ڤیدیۆ.. لەیلا زانا، گەیشتە یاریگای ئامەد سپۆر بزانە چۆن پێشوازیی لێدەکەن

پات رایدەر وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا (پنتاگۆن)، لەبارەی هەڵوێستی ئەمریکا لەبەرامبەر ئۆپراسیۆنی تورکیا بۆسەر رۆژئاوای کوردستان رایگەیاند، پێشتر رایانگەیاندووە کە لەدژی ئۆپراسیۆنی تورکیان. رایدەر لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا لە پنتاگۆن، وڵامی پرسیاری رۆژنامەنووسانی دایەوە و ئاماژەی بە دۆخی سوریا و هێرشەکانی تورکیا بۆسەر رۆژئاوای کوردستان کرد. وتەبێژی پنتاگۆن دەڵێت، هەڵوێستیان بەرامبەر ئۆپراسیۆنی تورکیا بۆسەر 'باکوری سوریا' نەگۆڕە. رایدەر لەبارەی چالاکی هێزەکانی ئەمریکاش لە رۆژئاوای کوردستان وتی، " لەگەڵ هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە)، کە بەهۆی هێرشەکانی تورکیاوە ئۆپراسیۆنەکان راگیرابوون، دەستمان بە دەوریە هاوبەشەکان و ئۆپراسیۆنەکان لەدژی داعش کردووەتەوە." وتەبێژی پنتاگۆن لە وڵامی پرسیارێکدا کە ئایا تورکیا بەرلەوەی ئۆپراسیۆن ئەنجام بدات، ئەمریکا ئاگادار دەکاتەوە وتی، " نامەوێت بەناوی تورکیاوە قسە بکەم. بە بەردەوامی لە ئاستە جیاوازەکاندا لەگەڵ بەرپرسانی تورکیا گفتوتۆ دەکەین. هیوادارین دۆخێک دروست نەبێت کە ئاسایشی هێزەکانمان بکەوێتە مەترسیەوە." هێرشە ئاسمانیەکانی تورکیا کە 19ی تشرینی دووەم لەدژی چەندین ناوچە و شاروچکەی رۆژئاوای کوردستان، بووە هۆکاری ئەوەی، هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە) دەوریە و ئۆپراسیۆنە هاوبەشەکانی لەگەڵ هێزەکانی ئەمریکا بوەستێنێت. ئەمریکاش هەر لە سەرەتای هێرشەکانەوە، داوای هێورکردنەوەی دۆخەکەی لە تورکیا کرد و رایگەیاند، چەند هێرشێک لە نزیک بنکە سەربازیەکیانیان ئەنجامدراوە کە ئەمەش ژیانی سەربازانی ئەمریکا، دەخاتە مەترسیەوە و داوای راگرتنی هێرشەکانی کرد.

رێکخراوی نێودەوڵەتی هیومان رایتس وۆچ سەرکوتی شاری سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان بە دڕندانە ناو دەبات و ئیدانەی دەسەڵاتی ئێران و هێزە ئەمنی و سەربازییەکانی ئەو وڵاتە دەکات. رێکخراوی هیومان رایتس وۆچ بۆ چاودێریی مافەکانی مرۆڤ لە جیهاندا لە بەیاننامەیەکدا رۆژی چوارشەممە رایگەیاند ؛ هێزە ئەمنییەکای ئێران لە مانگی ئەیلولەوە بە توندی سەرکوتی خەڵک و خۆپیشاندەرانی شاری سنەیان لە رۆژهەڵاتی کوردستان کردوە. رێکخراوەکە ئاشکرای کردوە دەیان بەڵگە و تۆماری ڤیدیۆیی لەسەر سەرکوتی خەڵکی ئەو شارە کۆکردوەتەوە و لە چوارچێوەی راپۆرتێکدا رادەستی نەتەوەیەکگرتوەکان دەکرێت. بە پێی راپۆرتی ئەو رێکخراوەیە هەر لە سەرەتای ناڕەزایەتییەکاندا هێزی ئەمنی و سەربازیی رەوانەی شاری سنە کراوە و بە چەکی سەربازیی و غازی فرمێسکڕێژ هێرشکراوەتە سەر خۆپیشاندەرانی شارەکە و هێزە ئەمنییەکانیش هەڵیانکوتاوەتە سەر ماڵی خەڵک و دەیان کەس دەستگیر کراون. لە بەشێکی دیکەدا هیومان رایتس وۆچ ئاماژەی بەوە کردوە لە زیندان و ناوەندە ئەمنییەکانی شاری سنە گەنجان و ژنان روبەڕوی توندوتیژی و ئەشکەنجە و دەستدرێژیی بونەتەوە و دەستگیرکراونیش لە سەرەتاییترین مافەکان بێبەش کراون. راپۆرتی ئەو رێکخراوە نێودوڵەتییە لە کاتێکدایە بە پێی ئامارەکان تەنها لە شاری سنە زیاتر لە 18 کەس لە ناڕەزایەتییەکاندا کوژراون و دەیان کەس برینداربون و زۆرترین کەسیش لەو شارەی رۆژهەڵات دەستگیر کراون. تا ئێستا و دوای 96 رۆژ لە مەرگی ژینا رۆژانە بە بێ دابڕان خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی لە شاری سنە بەردەوام بوە و یەکەم شاری رۆژهەڵاتی کوردستان بوە کە بە بێ وەستان بەردەوام بە شەو و بە رۆژ خۆپیشاندان و ناڕەزایەتیی تێیدا بەڕێوچوە.

هاوڵاتی دوای چوار رۆژ لەگیانلەدەستدانی، رۆژی 17-12-2022 تەرمی ئاكام عومەر، فەرماندەی هێزەكانی كۆماندۆی كوردستان لەڕێگەی فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانییەوە گەڕێنرایەوە هەرێمی كوردستان، تەرمەكەی برایە بارەگای هێزەكانی كۆماندۆو لەوێشەوە بەرەو شاری هەولێر بەڕێكراو لەگۆڕستانی شێخ ئەحمەد بەخاكسپێردرا. هێنانەوەی تەرمەكەی ئاكام عومەر هاوكات بوو لەگەڵ رۆژی ئاڵای كوردستان، بەو هۆیەوە ئاڵای كوردستان لەسلێمانی، تا نیوە هێنرایە خوارەوە. رۆژی 19ی تشرینی یەكەمی 2022 فەرماندەیی هێزەكانی كۆماندۆی كوردستان لەڕاگەیەندراوێكدا رایگەیاند: «لەكاتی راپەڕاندنی ئەركی فەرمیدا بۆ پاراستنی ئارامی و ئاسایش لەسنووری تاوێركەوە لەناوچەی پەڵكانە و زینانە لەگەرمیان بۆ رووبەڕووبوونەوەی تیرۆرو پاشماوەكانی داعش بۆمبێكی چێنراو بەهێزەكانی كۆماندۆی كوردستان تەقییەوە، بەداخەوە نەقیب زوهێر محەمەد شەهیدبوو و فەرماندە ئاكام عومەر فەرماندەی فەرماندەیی هێزەكانی كۆماندۆی كوردستان و چوار پێشمەرگە برینداربوون». ئاكام عومەر دوای برینداربوونی بەهێلیكۆپتەر گوازرایەوە بۆ نەخۆشخانەی فاروق  لەسلێمانی و چارەسەری پێویستی بۆ كرا، دواتر بەهۆی سەختی برینەكەی و وەكوو هەوڵێك بۆ رزگاركردنی لە مردن گوازرایەوە بۆ نەخۆشخانەیەكی ئەڵمانیا، بەڵام لەشەوی 12ی ئەم مانگەدا بەهۆی سەختی برینەكەیەوە گیانی لەدەستدا. ئاكام عومەر لەدایكبووی 1984ی هەولێرە، دووخوشك و برایەكی هەیەو خۆی منداڵی سێیەمی خێزانەكەی بوو، قۆناغەكانی خوێندنی سەرەتایی و ئامادەیی لەهەولێر تەواوكردووە، بەهۆی زانینی زمانی ئینگلیزییەوە لەنێوان ساڵانی 2006 بۆ 2010 لەگەڵ ئەمریكییەكان وەك وەرگێڕ كاریكردووە، دواتر لەساڵی 2011 بەهاوكاری ئەمریكییەكان دەچێتە ئەمریكاو كۆلێجی سەربازی دەخوێنێت،  ساڵی 2014 دەگەڕێتەوە هەرێمی كوردستان و پەیوەندی بە جەعفەر شێخ مستەفا فەرماندەی ئەوكاتی هێزەكانی 70و سەرپەرشتیاری میحوەرەكانی پێشمەرگەوە دەكات، دواتر ئەركی پێدراوە، ئەركەكەی ئەوەبووە بارەگاكانی داعشی لەسنووری جەلەولا بۆ فڕۆكەكانی هاوپەیمانان دیاریدەكردو بۆردومان دەكران، لەساڵی 2015 ئەركەكەی گوازرایەوە بۆ میحوەری كەركوك و بەبڕیاری شێخ جەعفەر هێزێكی بەناوی كۆماندۆ بۆ دروستكرا كەپێكهاتبوو لە 38 پێشمەرگە. هێزەكانی كۆماندۆ بەفەرماندەیی ئاكام عومەر بەردەوام مەشقەكانیان لەژێر سەرپەرشتی هێزەكانی ئەمریكاو ئەڵمانیاو فەڕەنسادا بووەو بەهۆی ئەو كاریگەرییەی لەشەڕی دژی داعش هەیان بووە لەماوەی شەش ساڵدا ژمارەیان لە 38 كەسەوە بۆ سێ هەزار كەس زیادكراو ناوەكەیان گۆڕدراوە بۆ فەرماندەیی هێزەكانی كۆماندۆی كوردستان. ئاكام عومەر لەشەڕی رزگاركردنی موسڵ و شەڕەكانی دیكەی پێشمەرگە دژی داعش چەندینجار برینداربووە، لەشەڕی رزگاركردنی موسڵ لەدژی چەكدارانی داعش بەقورسی بریندار دەبێت و مەترسی لەسەر بڕینەوەی قاچی دەكرێت، بەڵام ئەڵمانییەكان دەیگوازنەوە بۆ ئەڵمانیاو لەوێ چارەسەر دەكرێت و دەگەڕێتەوە كوردستان. لەدوای رووداوەكانی 8ی تەمموزی ساڵی رابردووی ناو یەكێتی نیشتمانی كوردستان هێزەكانی كۆماندۆ كە ئەوكاتە لەژێر فەرمانی شێخ جەعفەردا بوو، بەڕەزامەندی ئەو دەخرێتە ژێر فەرماندەیی بافڵ تاڵەبانی، ئەو هێزە دەورێكی یەكلاییكەرەوەی هەبوو لە بەلاداخستنی ناكۆكییەكانی ئەوكاتەی ناو یەكێتی، لەكۆتایی ساڵی 2022شدا لەدۆسیەی زەوی و زارەكانی سلێمانی و گرتنی چەند بەرپرسێكی شارەوانییەكان و ئەو كەسانەی لەو دۆسیەیە تێوەگلابوون هێزەكەی ئاكام عومەر رۆڵێكی بەرچاویان هەبوو.  

هاوڵاتی وەزارەتی تەندروستی حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاماری هەفتانەی کۆرۆنا لە هەرێم بڵاوکردەوەو ڕایگەیاند لەم هەفتەیەدا  61 توشبو و 176 چاکبونەوە هەبووە. وەزارەتی تەندروستی حکومەتی هەرێم ئەمڕۆ سێشەممە بڵاویکردەوە، لەماوەی هەفتەی رابردودا61 توشبوی نوێی پەتاکە تۆمارکراون کە زۆرترین ژمارەیان لە هەولێر بون، 176 توشبوی پەتاکەش چاکبونەتەوە. ئاماژەشی بەوەدا،کۆی گشتی توشبوانی کۆرۆناش بۆ 466 هەزار و 907 کەس بەرزبوەتەوە. هەروەها لەو ماوەیەدا 176 توشبوی پەتاکە چاکبونەتەوە، لە سەرەتای بڵاوبونەوەی کۆرۆناشەوە تائێستا 459 هەزار و 251 کەس چاکبونەتەوە. وەزارەتی تەندروستی دوایین ئاماری مردنیشی بەکۆرۆنا بڵاوکردوەتەوە و ئاماژە بەوە دەکات، لە سەرەتای بڵاوبونەوەی کۆرۆناوە تائێستا 7 هەزار و 469 توشبوی پەتاکە گیانیانلەدەستداوە.

هاوڵاتی بافڵ تاڵەبانی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی خۆی لە فەیسبوک ناوەڕۆکی کۆبونەوەکەی لەگەڵ مەزڵوم کۆبانی بڵاوکردەوە دەقی بڵاوکراوەکە: بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و مەزڵوم كۆبانێ، فه‌رمانده‌ی گشتیی هێزه‌كانی سوریای دیموكرات (هه‌سه‌ده‌) لە رۆژئاوای كوردستان كۆبوونەوە. ‏‎لە کۆبوونەوەکەدا كە وەھاب ھەڵەبجەیی، بەڕێوەبەری گشتیی دژەتیرۆر ئامادەبوو، دۆخی سیاسیی رۆژئاوا و ھەرێمی کوردستان و پێشھاتە سیاسییەکانی پەیوەست بە پرسی کورد تاوتوێکرا و جەخت لە چارەسەرکردنی ئاشتییانەی کێشەکان کرایەوە. ‏‎لە سەرەتای كۆبوونەوەكەدا مەزڵوم كۆبانێ خۆشحاڵی خۆی بە سەردانەكەی سەرۆك بافڵ بۆ رۆژئاوا دەربڕی و رایگەیاند، رۆژئاوا هاوكاری و پشتیوانییە بەردەوامەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان لەبیرناكات كە بەردەوام پشتیوانێكی راستگۆ و دڵسۆزی ئێمە بوون، بەتایبەت هێزەكانی دژەتیرۆر كە رۆڵێكی گرنگ و كاریگەریان لە سەرخستنی پرۆسە ئەمنی و سەربازییەكانی رۆژئاوا دژ بە داعش هەبووە و ئەمەش جێگای شانازیمانە. ‏‎لەبارەی هەوڵەكان بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و گرفتەكانی بەردەم پرسی كورد لە ناوچەكە، مەزڵوم كۆبانێ وتی، هەموو هەوڵێكمان لەپێناو ئازادیی كورد و پاراستنی مافەكانمانە. ‏‎لە بەرامبەردا سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی پەرۆشیی یەکێتی بۆ چارەسەركردنی ئاشتییانەی كێشەكان دووپاتكردەوە و رایگەیاند، هەموو هەوڵێك دەدەین تاوەكو گفتوگۆ بكەینە بنەمای چارسەركردنی كێشەكان و زاڵبوون بەسەر ئەم دۆخەدا. وتیشی، بەدڵنیاییەوە پەیوەندییەکانمان لەگەڵ رۆژئاوا بەردەوام دەبێت و گەشەی زیاتری پێدەدەین. یەكێتی خۆی بە خزمەتكاری هەموو كورد دەزانێت، كوردبوون شانازیمانە و مانەوەمان پەیوەستە بە یەكبوون و یەكڕیزیمانەوە. ‏‎ھەر لە کۆبوونەوەکەدا سەرۆک بافڵ روونیکردەوە یەکێک لە ئەرکە گرنگەکانی رۆژئاوا پاراستنی ماف، کەلتوور و زمانی کوردییە لە ناوچەكە و بۆ ئەمەش بەشانازییەوە پشتیوانتان دەبین. دەستپێشخەرییە نیشتمانییەكەی یەكێتیش لەپێناو یەكبوونی گەلی كورد و یەكگوتاریمانە لەبەرامبەر پرسە چارەنووسسازەكان و پاراستن و بەدیهێنانی مافەكانمان. دەمانەوێت لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و دۆستەكانمان پەیوەندییەكی تەندروستمان هەبێت و ئاشتی و تەبایی بنەمای پەیوەندییەكانمان بێت، ئەمەش میراتی سەرۆك مام جەلالە و ئێمەش درێژەپێدەری دەبین.

هاوڵاتی داواكاری گشتی هه‌رێمی كوردستان له‌په‌یامێكدا رایگه‌یاند، "پێویسته‌ میدیاكان له‌كاتی ڕوماڵكردنی ڕوداوه‌ نه‌خوازراوه‌كان و به‌تایبه‌تی تاوانی كوشتن، له‌كاتێكدا دادگا و لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان سه‌رقاڵی كۆكردنه‌وه‌ی زانیاری و لێكۆڵینه‌وه‌ن، پابه‌ندی یاسا و ڕێنماییه‌كان بن و ڕه‌چاوی ئیتیك و كاری میدیایی بكه‌ن، چاوپێكه‌وتن و وه‌رگرتنی لێدوانیش له‌گه‌ڵ كه‌سوكاری كوژراو، به‌ تاوان ئه‌ژمار ده‌كرێت". ئەمڕۆ سێشەممە، 20-12-2022، سه‌رۆكایه‌تیی داواكاری گشتی له ‌نووسراوێكدا داوای له‌ وه‌زاره‌تی رۆشنبیری و لاوان کرد سه‌رجه‌م میدیا بینراو و بیستراوه‌كان ئاگاداربكاته‌وه‌ له‌ كاتی رووماڵكردنی هه‌ر رووداوێك ره‌چاوی رێنمایی و یاسا كارپێكراوه‌كانی هه‌رێمی كوردستان بكه‌ن. سه‌رۆكایه‌تیی داواكاری گشتی هۆکاری ئەم داواکارییەی بۆ رووداوەکانی وەک تاوانی کوشتن دەگەڕێنێتەوە و دەڵێت: "لەگەڵ ئەوەی کە دادگە و لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان سه‌رقاڵی كۆكردنه‌وه‌ی زانیاری و لێكۆڵینه‌وەن‌ لەبارەی رووداوەکان بە تایبەتی تاوانی کوشتن، زۆربەی كه‌ناڵه‌كانی راگه‌یاندن به‌بێ ره‌چاوكردنی ئیتیكی كاری میدیایی و به‌پێچه‌وانه‌ی یاسا و رێنماییه‌ كارپێكراوه‌كانی هه‌رێمی كوردستان سەرقاڵی رووماڵکردنی رووداوەکانن و زانیاریی بێبنه‌ما و ناڕاست بڵاوده‌كه‌نه‌وه‌ و لێكدانه‌وه‌ی نایاسایی و نادروست بۆ رووداوه‌كان ده‌كه‌ن و چاوپێكه‌وتن له‌گه‌ڵ كه‌سوكاری كوژراو ده‌كه‌ن". به‌ پێی نوسراوی سه‌رۆكایه‌تیی داواكاری گشتی، ئه‌م كاره‌ی ده‌زگاكانی راگه‌یاندن، نه‌ك ته‌نیا ئه‌وه‌ی به‌تاوان هه‌ژمارده‌كرێت، به‌ڵكو كاریگه‌ریی نه‌رێنیش بۆ سه‌ر رایگشتی هه‌یه‌ و ده‌بێته‌ هۆی "نه‌مانی متمانه‌ و بڕوای خه‌ڵك به‌ دادگا و داموده‌زگاكانی حكومه‌تی هه‌رێم".

هاوڵاتی بەڵگەفیلمی سینەمایی 'دەروازەی خەونەکان' لە دەرهێنانی سینەماکاری کورد نگین ئەحمەدی و لە بەرهەمهێنانی ئیلاهە نەوبەخت، لە بەشی پێشبڕکێی 'نەوەکان' لە 73یەمین فێستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی بەرلین لە ئەڵمانیا وەرگیراوە لە بەشی کێبڕکێدایە.  بەشداری 'دەروازەی خەونەکان' لە فێستیڤاڵەکەدا، یەکەم نمایشی جیهانی دەبێت و کێبڕکێ بۆ بردنەوەی خەڵاتی باشترین فیلمی بەشی 'نەوەکان' دەکات.  بەرهەمهێنانی فیلمەکە زیاتر لە شەش ساڵ کاتی خایاندووە، چیرۆکی کچێکی رۆژهەڵاتی کوردستان بۆ بینەر دەگێڕێتەوە کە بە دوای بەشێک لە شووناسی خۆیەوە بە کامێڕاکەی دەچێتە نێو کچە شەڕڤانەکانی کۆبانێیەوە؛ کچانێک کە نە تەنیا لەگەڵ داعش، بەڵکوو بۆ جیهانی خۆیانیش شۆڕشیان کردووە. بەرهەمهێنان و بڵاوکردنەوەی نێودەوڵەتی بەڵگەفیلمەکە، لە ئەستۆی رێکخراوەی سینەمایی ئیلی ئیمەیجە بە بەرپرسیارییەتی ئیلاهە نەوبەختە. ئەمە سێیەمین ئامادەبوونی ئیلاهە نەوبەختە وەکوو بەرهەمهێنەر لە فێستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی بەرلین؛ ساڵی رابردوو بە بەرهەمهێنانی فیلمی سینەمایی 'رۆژی سێو' لە دەرهێنانی مەحموود غەفاری لە فێستیڤاڵەکەدا ئامادەبوو.  حەفتا و سێیەمین خولی فێستیڤاڵی نێودەوڵەتیی فیلمی بەرلین بە بەرپرسیاری ماریتێ ریسێنبێک و بە بەرپرسیاریەتی هونەری کارلۆ چاتریان، لە چەندین بەشی پێشبڕکێی و دەرەوەی پێشبڕکێی لەوانە؛ بەشی پێشبڕکێی سەرەکی، بەشی پێشبڕکێی نەوەکان، بەشی پێشبڕکێی فۆڕم، بەشی پێشبڕکێی کورتە فیلم، بەشی پێشبڕکێی بەڵگەفیلم و چەندین بەشی دەرەوەی پێشبڕکێی لەوانە؛ بەشی پانۆڕاما، بەشی نمایشی تایبەت، بەشی نمایشی سینەمای کلاسیک و ... لە رۆژانی 16 تا 26ـی شوباتی 2023 لە بەرلینی ئەڵمانیا بەڕێوەدەچێت. لە(ڕووداو)ەوە وەرگیراوە

هاوڵاتی هەسەدە لە سنوری دێرەزۆر سەركردەيەکی داعشی دەستگیرکرد و ڕایگەیاند، کە ئەو كەسە بەرپرسیارە لە ڕێکخستنی شانەکانی داعش لە لە ناوچەکەدا. هێزەکانی سووریای دیموکراتیک (هەسەدە) لە ماڵپەڕی فەرمییدا ڕایگەیاند، لە ئەنجامی ئۆپەراسیۆنێکی هێزەکانیان و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی، سەرکردەیەکی چەتەکانی داعش لە ناوچەی ئەلکەسرەی دیرەزۆر دەستگیرکراوە. هەسەدە ئاماژەی بەوەکردووە، ئۆپەراسیۆنەکانی هێزەکانیان و هاوپەیمانی هاوبەشی نێودەوڵەتی دژی داعش بەردەوامە و لە دوو هەفتەی ڕابردوودا پێنج ئۆپەراسیۆنیان ئەنجامداوە. وتوشیەتی ئەو ئۆپەراسیۆنەیان لە ڕۆژی هەینی ڕابردوو ١٦ی کانوونی یەکەم ئەنجامداوە و سەرچەتەیەکی ناوخۆیی داعشیان دەستگیرکردووە کە بەرپرسیارە لە ڕێکخستن و کارکردنی شانە تیرۆریستییەکان لە ناوچەکەدا. قەسەدە باسی لەوەشکردووە، لە ئۆپەراسیۆنەکەدا چەندین بەڵگەنامە دەستی بەسەردا گیراوە، کە کەلوپەلی پەیوەندیەکان لە ناویاندا هەیە.

هاوڵاتی ناوەندى چاپەمەنی و راگەیاندنى هەپەگە ناسنامەى سێ گەریلای شەهیدی راگەیاند کە لە ناوچەکانى سنوری مەتینا شەهید بوون. لە راگەیەنراوێکدا هەپەگە بڵاویکردەووە، هەرسێ گەریلا(ئارین میتان، رێناس ئەحمەد، سەردار رۆژهەڵات) لە ١٠ی کانوونی ٢٠٢٢ لە سنوری مەتیناو لە بەرخودانێکى مێژوویدا لەدژی دوژمنی گەلی کورد و دوای سزادانى ژمارەیەکی زۆر داگیرکەر شەهید بوون. هەپەگە دەڵێت، هەڤاڵانی ئێمە بەشێوەیەکی مێژوویی لەدژی سوپای داگیرکەری تورک بە فکری ئاپۆیی شەهید بوون و بەرگریان لە گەل کرد و شەهیدبوون، ئەو هەڤاڵانە لە هەرە هەڵبژاردەی گەریلای ئاپۆچی بوون. هەرسێ گەریلا خەڵکی بەشێکى جیاوازی کوردستان بوون، بەڵام بۆ ئازادی گەلی کورد تێکۆشانیان کردوەو شەهید بوون، هەىروەها وەک سمبولی یەکێتی ئازادی و دیموکراتیکی گەلی کوردستان تێکۆشانیان کرد. ئاماژە بەوەشکراوە، ئارین مەتین خەڵکی هەرێمی کۆبانێیە لە رۆژئاوای کوردستان، رێناس ئەحمەد خەڵکی شاری ئامەدی باکوری کوردستانەو سەردار رۆژهەڵات خەڵکى شاری دیواندەرەی رۆژهەڵاتى کوردستانە. لە راگەیەنراوەکەی هەپەگەدا باس لەوەشکراوە، هەرسێ گەریلای شەهید لە بنەماڵەیەکى وڵاتپارێز بوون و هەر لە منداڵیەوە تێکەڵی و نزیکایەتى لەگەڵ پەکەکە هەبووەو دواتر خۆیان گەیاندوەتە چیاو لەدژی داگیرکەران و دوژمنانى گەلی کورد تێکۆشانیان کردوە.

هاوڵاتی ئاریان لەتیف، هونەرمەندێکی شیوەکاری کوردە بەشداری لە پێشانگای نێودەوڵەتی لە شاری بوسان کرد لە کۆریای باشور ، لە پێشانگاکەدا هونەرمەندانی ٤٩ وڵات بەشداریان کردبوو. پێشانگاکە لەلایەن زانکۆی تانگیمۆنگەوە سپۆنسەرکرابوو، لە ڕۆژی ٥ی ئەیلول بۆ ١١ی کانونی یەکەم بەردەوام بوو، کە یەکێک لە بەشداربووەکان هونەرمەندێکی کورد بوو بە وێنەیەکی سروشتی کوردستان بەشداری کردبوو. ئاریان لەتیف لە چاوپێکەوتنێکی دا بۆ هاوڵاتی لە بارەی کارە هونەریەکانیەوە و بەشداریکردنی لەو پێشانگا نێودەوڵەتیە وتی، لە ساڵی ٢٠١٤ وە دە ستم کردووە بەکاری هونەری لەپاڵ پیشەکەمدا کە بواری پزیشکیە، بەڵام وەک خولیایەک هەوڵم داوە پەرە بە توانا هونەریەکانم بدەم وتائیستا بەشداریم لەچەندین پێشانگای نێوخۆیی ونێودەوڵەتیش کردووە لە عێراق و هەرێمی کوردستان وڵاتانی تورکیا ویۆنان کردووە.  باسی لەوەشکرد، بڕوام وایە مرۆڤ دەتوانێ لەچەند کارێکی جیاوازدا سەرکەوتوبێت وهەربۆیە من پەرەم بە تواناکانم لەبواری شێوەکاری داوە. لەبارەی بەشداریکردنی لە پێشانگاکە کە لە شاری بوسانی کۆریای باشور بوو، ئاریان لەتیف باسی لەوەش کرد کە لەسەر ئەرکی خۆی بووە و ئەمە دووەم جارە کە لەکۆریای باشور بەشداری دەکات لەپێشانگا نێودەوڵەتیەکان و جاری یەکەم لە شاری ئینچیان بەشداری کردبوو. لە بارەی کارەکانیەوە  وتی، من زیاتر وێنە وکارەکانم لەسەر سروشتی کوردستانە و هەربۆیە بە وێنەیەکی سروشتی کوردستانیش بەشداریم کردبوو لە پێشانگاکە، وە هەروەها ئاماژەی بەوەش کرد کە بۆچونەکان وکاردانەوەکان زۆرباشبوون لەسەر کارەکانی هەرچەندە سەرنجێکی زۆرتر لەسەر کارەکانی هونەرمەندە کۆریەکان بوون. ئاریان لەتیف، هونەرمەندێکی کوردی باشوری کوردستانە و لەشاری سلێمانی دادەنێشێت، لەساڵی ٢٠١٤دەستی کردووە بە کاری هونەری و دەرچووی بەشی تیشکە لە پەیمانگای تەکنیکی سلێمانی،بەڵام وەک خۆی دەڵێت وەک خولیایەک پەرەی بە توانا هونەریەکانی داوە؛ لەگەڵ ئەوەی کە بەشداری چەندین پێشانگای ناوخۆیی کردووە لە عێراق و هەرێمی کوردستان، تاوەکوئێستا بەشداری لە ٦ پێشانگای نێودەوڵەتیش کردووە لە تورکیا ویۆنان، کۆریای باشور. ئاریان لەکۆتایی وتەکانیدا بۆ هاوڵاتی وتی، بەداخەوە بایەخێکی کەم ئەدرێ بە کارە هونەریەکان هەم لەلایەن هاوڵاتیانەوە وهەمیش لەلایەن حوکمەتی هەرێمەوە. ئەو وێنەیەی بەشداری پێکردووە

هاوڵاتی شاندێکی هێزەکانی هاوپەیمان لەگەڵ وەزارەتی پێشمەرگە کۆبووەوە و پشتگیریی خۆیان بۆ هەنگاوەکانی وەزارەتی پێشمەرگە لە بواری چاکسازی دووپاتکردەوە. ئەمڕۆ دووشەممە 19-12-2022، فەریق روکن عیسا عوزێر، سوپاسالاری پێشمەرگە و لیوا روکن بەختیار محەممەد سدیق، ئەمینداری گشتیی وەزارەتی پێشمەرگە، لەگەڵ شاندێکی سەربازی هێزەکانی هاوپەیمانان بە سەرۆکایەتیی جەنەراڵ پیتەرز کۆبوونەوە. وەزارەتی پێشمەرگە بڵاویکردەوە، بەسەرۆکایەتی فەریقی روکن عیسا عوزێر، سەرۆکی ئەرکانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیوا روکن بەختیار  مەحەمەد سدیق، ئەمینداری گشتی وەزارەت، لەگەڵ شاندێکی سەربازی هێزەکانی هاوپەیمانان بە سەرۆکایەتی کۆڵۆنێڵ پیتەرز کۆبونەوە، لەو دیدارەدا کە د. محەمەد سەلیم مزوری بەرێوەبەری گشتی دارایی هەرێمی کوردستان ئامادەی بوو،  گفتوگۆ لەبارەی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوولا کراو  تیشکخرایە سەر هەنگاوەکانی وەزارەتی پێشمەرگە لەبارەی چاکسازی و پێکهێنانی فرقەکان و چەندین پرسی تایبەت بە بواری چاکسازی لەوەزارەتی پێشمەرگە . ئاماژە بەوەشکراوە، لەلایەن بەرپرسانی وەزارەتی پێشمەرگە روونکردنەوەی پێویست بۆ هەریەک لەو تەوەرانە خرایەڕوو. هەر لە راگەیێندراوەکەی وەزارەتی پێشمەرگەدا هاتووە، هاوپەیمانان جارێکی دیکە پشتگیری و پشتیوانیی خۆیان بۆ هەنگاوەکانی وەزارەتی پێشمەرگە لە بواری چاکسازی و یەکخستنەوەی سەرجەم هێزەکان دووپاتکردووەتەوە.  

هاوڵاتی کەشناسی هەرێم رایگەیاندووە، ئەمڕۆ دووشەممە، ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت و پلەکانی گەرما کەمێک بەرز دەبنەوە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ، و سبەی سێشەممە، ئاسمان پەڵە هەور بۆ نیمچە هەور دەگۆرێت و پلەکانی گەرما نزیک دەبنەوە لە تۆمارکراوەکانی ئەمڕۆ. بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی : هەولێر: 22 پلەى سیلیزى سلێمانی: 21 پلەى سیلیزى دهۆک: 20 پلەى سیلیزى کەرکوک: 24 پلەى سیلیزى هەڵەبجە: 20 پلەى سیلیزى زاخۆ: 21 پلەى سیلیزى سۆران: 17 پلەى سیلیزى گەرمیان: 25 پلەى سیلیزى هەروەها کەشناسی عێراقیش دەڵێت، لە رۆژی چوارشەممەوە پلەکانی گەرما دادەبەزن و شەپۆلێکی بارانبارین روو لە هەرێم دەکات. هاوکات سیروان ساڵح، شارەزای کەشناسی نەخشیەکی پێشبینییەکانی کەشوهەوای بڵاویکردەوە و نووسیویەتی "دەرکەوتنی نیشانەیەکی زۆرباش لە هەفتەی کۆتایی ئەم مانگە، کە دەکاتە کۆتایی ئەم هەفتەیە و تێکڕای هەفتەی داهاتوو، هەروەها نیشانەکان زۆرباشن بۆ مانگی یەکی ساڵی 2023". دەشڵێت: "هەفتەی کۆتایی ئەم مانگە زستانی سەخت دەستپێدەکات، بارانی باش و بەفربارین و سەرمای تێدایە".

سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە رایگەیاند، دەسەڵاتی تورکیا سنورەکانی بە تەواوی تێپەڕاندووە و وتی، " ئەو زلەیەی کە دوێنێ پۆلیسێک لە فەرهاد ئەنجو پەرلەمانتاری هەدەپەدا، لە هەڵبژاردنەکاندا بەرخۆیان دەکەوێتەوە. دوێنێ لە شاری ئەستەنبوڵ، خۆپیشاندانێکی فراوان بۆ هەڵگرتنی گۆشەگیری سەر عەبدوڵلا ئۆجالان رێبەری پەکەکە و دژی سیاسەتی شەڕ بەڕێوەچوو. پەرلەمانتار و ئەندامانی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) بەشداریان لە خۆپیشاندانەکەدا کرد. هێزە ئەمنیەکانی تورکیا خۆپیشاندەرانیان گەمارۆدا و توندوتیژیان بەکارهێنا. بەرپرسێکی پۆلیس لە خۆپیشاندانەکەدا زلەیەکی لە فەرهاد ئەنجو پەرلەمانتاری هەدەپەدا و ئەوەش نارەزایەتیەکی گەورەی لێکەوتەوە. سەلاحەدین دەمیرتاش هاوسەرۆکی پێشووی هەدەپە لەمبارەیەوە تویتێکی بڵاوکردەوە و وتی، " ئەم دەسەڵاتە کە قوڕگی لەنێو خراپەکاریدا نوقم بووە، بە تەواوی سنورەکانی تێپەڕاندووە." دەمیرتاش لە بەشێکی دیکەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەدا، ئەو هێرشەکەی دوێنێ کە لەدژی دایکانمان و لەدژی فەرهاد ئەنجو پەرلەمانتاری هەدەپە ئەنجامدرا، لەلایەن کوردەوە هیچ کاتێک لەبیرناکرێت. دەمیرتاش لە کاردانەوەکەیدا لەبەرامبەر ئەو زلەیەی کە لە فەرهاد ئەنجو درا وتی، " ئێوە زلەتان نەبینیوە، چاوەڕێی سندوقەکانی هەڵبژاردن بکەن، دەبینن کە زلە چییە." هەر دوێنێ، ئەندامانی کۆنگرەی دیموکراتیکی گەلان، بزوتنەوەی ژنانی ئازاد، پارتی دیموکراتی هەرێمەکان، پارتی دیموکراتی گەلان، هێزەکانی تێکۆشانی یەکگرتوو، کۆمەڵەی هاوکاری و پشتگیری خانەوادەی زیندانی و سزادراوانی ئیجە، لە گۆڕەپانی کۆناکی شاری ئیزمیر خۆپیشاندانیان ئەنجامدا. ئەندامانی پارت و رێکخراوە کوردیەکان داوایان کرد، گۆشەگیری سەر عەبدوڵلا ئۆجالان رێبەری پەکەکە هەڵبگیرێت و رێگە بدریت، پارێزەر و خانەوادەکان سەردانی ئیمڕالی بکەن کە ئۆجالان و سێ زیندانی دیکەی پەکەکە لەو دورگەیە بەندکراون. ئاژانسی هەواڵی میزۆپۆتامیا رایگەیاند، هێزە ئەمنیەکان رێگریان لە خۆپیشاندانەکە کردووە و هێرشیان کردووەتە سەر خۆپیشاندەران و بە ئەشکەنجە و لیدان ٥٠ کەسیان دەستگیر کردووە.

ئەشکەنجەداروێکی دیکەی کورد لە شاری بۆکان گیانی لەدەستدا و ژمارەی کوژراوانی ناڕەزایەتییەکانی ئێران بە بەردەوامی بەرز دەبێتەوە. سەرچاوەکانی هەواڵی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە محەمەد حاجی رەسوڵپور، کە بەهۆی ئەشکەنجە لە زیندان بە بێهۆشی لە نەخۆشخانەیەکی شاری بۆکان بو، بەرەبەیانی رۆژی دوشەممە گیانی لەدەست داوە. تۆڕی مافەکانی مرۆڤ لە رۆژهەڵاتی کوردستان ئاشکرای کردوە دۆخی تەندروستیی دەستگیرکراوێکی شاری سنە بە ناوی سیروان محەمەدی بەهۆی ئەشکەنجەوە تێکچوە و رەوانەی نەخۆشخانەی شارەکە کراوە. بە پێی زانیارییەکانی رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ تا ئێستا 12 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان کە بە بیانوی بەشداریی لە ناڕەزایەتییەکان دەستگیر کرابون لە ژێر ئەشکەنجەدا گیانیان لەدەستداوە.  لە لایەکی دیکەوە رێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران بڵاوی کردوەتەوە لە 92 رۆژی ناڕەزایەتییەکاندا لانیکەم 498 کەس کوژراون.  

رۆژنامەیەکی ئەمریکی ئاشکرای دەکات دەسەڵاتی ئێران بۆ سەپاندنی یاساکانی دەستدرێژیی سێکسی دەکاتە سەر کچان و ژنانی دەستگیرکراو. رۆژنامەی (نیۆیۆرک تایمز) لە ئەمریکا راپۆرتێکی لەسەر دەستدرێژیی سێکسی بۆ سەر دەستگیرکراوانی ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بڵاو کردوەتەوە و ئاماژەی بەوەکردوە بە پێی ئەو بەڵگانەی دەست رۆژنامەکە کەوتوە ئەو چالاکوان و ژنانەی لە ناڕەزایەتییەکاندا دەستگیر دەکرێن یان دەستدرێژیی دەکرێتە سەریان یان هەڕەشەی دەستدرێژییان لەسەرە. لە راپۆرتەکەی ئەو رۆژنامەدا ئاماژە بە ناوی چەند کچ و ژن کراوە کە دوای دەستگیرکردنیان بەهۆی دەستدرێژی سێکسی و برینداربونی ئەندامانی زێیان رەوانەی نەخۆشخانە کراون. ئەو رۆژنامەیە بە پێی بەڵگەکانی کەمپینی مافەکانی مرۆڤی ئێران کە بارەگاکەی لە شاری نیویۆرک لە ئەمریکایە بڵاوی کردوەتەوە؛ کچێکی تەمەن 20 ساڵ دوای دەستگیرکردنی لە ژێر ئەشکەنجە و دەستدرێژیی سێکسیدا لە شاری کەرەج رەوانەی یەکێک لە نەخۆشخانەکان کراوە و پزیشک و پەرەستارانی ئەو نەخۆشخانەیە کە بە سەری تاشراو و جەستەی لەرزۆک  ئەو کچەیان بینیویە توشی شۆک بون و دوای چارەسەر و نەشتەرگریی کچەکە دوبارە گوازراوەتەوە بۆ ناوەندێکی ئەمنیی ئێران. هادی قائیمی، بەڕێوبەری کەمپنی مافەکانی مرۆڤی ئێران رایگەیاندوە؛ کچێک بە ناوی مەعسومە تەمەن 14 ساڵان لە ناوچەیەکی هەژانشینی تاران کە خوێندکار بوە تەنها لەبەر ئەوەی وەک ناڕەزایەتی سەرپۆشەکەی لابردوە، دەستگیرکراوە و دواتر رەوانەی نەخۆشخانەکراوە کە بەهۆی لەدەستدانی کچێنی و خوێنبەربونی زۆری جەستەی گیانی لەدەستداوە. قائیمی دەڵێت دایکی مەعسومە کە ویستویەتی مەرگ و دەستدرێژیی سەر کچەکەی ئاشکرا بکات تا ئێستا بێسەروشوێنە. رۆژنامەی نیویۆرک تایمز ئاماژەی بەوە کردوە ئەگەرچی بەهۆی دابونەریتی کۆمەڵایەتییەوە ئاشکرابونی زۆربەی دۆسیەکانی دەستدرێژیی سێکسی لە ناوەندە ئەمنی و هەواڵگرییەکان و تەنانەت زیندانەکانی ئیڕان کارێکی ئاسان نییە بەڵام ژمارەیەک لەو کەسانەی دەستدرێژیی سێکسیان کراوەتە سەر بەهۆی تۆمارکردن و هەڵگرتنەوەی ڤیدیۆ لێیان ناچاربون بێدەنگیی هەڵبژێرن. پێشتریش سەرچاوەکانی هەواڵی رۆژهەڵاتی کوردستان ئاشکرایان کردبو کە هێزە ئەمنییەکانی ئێران بۆ بێدەنگ کردنی گەنجان دەستدرێژییان کردوەتە سەر کوڕان و کچانی گەنجی دەستگیر لە ناڕەزایەتییەکاندا.