی PACE وتی. "دیموکراسی تورکیا بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر خۆڕاگری سەلماندووە. ئەم هەڵبژاردنە بەشدارییەکی زۆری هەبوو و هەڵبژاردنێکی ڕاستەقینەی پێشکەش کرد. لەگەڵ ئەوەشدا، تورکیا بنەماکانی ئەنجامدانی هەڵبژاردنی دیموکراسی جێبەجێ ناکات". فرانک شاوەبی داوای لە حکومەتی تورکیا کرد کە ئازادی ڕاگەیاندن مسۆگەر بکات . کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەی تورکیا بە فەرمی رایگەیاند کە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی تورکیا چووەتە خولی دووەمەوە کە بڕیارە لە ٢٨ی مانگ ئەنجام بدرێت. ئەحمەد یەنەر سەرۆکی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی تورکیا لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەنووسیدا رایگەیاند، هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی چووە خولی دووەم و وتی، "28ی ئەم مانگە خولی دووەمی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی بەڕێوە دەچێت." ئەحمەد یەنەر ئاماژەی بەوەکرد، ئەردۆغان ٤٩.٢١٪، کلچدارئۆغلۆ ٤٤.٨٨٪ و سینان ئۆغان ٥.١٧٪ی دەنگەکانیان بە دەست هێناوە.
هاوڵاتی ناوەندی راگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکرد کە هێزەکانیان لە رەققە دوو ئۆپراسیۆنیان لەدژی تیرۆریستانی داعش ئەنجام داوە. هەسەدە دەڵێت، " یەکینەکانی دژە تیرۆر (یات)ی سەر بە هێزەکانمان، بە بەشداری هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش و هێزەکانی دژە تیرۆری باشوری کوردستان (جی تی جی) (دژە تیرۆری یەکێتی) لە ماوەی دوو رۆژدا دوو ئۆپراسیۆنی ئەمنیان لە شاری رەققە ئەنجامداوە. بەگوێرەی راگەیەندراوەکە، ئۆپەراسیۆنێک لە ١٣ی ئایاردا ئەنجامدراوە و وتی، " دوای کۆکردنەوەی زانیاری هەواڵگری، یات شانەیەکی داعشی لە شارۆچکەی کەرامای سەر بە رەققە کردە ئامانج. ئەو شانەیەی داعش هاوکاری هاتوچۆی تیرۆریستانی داعشی لە رەققە و حەسەکە دەکرد. هەروەها هەوڵی دەدا کە زیندانی و خانەوادەی داعشەکان لە کەمپی هۆڵەوە بۆ سەرێکانی و گرێ سپی بگوازێتەوە." لە بەشێکی دیکەی راگەیەندراوەکەدا هاتووە، " لە ئۆپراسیۆنەکەدا، ئەندامانی شانەکە گەمارۆدران و بانگەوازیان لێکرا کە خۆیان رادەست بکەن. تیرۆریستێک هەوڵیدا هەڵبێت و تەقەی کرد. هێزەکانمان بە ناچاری وڵامیان دایەوە و شەڕ روویدا. لە ئەنجامدا تیرۆریستێک بەناوی فەیسەڵ عەلی ئەلخەلەف کوژرا و تیرۆریستێکی دیکە بریندار بوو." هەسەدە دەڵێت، " ئۆپراسیۆنی دووەم لە ١٤ی ئایاردا ئەنجامدرا. یەکینە شەڕکەرەکانمان لە ئاسمانەوە لە شاری رەققە نیشتنەوە و شانەیەکی چالاکی رێکخستنی داعشی تیرۆریستیان کردە ئامانج. ئەو شانەیە پلانی ئۆپراسیۆنی تیرۆریستیان لەدژی هەرێمەکە رێکدەخست. لەم دواییانەدا پلانی هێرشی خۆکوژیان لەدژی ناوەندی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆی حەسەکەیان داڕشتبوو. لە ئەنجامی ئۆپراسیۆنەکەدا ٣ تیرۆریست دەستگیرکران. هێزەکانمان دەستیان بەسەر بڕێک کەلوپەلی سەربازی و تەکنیکیدا گرت."
هاوڵاتی ئاشکرا بوو کە لە ناوچەی بسملی ئامەدی باکوری کوردستان لە سندوقێکدا ٢٣٣ دەنگی پارتی چەپی سەوز لە سیستمی ئاماری کۆمسیۆنی هەڵبژاردندا بۆ مەهەپە تۆمار کراون. گوڵستان ئاتاسۆی هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتیکی گەلان (هەدەپە) لە ئامەد رایگەیاند، فێڵ و ساختەکارییەکانی سیستمی ئاماری کۆمسیۆنی هەڵبژاردن کاتێک ئاشکرابوو کە تۆماری خام و پسوڵەی مۆرکراوی سندوقی ژمارە ١٢٣٤ لە خوێندنگەی سەرەتایی ئەسما ئۆجاک لە ناوچەی بسملی ئامەد، بەراورد کران. لەو سندوقەدا ٢٣٣ دەنگ بۆ پارتی چەپی سەوز دراون، بەڵام لە سیستمی ئاماری کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردندا ئەو دەنگانە بۆ پارتی نەژادپەرست مەهەپە نوسراون. مەهەپە لەو سندوقەدا یەک دەنگیشی پێنەدرابوو. گوڵستان ئاتاسۆی هاوسەرۆکی پارتی دیموکراتیکی گەلان (هەدەپە) لە ئامەد وتیشی، "بەم جۆرە ژمارەیەکی زۆر سندوق بوونیان هەیە کە دەنگ بۆ مەهەپە نوسراون. تۆماری خام و هەموو پسوڵە تۆمارکراوەکان لە سیستمی ئاماری دەستەی هەڵبژاردن بەراورد دەکرێن و ئەمرۆ سکاڵا تۆمار دەکەن.
هاوڵاتی سه‌رۆكی حكوومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بڕیاریداوە بڕی 200 ملیۆن دینار بۆ چاره‌سه‌ری نه‌خۆشی هه‌وكردنی په‌رده‌ی مێشك له سنووری پارێزگای هه‌ڵه‌بجه دابین بكات. بەپێی نووسراوێكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران كە به واژووی ئومێد سه‌باح سه‌رۆكی دیوان ئاراسته‌ی وه‌زاره‌تی دارایی و ئابووری كراوه تێیدا بڕیار له‌سه‌ر خه‌ركردنی 200 ملیۆن دیناره دراوە. له نووسراوه‌كه‌دا هاتووه: "له‌سه‌ر فه‌رمانی مه‌سرور بارزانی سه‌رۆكی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیران ڕه‌زامه‌ندی درا له‌سه‌ر ته‌رخان و خه‌رجكردنی بڕی 200 ملیۆن دینار وه‌ك بودجه‌یه‌كی فریاگوزاری به مه‌به‌ستی پێشگیریكردن و ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه له زیادبوونی حاڵه‌ته‌كانی هه‌وكردنی په‌رده‌ی مێشك". هەر لەنوسراوەكەدا هاتووه "ئه‌و بڕه پاره‌یه بۆ دابینكردنی ده‌رمان و پێداویستی پزیشكییه بۆ سنووری پارێزگای هه‌ڵه‌بجه له‌سه‌ر بودجه‌ی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی ته‌ندروستی هه‌ڵه‌بجه.
هاوڵاتی کونسوڵخانە گشتییەکان و نوێنەرایەتییە دیبلۆماسییەکانی یەکێتی ئەوروپا و 12 وڵاتی جیهان لە هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ سێشەممە داوا یان لە پەرلەمانی کوردستان و حکومەتی هەرێمی کوردستان کرد هەمو هەنگاوێکی پێویست بگرێتەبەر لەپێناو ئەنجامدانی هەڵبژاردن بەبێ دواخستن. کونسوڵخانە گشتییەکان و نوێنەرایەتییە دیبلۆماسییەکانی بریتانیا، ئەمریکا، ئەڵمانیا، هۆڵندا، کەنەدا، یەکێتی ئەوروپا، فڕەنسا، چیک، یۆنان، ئیتاڵیا، بولگاریا، پۆڵندا و رۆمانیا ئەمڕۆ سێشەممە لە راگەیەندراوێکدا دەڵێن، "دەستخۆشی لە حکومەتی هەرێمی کوردستان و پەرلەمانی کوردستان و خەڵکی هەرێم دەکەین، بۆ پابەندبونی بەردەوامیان بە بنەما و بەها دیموکراسییەکان و پێشوازیکردن لە رۆحی نوێبونەوەی هاوکاری نێوان لایەنەکان". لە راگەیەندراوەکەدا هاتوە، "هەر لەو سۆنگەیەوە داوا لە پەرلەمانی کوردستان و حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەین بەبێ دواخستن هەمو هەنگاوێکی پێویست بگرنەبەر لەپێناو ئەنجامدانی هەڵبژاردن". ئەوەشی خستوەتەڕو، "جەخت لەسەر گرنگی هەڵبژاردنێکی ئازاد و دادپەرەرانە دەکەینەوە و بەم پێیە داوا لە هەمو لایەنە پەیوندیدارەکان و لایەنە سیاسییەکان و سەرجەم لایەنە پەیوەندیدارەکانی دیکەی هەریمی کوردستان دەکەین بەشێوەیەکی هاوبەش کاربکەن بۆ تێپەڕاندنی ئەو ئاستەنگانەی ماون لەبەردەم پڕۆسەی هەڵبژاردن، کە پابەندبێت بە پێوەرە نێودەوڵەتییەکان و مافەکانی هەمو هاوڵاتییان بپارێزێت، لەوانەش ژنان و پێکهاتەکان بۆ بەشداریکردن لە پرۆسەی دیموکراسیدا". ئەم راگەیەندراوەی کونسوڵخانە گشتییەکان و نوێنەرایەتییە دیبلۆماسییەکانی یەکێتی ئەوروپا و 12 وڵاتی جیهان لە هەرێمی کوردستان، دوای کۆبوونەوەی ئەمڕۆ (16ـی ئایاری 2023)ـی هەردوو مەکتەبی سیاسی پارتی و یەکێتی دێت لە سلێمانی کە تێیدا جەختیان لەسەر پەلەکردن لە هەنگاوە یاسایی و سیاسییەکان کردەوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان لەوادەی خۆی لەمساڵدا. هەروەها رێواز فایەق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان رۆژی (16ـی ئایاری 2023)، "رێكاره یاساییه‌كانی كاراكردنه‌وه‌ى كۆمسیۆن ته‌واوكراون، چاوه‌ڕوانین له ده‌رفه‌تێكی نزیكدا لایه‌نه‌كان له‌سه‌ر هه‌مواركردنه‌وه‌ى یاسای هه‌ڵبژاردنه‌كانیش بگه‌نه رێككه‌وتن".
هاوڵاتی سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان رایدەگەیەنێت، وەک پەرلەمانی کوردستان هەوڵەکانیان چڕکردووەتەوە بۆ بەرەوپێشەوە بردنی هەنگاوەکانی رێککەوتنی لایەنەکان لەسەر هەڵبژاردن. ماڵپەڕی فەرمی پەرلەمانی کوردستان بڵاویکردەوە، ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه 16/5/2023، د. رێواز فایەق، سه‌رۆكی په‌رله‌مانی كوردستان، پێشوازی له ڤیللى ڤارجیولا، باڵیۆزی یه‌كێتیی ئه‌وروپا له عێراق كرد. د. ڕێواز فایەق، سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان لە میانەی کۆبوونەوەکەیدا لەگەڵ ئەو باڵوێزە رایگەیاند، ھەوڵەکانیان چڕکردووەتەوە بۆ بەرەوپێشبردنی ھەنگاوەکان و گەیشتن بە ڕێککەوتنی کۆتایی لایەنە سیاسییەکان لەسەر پرسی ھەڵبژاردنەکان. وتیشی، رێکارە یاساییەکانی کاراکردنەوەی کۆمیسیۆن تەواوکراون، چاوەڕوانن لە دەرفەتێکی نزیکدا لایەنەکان لەسەر ھەموارکردنەوەی یاسای ھەڵبژاردنەکانیش بگەنە ڕێککەوتن. ھاوکات لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان و باڵیۆزی یەکێتی ئەوروپا لە عێراق جەختیانکردووەتەوە لەوەی کە پێویستە پەلەبکرێت لە ئامادەکارییەکان و گەیشتن بە داڕشتنی کۆتایی لەسەر کۆی ئەو پرسانەی تائێستا بوونەتە لەمپەر لەبەردەم پڕۆسەی ھەڵبژاردن.
هاوڵاتی پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەممە شاندێکی مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان لە سلێمانی لەگەڵ یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کۆبونەوە و ڕاگەیەندراوێکی هاوبەشیان بڵاوکردەوە. بە گوێرەی ڕاگەیاندراوەکە تەوەرەی یەکەمی کۆبونەوەکە باسکردنی پەسەند کردنی پرۆژەی رێکخستنەوەی داراییبووە کە پرۆژەی تێکڕای لایەنەکانی پێکھێنەری کابینەی نۆیەم و ھەردوو مەکتەبی سیاسی بە تەواوی پشتیوانی لێ دەکەن. تەوەرەی دووەمیش سەبارەت بە ئەنجامدانی زنجیرەیەک کۆبونەوە بووە لە نێوانیاندا. لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئەوەشهاتووە ،" هەردولا ھاوڕا بوون لەسەر بەھێزکردنی قەوارەی دەستوریی ھەرێمی کوردستان و پەرەپێدانی پەلەکردن لە ھەنگاوە یاسایی و سیاسیەکان بۆ فەراھەمەکردنی ئەنجامدانی ھەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان لەوادەی خۆیدا لەمساڵدا ." دەقی راگەیەنراوی هاوبەشی یەکێتی و پارتی: دوای دەستپێشخەریەکەی جەنابی کاک مەسعود بارزانی کە رۆژی ١١ ی ٥ی ٢٠٢٣ لە مەراسیمی کردنەوەی یادگەی نیشتمانی بارزانی خستیە ڕوو ، ئەمرۆ ١٦ ی ٥ی ٢٠٢٣ ھەردوو مەکتەبی سیاسی یەکێتی و پارتی لە سلێمانی کۆبونەوە . لەسەرەتای کۆبونەوەکەدا، ھەردوولا وێرای بەرزنرخاندنی دەستپێشخەری سەرۆک بارزانی کە لەکاتی پێویستداھات، ھەردوو لا ھاوڕا بوون کە پێکەوە لەگەڵ لایەنە بەڕێزەکانی دیکەش ھەنگاوی کرداری بنرێت بۆ بەپیرەوەچوونی ئەودەستپێشخەرییەو ناوماڵی کوردستانی ڕێکبخرێتەوە ولاپەرەیەکی نوێ ل کۆی پەیوەندیەکان بکرێتەوە. ھەردوو مەکتەبی سیاسی پارتی و یەکێتی دەستخۆشی لە ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان دەکات بۆ پەسەند کردنی پرۆژەی رێکخستنەوەی دارایی کە پرۆژەی تێکڕای لایەنەکانی پێکھێنەری کابینەی نۆیەم و ھەردوو مەکتەبی سیاسی بە تەواوی پشتیوانی لێ دەکەن. لە تەوەرێکی دیکەی کۆبونەوەکەدا ھەردوو لا پەرۆش و ھاوڕا بوون لەسەر بەھێزکردنی قەوارەی دەستوریی ھەرێمی کوردستان و پەرەپێدانی پەلەکردن لە ھەنگاوە یاسایی و سیاسیەکان بۆ فەراھەمەکردنی ئەنجامدانی ھەڵبژاردنی پارلەمانی کوردستان لەوادەی خۆیدا لەمساڵدا . ھەردوولا خوازیاری ئەوەین کە ھەموو لایەک ھاوکار بن لەبەردەوامی کەشی برایەتی و کاری پێکەوەیی و نەھێشتنی کەلێنەکانی رابووردوو . ھەردوو لا بڕیارماندا وەک یەک تیم کار بکەین و زنجیرەیەک کۆبونەوەی دیکەش ئەنجامبدرێ بۆ فەراھەمکردنی کەش و ھەوای لەبار لە ڕووی یاسایی و سیاسیەوە بۆ ئەنجامدانی ھەڵبژاردن و ڕووبەڕووبونەوەی ئەو تەحەدیاتانەی لە ناوچەکەدا ھەیە .
هاوڵاتی دەستەی کەشناسی عێراق رایگەیاند، رۆژی شەممەی داهاتو لەسەرتاسەری وڵاتدا ئەگەری بارینی بارانی مامناوەند و خوڕ هەیە، کەشناسی هەرێمیش دەڵێت، "لە 24 کاتژمێری داهاتودا پلەکانی گەرما بەرزدەبنەوە". ئەمڕۆ سێشەممە، دەستەی کەشناسی عێراق لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، سبەینێ چوارشەممە ئاسمانی وڵات نیمچەهەور دەبێت و پلەکانی گەرماش کەمێک بەرز دەبنەوە، رۆژی پێنجشەممەش ئاسمانی وڵات نیمچەهەور دەبێت و ئەگەری بارینی نمەباران لەناوچە جیاوازەکانی وڵات هەیە و پلەکانی گەرما کەمێک بەرزدەبنەوە. دەشڵێت، رۆژی هەینی ئاسمانی هەرێم نیمچەهەور دەبێت و هەندێکات دەبێتە هەوری تەواو و ئەگەری بارینی نمەباران هەیە لەگەڵ بونی هەورەبروسکە و لەناوچەکانی باشور و ناوەڕاستی وڵات ئاسمانی نیچمەهەور دەبێت و ئەگەری بارینی نمەباران هەیە. بەڕێوەبەری کەشناسی سلێمانی ڕاشیگەیاند، بۆ ڕۆژانی داھاتوو پلەکانی گەرما بە شێوەی پلە پلە ڕوو لە بەرزبوونەوە دەکات، بەڵام ھەر نزیکە لە ئاستی تێکڕاییەکان، واتە بەشێوەیەکی بەرچاو پلەکانی گەرما بەرز نابێتەوە کە ھەست بە گەرمییەکی زۆر بکرێت. بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی هەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ ئاسمانی هەرێم بەگشتی ساماڵ دەبێت لەگەڵ هەندێک پەڵە هەور و پلەکانی گەرماش بەراورد بە تۆمارکراوەکانی رۆژی پێشو کەمێک بەرز دەبێتەوە، خێرای با لەسەرخۆ - مامناوەند دەبێت لە 10 – 20 کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا و ئاراستەی باش باشوری رۆژئاوا دەبێت. ئەوەشیخستوەتەڕو، سبەی چوارشەممە، ئاسمانی هەرێم ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت لە ناوچە شاخاوییەکان دەگۆڕێت بۆ نیمچەهەور، پلەکانی گەرماش بەراورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ نزیکەی 1 تا 2 پلە بەرزدەبنەوە. بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی : هەولێر : 32 پلەی سیلیزی سلێمانی : 29 پلەی سیلیزی دهۆک : 31 پلەی سیلیزی کەرکوک : 35 پلەی سیلیزی هەڵەبجە : 32 پلەی سیلیزی حاجی ئۆمەران : 17 پلەی سیلیزی زاخۆ : 33 پلەی سیلیزی سۆران : 29 پلەی سیلیزی گەرمیان : 37 پلەی سیلیزی
هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دارستان و ژینگەی پارێزگای سلێمانی هۆشداری لە هەڕەشەی مەترسیدار بۆسەر دارستانەکان دەدات و راشیدەگەیەنێت، داربەڕویەکی تەمەن 100 ساڵ لەلایەن سەرپێچیکارانەوە بڕدراوەتەوە کە ئەمە بۆ لەناوچونی سروشت و ژینگە کارەساتی گەورەیە. پۆلیسی دارستان و ژینگەی سلێمانی لەڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە ئێستادا دارستانەکان لە ژێر هەڕەشەیەکی مەترسیداردان دیمەنی بڕینی داری سروشتی تەمەن 100 ساڵ جێگەی داخە و لەهەمانکاتدا لەناوچونی سروشت و ژینگە کارەساتێکی گەورەیە، هەرچەندە مەفرەزەکانی پۆلیسی دارستان بەردەوامن لە ڕێگریکردن لەو دیاردەیە، بەڵام هەندێک هاوڵاتی بێ گوێدانە بەرپرسیاریەتی هەوڵی شێواندنی ژینگە و سروشت دەدەن. ئاماژەی بەوەشکردوە، "پاش ئاگادارکردنەوەیان لەلایەن هاوڵاتیانەوە کە پێیان ڕاگەیاندرا، دار بەڕویەکی گەورە بڕدراوە لە سنوری گوندی (داری کەلی)، دەستبەجێ مەفرەزەیەکی بنکەی پۆلیسی دارستانی بازیان دەرچون بۆ شوێنی ڕوداوەکە و بینیان لە شاخی داری کەلی یەک داری بەڕو بڕدراوە کە تەمەنی نزیکەی 100 ساڵ دەبێت". ئەوەشیخستەڕو، "لەکاتی گەشتنی مەفرەزەکەیان هیچ کەسێک لە شوێنی ڕوداوەکە نەبو، گەڕان و بەدواداچون بەردەوامە بۆ دۆزینەوەی سەرپێچیکاران، پەڕاوی لێکۆڵینەوە ڕێکخراوەو ڕادەستی دادوەر کراوە بۆ وەرگرتنی ڕێکاری یاسایی".
