وەزارەتی دارایی هۆشداری دەداتە بانکی TBI دەکات

هاوڵاتی  وتەبێژی یەكینەكانی پاراستنی گەل بۆ هاوڵاتی ئەوە ئاشكرادەكات، ئەو شەڕەی لەدێرەزوور بەڕێوەدەچێت و بۆ دووەم جار سەریهەڵداوەتەوە هیچ پەیوەندییەكی بەعەشیرەتەكانەوە نییە، بەڵكو پیلانی هاوبەشی توركیاو سوریایە دژ بەڕۆژئاوای كوردستان و ئیدارە سەربەخۆكەی. هێزەكانی سوریای دیموكرات رایگەیاند سەرجەم ئەو چەكدارانەیان وەدەرناوە كەچوونەتە شارۆچكەی زیبان لەپارێزگای مەیادین كە لەژێر دەسەڵاتی حكومەتی سوریادایە، ئەوەش لەكاتێكدایە هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) قەدەغەی هاتوچۆی لەچەند ناوچەیەكی پارێزگای دێرەزوور راگەیاند دوای ئەوەی كە شەڕ لەنێوان هێزەكانی هەسەدەو هۆزە عەرەبەكان روویداوە كەتێیدا 22 كەس كوژراون. ناوەندیی میدیایی هێزەكانی سوریای دیموكرات ئاماژەی بەوەكردووە هێزەكانیان لەئێوارەی رۆژی دووشەممەوە هێزێكی سوپای رژێمی سوریایان وەدەرناوە كە چوونەتە ناوچەی ژێر دەسەڵاتی هەسەدە لەشارۆچكەی زیبان سەر بەشاری مەیادین، كەدەكەوێتە رۆژئاوای رووباری فوڕات، ئەویش دوای دوو كاتژمێر لەپێكدادانی سەربازی لەنێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و ئەو هێزەی سوپای سوریا كەهاووڵاتیانی مەدەنییان بۆ خۆحەشاردان و شەڕ بەكارهێناوەو چوونەتە ناو چەند ماڵ و مزگەوتێكەوە. هەسەدە ئەوەشی خستووەتەڕوو: لەپێكدادانەكاندا 20 سەربازی سوریا كوژراون و 31 ی دیكەش برینداربوون، بەوتەی هێزەكانی سوریای دیموكرات رژێمی سوریا بۆ پشتیوانی ئەو چەكدارانە بەتۆپی دوورهاوێژ هێزەكانیانی بۆردوومان كردووە، بەڵام سەركەوتوو نەبوون لەكۆنترۆڵكردنی شارۆچكەی ئەلزیبان. لەلایەكی دیكەوە روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ رایگەیاند، لەپێكدادانی هەسەدەو هۆزە عەرەبەكان 64 قوربانی بوونی هەیەو 22 كەس كوژراون كە 18 كەسیان سەر بەهۆزە عەرەبەكانن و سێ كەسیان سەر بەهەسەدەن، ئەمە جگەلەوەی 42 كەسی مەدەنی، 26 چەكداری هۆزە عەرەبەكان و 12 ئەندامی هەسەدە برینداربوون. بەپێی هەواڵی میدیا ناوخۆییەكانی سوریا، هەسەدە لەچەند شارۆچكەیەكی پارێزگای دێرەزوور، بەتایبەتی شارۆچكەی زیبان، قەدەغەی هاتووچۆی راگەیاندووە بەبێ ئەوەی وادەی كۆتایی هاتنی دیاری بكات، ئەمە لەكاتێكدایە كە رۆژی دووشەممە شەڕ لەنێوان هەردوولا دەستیپێكردەوە دوای ئەوەی كەهەسەدە لەسەرەتای ئەم مانگەدا كۆتایی بەشەڕو پێكدادانەكان هێنا. لەبارەی ئەو هێرشانەوە، سیامەند عەلی وتەبێژی یەكینەكانی پاراستنی گەل بەهاوڵاتی وت:»رۆژی دووشەممە ژمارەیەك چەكداری نزیك لەڕژێمی سوریا لەڕۆژئاوای فوڕاتەوە دەربازی رۆژهەڵاتی فوڕات بوون و هێرشیان كردەسەر ژمارەیەك لەهێزەكانی ئێمە، لەئەنجامدا شەڕی قورس روویداو پاشان هێزەكانمان ئەو هێزانەیان گەمارۆداو گورزێكی كوشندەیان لێوەشاندن، بەهۆیەوە سێ هەڤاڵی ئێمە شەهیدبوون،بەدیاریكراویش شەڕەكە لەشارۆچكەی ئەلزیبان بوو، بەهۆیەوە قەدەغەی هاتوچۆ لەو ناوچەیە راگەیەندرا». وتیشی:»ئێستا رەوشەكە ئارامەو شەڕڤانەكانی ئێمە دەستیان بەئۆپەراسیۆن كردووە لەو ناوچەیە لەبەرئەوە دەتوانین بڵێین وردە وردە رەوشەكە ئارام دەبێتەوە و رێوشوێنەكان ئاسایی دەبنەوە، ئەو چەكدارانە بەناوی عەشیرەتەوە شەڕ دەكەن بەڵام لەڕاستیدا ئەوانە عەشیرەت نین و گرێدراوی رژێمی سوریان، لەكاتێكدا كوڕو كچی ئەو عەشیرەتانە بەشێكیان لەناو هێزەكانی سوریای دیموكراتدان، بەڵام بەشێكیان لەلایەن رژێمی سوریاوە بەكاردەهێنرێن». وتەبێژی یەپەگە دەشڵێت:»هەر هێرشێك لەهەرێمی دێرەزوورو ناوچەكانی ژێر دەسەڵاتی رژێمی سوریاوە دەكرێت بەپێی پیلانێكی مەترسیدارە لەلایەن توركیاو رژێمی سوریاوە، بەڵام هەم هەسەدەو هەم هاوپەیمانی نێودەوڵەتی سەبارەت بەو پیلانانە هۆشیارەو رێوشوێنی پێویست گیراوەتەبەر». بەپاساوی دەستگیركردنی فەرماندەیەكی ئەنجومەنی سەربازی دێرەزوور بەناوی ئەبو خەولە لەسەر پێشێلكردنی مافەكانی مرۆڤ و گەندەڵی لەلایەن هەسەدەوە، لەكۆتایی مانگی ئاب شەڕ لەنێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و هۆزە عەرەبەكان دروستبوو كەتێیدا چەكدارە عەرەبەكان بەهاوكاری سوپای سوریا چەند ناوچەیەكیان داگیركرد، بەڵام دواتر هەسەدە لە ئۆپەراسیۆنێكدا سەرجەم ناوچەكانی كۆنترۆڵكردەوە.

سەركۆ جەمال هەرچەندە هەرێمی كوردستان لەدوای دروستبوونیەوە لەساڵی 1991 لەخراپترین دۆخیدایە، بەڵام هێشتا لایەنە سیاسییەكان لەسەر ئەو ریفراندۆمەش كۆك نین كەپێكەوە بڕیاریانداو ئەنجامیاندا، دوای شەش ساڵ لەئەنجامدانی ریفراندۆم كەئەوكات بەناوی سەربەخۆییەوە ئەنجامدرا ئێستا هەرێمی كوردستان نەك هەر دەوڵەت نییە بەڵكو قەوارەكەشی لەمەترسیدایە، چاودێران و سیاسیەكانیش لەبارەی لێكەوتەكانی ریفراندۆم رای جیاوازیان هەیە. مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی دیموكراتی كوردستان كە بەبڕیاردەری یەكەمی ئەنجامدانی ریفراندۆمەكەی ساڵی 2017 دادەنرێت كە ئەوكات سەرۆكی هەرێمی كوردستان بوو، لەشەشەمین ساڵیادی ئەنجامدانیدا لەپەیامێكدا  دەڵێت  «پیرۆزە، رۆژی سەركەوتنی ئیرادەی گەل». شەش ساڵ لەمەوبەر ئەمریكا بەڵێنی بە مەسعود بارزانی دا ئەگەر ریفراندۆم نەكات، یارمەتی كورد بدات بۆ رێككەوتنێكی مانادار لەسەر دابەشكردنی دەسەڵات‌و داهات لەگەڵ بەغدا‌، هەروەها ماددەی 140 جێبەجێ بكرێت‌و كێشەی پێشمەرگەو كێشەكانی تری كورد لەگەڵ عێراق چارەسەر بكات، بەڵام بارزانی سور بوو لەسەر سازدانی ریفراندۆم. لەكاتێكدا یادی  شەش ساڵەی سازدانی ریفراندۆم دەكرێتەوە، شەش مانگی تەواوە هەناردەی نەوتی هەرێمی كوردستان بەفشاری حكومەتی عێراق راگیراوە، بەوەش حكومەتی هەرێم رێژەی نزیكەی 80%ی داهاتەكانی خۆی لەدەستداوە‌و توانای دابینكردنی موچەی نییە، بەرپرسانی هەرێمیش چاویان لەئەمریكییەكانە نێوەندگیری بكەن بۆ دەربازكردنی موچەی فەرمانبەران لەناو كێشمەكێشە سیاسییەكان، لەكاتێكدا ئەو رۆژەش كەبڕیاری ریفراندۆم درا حكومەتی هەرێم موچەی فەرمانبەرانی پێ دابین نەدەكرا. نیسانی 2017 وردە وردە شەڕی «داعش» بەرەو كۆتایی هەنگاوی دەچوو، حكومەتی هەرێم لەناو قەیرانێكی دارایی قوڵدابوو، مانگانە بەپاشەكەوتیشەوە موچەی فەرمانبەرانی بۆ دابین نەدەكرا، لەڕووی سیاسیشەوە هەرێمی كوردستان لەناو قەیراندا بوو، ماوەی دوو ساڵ بوو بەهۆی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم‌و درێژكردنەوەی وادەی سەرۆكایەتییەكەی مەسعود بارزانییەوە، پارتی دەرگای پەرلەمانی داخستبوو، بزوتنەوەی گۆڕانی لەحكومەت دەركردبوو، بەڵام رۆژی  7ی حوزەیران 2017 لایەنە سیاسییەكان بەبێ ئامادەبوونی بزوتنەوەی گۆڕان‌و كۆمەڵی ئیسلامی و چەند لایەنێکی ناڕازی، بەسەرۆكایەتی مەسعود بارزانی كۆبوونەوە.  لەم كۆبوونەوەیەدا بارزانی قسەی كردووەو وتوویەتی:» من دەزانم لەكوردستان كێشە هەیە، بەڵام ناكرێت ریفراندۆم ببەسترێتەوە بەكێشەكانەوە، ریفراندۆم بابەتێكی نەتەوەییەو پەیوەندی بەهیچ كەس‌و لایەنێكەوە نییە، دەبوو گۆڕان‌و كۆمەڵ بەشداری ئەم كۆبوونەوەیەیان بكردایە، چونكە پرسێكی چارەنووسسازە، ئێستا دوو رێگامان لەبەردەمدایە، یان ئەوەی وەكو هاووڵاتییەكی عێراقی بمێنینەوە، یاخود ئەوەی بڕیارێكی مێژوویی بدەین، با ژیان‌و مردنمان بەیەكەوە بێت، دەرفەت دێت‌ و دەڕوات». هەرچەندە بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی مەسعود بارزانی لەكۆبوونەوەكەدا وتوویەتی كە «ئەنجامدانی ریفراندۆم بەواتای دامەزراندنی دەوڵەت نییە». بەڵام بەشداربووانی كۆبوونەوەكە پشتیوانی خۆیان بۆ ئەنجامدانی ریفراندۆم دووپاتكردووەتەوە. بەگشتی لەكۆبوونەوەكەدا زۆرینەی لایەنەكان لەسەر دوو خاڵ هاوڕابوون  یەكەم بەشداریكردنی گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامی لەپڕۆسەكەدا، هاوكات سەرجەم بەشداربووان سەرەڕای تێبینیەكانیان بەشێوەی مەبدەئی لەگەڵ سازدانی ریفراندۆمدا بوون. بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی، مەسعود بارزانی لەگەڵ ئەوەدابووە رۆژی یەكی ئەیلولی 2017 ریفراندۆم ئەنجامبدرێت، بەڵام بەهۆی كەمیی كات ناچار بووە بەڕۆژی 25 ی ئەیلول رازی بێت كە رای نوێنەرانی یەكێتی و بەشێك لەلایەنەكانی دیكەش بووە.  یەكەمین كۆبوونەوەی لیژنەی باڵای ریفراندۆم  رۆژی 7/8/2017 بەسەرۆكایەتی مەسعود بارزانی بوو، ئەم كۆبوونەوەیە لەكۆبوونەوەی لایەنە سیاسییەكان كەتێیدا رۆژی ریفراندۆم دیاریكرا جیاوازتر بوو، بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی بارزانی‌و نوێنەری لایەنەكان لەلیژنەی ریفراندۆم دوای وەرگرتنی بۆچوونی وڵاتانی جیهان، هەندێك لەبڕیارە توندەكەیان بۆ سازدانی ریفراندۆم پاشەكشێیان كرد، بارزانی هەر لەو كۆبوونەوەیەدا وتوویەتی:» خۆتان دەزانن لەكۆبوونەوەی لایەنە سیاسییەكاندا ئێوە كاتی ریفراندۆمتان دیاری كردووە نەك من». ریكس تیلەرسن وەزیری دەرەوەی ئەوكاتی ئەمریكا رۆژی 23ی ئەیلول، واتا دوو رۆژ بەر لەوەی ریفراندۆم بەڕێوەبچێت، نامەیەكی بۆ مەسعود بارزانی نارد، تێیدا داوای لێكرد، پرۆسەی ریفراندۆم دوابخات، بەدیلی ئەمریكاو هاوپەیمانەكانی كە لەنامەكەی تیلەرسندا كە لەزیاتر لە (700) وشە پێكهاتبوو، ئەوەبوو، كورد ریفراندۆم نەكات‌و لەبری ئەوە بۆ ماوەی ساڵێك بچێتە گفتوگۆوە بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی لەگەڵ بەغداد‌و ئەگەر هەیە وادەی دانوستانەكە دوای ساڵەكە درێژبكرێتەوە. هەروەها تیلەرسن باسی لەوەكردبوو، ئەمریكا لەگەڵ بەریتانیا‌و فەرەنسا هەوڵدەدەن بەدیلی ریفراندۆم كە دیالۆگە لەگەڵ بەغداد بۆ چارەسەری كێشەكان، لەئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی پەسەندبكرێت، ئەگەر بەدیلەكەش ئەنجامی نەبوو، ئەوكات ئەوان پاڵپشتی كورد دەكەن ریفراندۆم بكات، لەبەرامبەردا هۆشداری دابوو لەبارەی ئەوەی ئەگەر هەرێم بەدیلەكە قبوڵ نەكات‌و سووربێت لەسەر ئەنجامدانی ریفراندۆم، ئاكامی مەترسیداری دەبێت. سەرئەنجام رۆژی 25ی ئەیلولی 2017 لەناو بارودۆخێكی خراپی ئابوری‌و سیاسی ناوخۆی هەرێمی كوردستان‌و لەژێر فشاری وڵاتانی ناوچەكە ئێران، توركیا ‌و ناڕەزایەتی ئەمریكا‌و بەریتانیا‌و فەرەنسا‌و ئەڵمانیا‌و یەكێتی ئەوروپا، ریفراندۆم لەهەرێمی كوردستان و چەند ناوچەیەكی كێشەلەسەر بەڕێوەچوو، دواتر كۆمسیۆنی هەڵبژاردن‌و راپرسی هەرێم رایگەیاند زیاتر لە 92%ی بەشداربووان بە»بەڵێ» دەنگیانداوە بۆ سەربەخۆیی كوردستان، هەرچەندە بزوتنەوەی گۆڕان‌و كۆمەڵی ئیسلامی كە بەشدارنەبوون لەناو ئەنجومەنی باڵای ریفراندۆمدا، لەڕۆژی دەنگداندا چوونە پاڵ ریفراندۆمەكە. بەیانی رۆژی 25ی 11ی 2017، دوای كارەساتەكانی 16ی ئۆكتۆبەرو لەدەستدانی رێژەی 51%ی خاكی ناوچە كێشەلەسەرەكان، دادگای فیدراڵی عێراق فەرمانێكی دەركرد‌و كاركردنی بەئەنجامەكانی ریفراندۆمی هەرێمی كوردستان سڕكرد، هەرێم ، فەرمانەكەی دادگای فیدراڵی عێراقی پەسەندكرد‌و بەوەش قایل بوو بەهەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی ریفراندۆم لەپێناو دەستپێكردنەوەی دانوستان لەگەڵ عێراق و هەڵگرتنی ئابڵۆقە لەسەر دەروازە سنوری‌و فڕۆكەخانەكانی هەرێم. لایەنە سیاسییەكان دوای شەش ساڵ لەسەر ئەنجامدانی ریفراندۆم رای جیاوازیان هەیە ئاری هەرسین، كادیری پێشكەوتووی پارتی دیموكراتی كوردستان لەبارەی ریفراندۆمەوە بەهاوڵاتی وت:»ریفراندۆم هەڵوێستەی میللەتێك بوو بەرامبەر بەچارەنووسی خۆی، میللەتان لەكەسایەتی و حزبەكان گەورەترن، بۆیە ئەو بوختانانەی دەڵێن ریفراندۆم موبادەرەی تاكەكەسی سەرۆك بارزانییە درۆیەكی زەبەلاحە، ئەو كەسانەی پاش داخستنی فڕۆكەخانەكانی هەولێرو سلێمانی پاشگەزبوونەوە كەسانی ترسنۆك و پۆپۆلیست و بەرژەوەندیخوازن». سۆران جەمال تاهیر، ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان لەبارەی ریفراندۆمەوە بەهاوڵاتی وت:» سەرباری ئاگادارکردنەوەی وڵاتانی زلهێزی دنیاو بەتایبەتی نامەی تیلەرسن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا کەداوای لەسەرکردایەتی سیاسی کورد کردبوو دەرفەتێکی دیکە بدەن بەحکومەتی عێراقی بۆ ئەوەی بەیەکەوە مافەکانی گەلی کورد بسەلمێنن، ئەگەر هاتوو لەماوەی ساڵێکدا ئەو مافانە نەسەلمێنرا ئەوکاتە ئەمریکاش پشتگیری ئەنجامدانی ریفراندۆم دەکات. ئەو ریفراندۆمەی کەگەلێک هێزو لایەن پشتگیریان کردو هەندێ لایەنیش پێیان باشبوو لەکاتێکی دیکەی گونجاودا ئەنجامبدرێ  بۆ ئەوەی نەبێتەهۆی لەدەستدانی دەستکەوتەکانی گەلەکەمان، دەتوانین بڵێین بەداخەوە ئەنجامێکی پۆزەتیڤی نەبوو و بەڵکو بووەهۆی لەدەستدانی بەشێکی خاکی هەرێم». وتیشی:» دیارە ئەوانەی ریفراندۆمیان کردو هانی ئەنجامدانی ریفراندۆمیاندا ئەنجامەکەشیان بەو شێوازەی کەهەیە تائێستا پێ قبوڵەو بەو شێوەیە دەیبینن کەئەمە هۆکارێک بووە رۆژێک لەڕۆژان بتوانرێ لەگەڵ وڵاتانی دەرو دراوسێ و وڵاتانی دنیا ئەم ریفراندۆمە ببێتە هۆکارێک بۆ داواکاری مافی چارەی خۆنووسین بۆ گەلەکەمان،  ئەگەر ریفراندۆم ئەنجام نەدرایە ئەو وڵاتانەی بیانی و ئیقلیمی بیانوویان بەدەستەوە نەدەبوو کەهیچ کارێک بکەن و ئەو بیروباوەڕە شۆڤێنیانەی کەهەیانبووە لەڕابردوو جێبەجێی بکەن، لەوانەیە لەدەرفەتێکی دیکەدا بگەڕانایە بۆ ئەوەی ئەو مەرامەی هەیانە جێبەجێی بکەن لەبەرئەوەی لەعەقڵیەتی حوکمڕانی عێراقیدا هێشتا ئەوە نەهاتووەتە کایەوە کە لەوڵاتێکی فیدراڵدا بژین و باوەڕیان بەمەرکەزیەتێکی تەواو هەیە بەجۆرێک قبوڵکردنی فیدراڵیەت جارێ لەهزریاندا ماوە بچەسپێنرێت «. ئەبوبەكر هەڵەدنی، ئەندامی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان و ئەندامی پێشووی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان، لەبارەی ریفراندۆمەوە بەهاوڵاتی وت:»لەڕیفراندۆم هەموو دنیا دژمان بوو، سەرجەم ئەو حزبانەش كە لەلیژنەی باڵای ریفراندۆم ئەندامیان هەبوو بەرپرسن لێی، بووەهۆی لەدەستدانی خەونی سەربەخۆیی كورد، كۆدەنگی جیهانی لەسەر كورد نەهێشت، لەناوخۆشدا رۆژ بەڕۆژ پایەكانی دەسەڵاتی كوردی دەڕووخێت، حكومەتیی هەرێم مووچەی بەپاڕانەوە لەبەغدا پێدەدرێت و دەتوانین بڵێین لەبەغدا شتێك نەماوە بەناوی فیدراڵی». ئەبوبەكر هەڵەدنی وتیشی: «بەشێكی زۆری ئەم دۆخەی دروستبووە پەیوەندی بەگەندەڵییەوە هەیە، لەلایەكی دیكەشەوە هۆكارەكەی لێكەوتەكانی ریفراندۆم، هەرێم لاساری كرد بەرامبەر كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی جگە لەوەی كاتەكەشی خراپ بوو، جگە لەوەی ریفراندۆم شەرعیەتی جەماوەری نەبوو، شەرعیەتی سیاسیشی نەبوو، ئەوانەشی لەگەڵ مەسعود بارزانی كۆبوونەوە رووگیر بوون ئەگینا لەگەڵ ریفراندۆم نەبوون». «ئەگەر ریفراندۆم نەكرایە لانیكەم دۆخی كەركوك و ناوچە دابڕێندراوەكان هەر لەژێر دەسەڵاتی كورددا دەبوو، فشارەكان و دۆخی ئێستاش بەمشێوەیە نەدەبوو كە تەنها دوژمنەكانمان ئاواتیان بۆ خواستووە نەك كوردی دڵسۆزو نیشتیمانپەروەر». ئەبوبەكر هەڵەدنی وادەڵێت. ئێستا دوای شەش ساڵ لەئەنجامدانی ریفراندۆم، هەرێمی كوردستان دۆخەكەی گەیشتووەتە ئەو ئاستەی مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێم بۆ پاراستنی قەوارەكەی نامەیەكی ئاڕاستەی جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا كردووە، هەرچەندە ئەمریكا بەفەرمی وەڵامی نامەكەی نەدایەوە، بەڵام  ناوبژیوانی كرد لەنێوان هەرێم و بەغدا تاكێشەی بودجە لەنێوانیان چارەسەر بكرێت و بەغدا پارە بۆ هەرێم بنێرێت.

هاوڵاتی  میدیای فەرمی یەکێتی رایگەیاند ئێوارەی ئەمڕۆ بەکۆی دەنگی ئەندامانی کۆنگرەی پێنجەمی یەکێتی، بافڵ تاڵەبانی بە سەرۆکی حزبەکە هەڵبژێردرایەوە. ئێوارەی ئەمڕۆ کارەکانی کۆنگرەی یەکێتی بە هەڵبژاردنی بافڵ تالەبانی وەک سەرۆک و دەستنیشانکردنی کۆسرەت رەسول عەلی و هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد وەک سیمبوولی باڵای یەکێتی کۆتایی هات. کۆنگرەی یەکێتی دوو رۆژی دیکەی ماوە کە تێیدا 600 ئەندام  بەشداری دەکەن. بڕیارە لە کۆنگرەدا پەیڕەوی ناوخۆی حیزبەکە هەموار بکرێتەوە و ژمارەی ئەندامانی سەرکردایەتی لە 121 ئەندامەوە بۆ 51 ئەندام کەمبکرێتەوە و ژمارەی ئەندامانی مەکتەب سیاسیش کەم بکرێتەوە بۆ دە ئەندام.

هاوڵاتی بەرەبەیانی ئەمڕۆ فرۆکەی جەنگییەکانی تورکیا سنوری قەزای پشدەریان بۆردومانکرد و بەهۆیەوە هاوڵاتییەکی مەدەنی گیانی لەدەستدا و هاوڵاتییەکی تریش برینداربوو.  دژەتیرۆری کوردستان-پارتی لەسەر هێرشەکە رایگەیاند، ئه‌مڕۆ سوپای توركیا دوو هێرشی ئاسمانی له‌ رێگه‌ی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانه‌وه‌ كردوه‌ته‌ سه‌ر بناری قەندیل و هێرشه‌كه‌ بۆ سەر بارەگایەک و ئۆتۆمبێلێکی گه‌ریلاكانی په‌كه‌كه‌ بووە، بەڵام رێکخراوی CPT دەڵیت دوو هاوڵاتی بوونەتە قوربانی. رێکخراوەکە ئاماژە بەوە دەکات، "کاتژمێر ١٠:٤٠ خولەکی سەر لە بەیانی ئەمڕۆ، ‘ئەستی محەمەد’ی تەمەن 55 ساڵ و دانیشتووی گوندی بۆکریسکان لە قەزای پشدەر، بەهۆی بۆردوومانی فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا بۆسەر گوندەکەیان شەهید بوو. هەر لە هەمان بۆردووماندا، هاوڵاتییەکی تری مەدەنی بە ناوی ‘میرزا ئیبراهیم’ کە تەمەنی 60 ساڵە، برینداربوو." رێکخراوی CPT باس لەوەش دەکات لەسەرەتای ساڵی 2023وە تاوەکو ئێستا نۆ هاوڵاتی مەدەنی بەهۆی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی تورکیا لە هەرێمی کوردستاندا شەهیدبوون و شەش هاوڵاتی تری مەدەنیش برینداربوون.

هاوڵاتی  لاهور شێخ جەنگی لەبارەی بەستنی پێنجەم كۆنگرەی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان لە ٢٦ی ٩ی ٢٠٢٣پەیامێكی بڵاوكردەوەو دروستكردنی لیستێكی نوێی لەدەرەوەی یەكێتی راگەیاند، سەرچاوەیەكی نزیك لەلاهوری شێخ جەنگی زانیاری گرنگ بۆ هاوڵاتی لەبارەی لیستەكە ئاشكرادەكات. لەپەیامەكەی لاهور شێخ جەنگیدا هاتووە:»سەرانی ئێستای یەكێتی بڕیاریانداوە بەئەنجامدانی كۆنگرەیەكی بەزۆر سەپێندراوی نایاسایی و ناپەیڕەوی و بەپێشلكردنی هەموو پرەنسیپ و رێكارە حزبییەكان، یەكێتیی بەرەو لێكترازانێكی گەورەو هەژانێكی ناوخۆیی بەرن كەهەرگیزاو هەرگیز لەمێژووی یەكێتیدا كۆنگرەیەكی لەم جۆرە ئەنجام نەدراوە، كە ‌‌حزبەكە بەرەو لەناوچوون و وێرانبوونی زیاتر بەرێت». دەشڵێت:» ئێمە لەپرۆسەی سیاسی دانابڕێین و بەردەوام دەبین ، هەربۆیە لێرە بەدواوە خاوەنی بڕیاری خۆمانین و درێژە بەكاری سیاسیی خۆمان دەدەین لەسەر بنەمای پرەنسیپە نەگۆڕەكانمان، دەمەوێت پێتان رابگەیەنم وەك یەكەم هەنگاومان بەشداری لەهەڵبژاردنەكانی داهاتووی پارلەمانی كوردستان دەكەین و لیستێكی گەل پەسەند رادەگەیەنین كەخۆی دەبینێتەوە لەبەرەیەكی فراوانی رزگاریی نیشتمانیی بەبەشداریی سەرجەم دەنگە ئازاو دلێرو ناڕازییەكانی خەڵكی كوردستان لەناوەوەو دەرەوەی یەكێتی». لاهوری شێخ جەنگی ئەوەشی خستووەتەڕوو:» بەداخێكی زۆرەوە دۆخی ژیان و گوزەرانی هاووڵاتییان و مووچەخۆرانیش لەوپەڕی خراپیدایەو گەنجەكانمان بەتەواوی نائومێدبوون لەوەی كەژیانێكی ئارام و شایستەو ئاسۆیەكی روونیان هەبێت لەم هەرێمەدا». هاوڵاتی بۆ وەرگرتنی زانیاری زیاتر پەیوەندی بەچەند سەركردەیەكی نزیك لەلاهوری شێخ جەنگییەوە كرد، هەرچەندە هیچ یەكێكیان بەفەرمی ئامادەنەبوون لەوبارەیەوە زانیاری زیاتر بدەن، بەڵام سەرچاوەیەكی نزیك لەلاهوری شێخ جەنگی زانیاری وردی بۆ هاوڵاتی ئاشكراكرد. ئەو سەرچاوەیەی نزیك لەلاهوری شێخ جەنگی بۆ هاوڵاتی وتی:» تائێستاش خۆمان بەیەكێتی دادەنێین بەڵام كە كۆنگرە دەكرێت و چی بڕیارێك دەدات ئەوان ئازادن و ئێمەش ئازادین چۆن سیاسەت دەكەین، ئەو بەرەیەی كاك لاهور رایگەیاندووە فراوانە چونكە ناڕەزایەتیەكی زۆر هەیە لەهەرێمی كوردستان». وتیشی:»ئێمە هەموو رێكارە یاساییەكان بۆ دروستكردنی لیست دەگرینەبەرو پێموانییە هیچ گرفتێك هەبێت چونكە حزبێكی سیاسی دروست دەكەین نەك چەكداری، هیچ لایەنێكیش بەئێمەی نەوتووە نابێت لیست دروست بكەن». لەچەندڕۆژی ربردوودا چەند بەرپرسێکی باڵای یەکێتی رایانگەیاند کەبەشداری کۆنگرەی پێنجەمی یەکێتی ناکەن کەدیارترینیان مەلا بەختیار، ئەندامی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندییەکانی یەکێتی بوو. چەند سەرکردەیەکی دێرینی تری حزبەکەش بەشداری کردنیان دیار نییە. سەرچاوەکەی نزیک لە لاهور شێخ جەنگی بەناڕاستەوخۆ ئاماژەی بەوە کرد کەبەشێک لەو سەرکردانە پەیوەندیان لەگەڵ لاهوری شێخ جەنگی دروستکردووە. «ژمارەیەك سەركردایەتی و ئەنجومەنی باڵای یەكێتی بەشداری كۆنگرەی یەكێتی ناكەن و خەڵكی تریش هەیە لەدەرەوەی یەكێتی پەیوەندی بەم بەرەیەوە دەكات لەدهۆكەوە تا خانەقین خەڵكی تێدایە، داوامان لەكەس نەكردووە لەگەڵمان بێت بەڵام خەڵكێكی زۆر پەیوەندییان كردووەو ئەم لیستە هەموو لایەن و كۆمەڵانی خەڵكی كوردستانیش لەخۆدەگرێت»، سەرچاوەكەی نزیك لەلاهوری شێخ جەنگی وای وت. ئەو سەرچاوەیە باسی لەوەشكرد:»ئێمە تەنیا كار لەسەر دەنگەكانی یەكێتی ناكەین دەمانەوێت خەڵكێكی زۆر لەدەوری ئەم لیستە كۆببێتەوە، بەڵام بەشێوەی ئەلكترۆنی دەنگدان بكرێت پێشهاتێكی خراپەو لایەنەكانیش ناڕەزاییەتیان دەربڕیوە بۆ ئەوەی رێگری لەساختەكاری بكرێت لەهەڵبژاردن». سەبارەت بەبەشداریكردنی چەند سەركردەیەكی ناڕازی لایەنەكانی دیكە، ئەو سەرچاوەیە وتی:»تائێستا بڕیار وایە لاهوری شێخ جەنگی سەرۆكی لیستەكە بێت و بیروڕا گۆڕینەوە لەگەڵ زۆر سەركردە لەئارادایە بەتایبەت عوسمانی حاجی مەحمود كە نزیكبوونەوەو بیروڕا گۆڕینەوە هەیە بۆ كاری پێكەوەیی، بەڵام هێشتا زۆر شت هەیە لەسەر لیستەكە یەكلایی نەبووەتەوە بەڵام بەرنامەیەكی سیاسی نوێمان دەبێت، چونكە ناكرێت ئەم دۆخەی هەرێم بەردەوام بێت و هەر رۆژەو بڕیارێك لەدژی هەرێم دەربچێت لەدادگای فیدراڵیەوە، ئێمە پێمان وایە هەرێمی كوردستان موڵكی یەكێتی و پارتی نییەو دەبێت لەم دۆخە رزگار بكرێت». جوڵەی نوێی لاهوری شێخ جەنگی لەكاتێكدایە، دوای دووساڵ لەڕووداوەكانی هەشتی تەمموزی 2021 كەتیایدا لەهاوسەرۆكی یەكێتی دوورخرایەوە، بەناوی یەكێتییەوە پەیامی رادەگەیاندو كاری سیاسی دەكرد، بەڵام بەیەكلابوونەوەی دەستپێكردنی كۆنگرەی پێنجی یەكێتی لە 27-9-2023 لاهوری شێخ جەنگی بەفەرمی جیابوونەوەی خۆی لەو حزبە راگەیاند.

هاوڵاتی  بەریوبەری نەخۆشخانەی سوتاووی شاری دهۆک رایگەیاند کەسێکی تر کە برینداربوو لە روداوەکەی حەمدانییە لە دهۆک گیانی لەدەستدا و دۆخی تەندروستی بریندارەکانی تریش جێگیر نییە. د.شیرین ئەنوەر، بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی سووتاووی لەشاری دهۆک بە هاوڵاتی راگەیاند،" بریندارێکی تری روداوەکەی حەمدانیە لە شاری دهۆک گیانی لەدەستدا کەژنێک بوو تەمەنی 55 ساڵ بۆ بەناوی (نادیرا)." د. شیرین ئەنوەری وتیشی،  "ئەوانەی تا ئێستا لەدهۆک گیانیان لەدەستداوە ژمارەیان گەیشتە 3 کەس." بەپێی وتەی بەرێوبەری نەخۆشخانەی سوتاووی شاری دهۆک، تا ئێستا 20 بریندار لەحەمدانیەوە گواستراونەتەوە بۆ دهۆک کە لەرێگا دا یەکێکیان گیانی لەدەستدا و ئەوانەشی ماون دۆخی تەندروستییان جێگیر نییە.  پێشتریش سامان بەرزنجی وەیزیری تەندروستی حکومەتی هەرێم رایگەیاند، دوو برینداری رووداوەکەی حەمدانییە لە هەرێمی کوردستان گیانیان لەدەستداوە کە یەکێکیان لە شاری دهۆک بووە و ئەوی تریش لە هەولێر بووە.  شەوی رابردوو ئاگرێکی گەورە لە قەزای حەمدانییەی عێراق لە ئاهەنگێکی بووک گواستنەوە کەوتەوە و دەیەها کەس گیانیان لەدەستدا و چەندین برینداریش گواسترانەوە بۆ دهۆک و هەولێر.

هاوڵاتی نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی هه‌رێمی كوردستان  لە میانه‌ی وتارێكدا له‌ كۆنگرەی پێنجه‌می یه‌كێتی رایگه‌یاند، هیوادارم كۆنگره‌ی یه‌كێتی بۆ دۆخی سیاسی هه‌رێم و عێراق ئه‌نجامی باش و ئه‌رێنی هه‌بێت، هه‌ر لێره‌وه‌ به‌وپه‌ڕی رێز و شكۆوه‌ خوالێخۆشبو سه‌رۆك مامجه‌لال به‌بیر ده‌هێنینه‌وه‌، گیانی شاد و یادی هه‌میشه‌ به‌خێربێت". وتیشی، "یه‌كێتی نیشتمانیی كوردستان یادگاری مامجه‌لاله‌ و ده‌بێت له‌سه‌ر هه‌مان بیر و ئاڕاسته‌ی كاركردنی مامجه‌لال بۆ چاره‌سه‌ری كێشه‌كان و به‌رژه‌وه‌ندی گشتی به‌رده‌وام بێت". نێچیرڤان بارزانی باسی لە تەبایی نێوان لایەنە سیاسییەکانیش کرد و گوتی، "هێز و مانەوەی هەموومان لە تەبایی و یەکڕییدایە، پێچەوانەکەیشی زیانی بۆ هەرێمی کوردستان هەیە." لە درێژەی وتارەکەیدا ڕایگەیاند، "هێز و مانه‌وه‌ی هه‌مومان له‌یه‌كڕیزیدایه‌ و پێچه‌وانه‌كه‌شی لاوازبونی هه‌رێمی كوردستانه‌، دۆخی هه‌رێم ئه‌وه‌ ده‌خوازێت لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان هه‌رچی ناكۆكیان هه‌یه‌ به‌لاوه‌ی بنین بۆ تێپەڕاندنی هەموو سەختییەکان و بۆ تێپەڕاندنی کێشەکان بۆ چارەسەرکردنیان و پاراستنی دەستکەوت و مافە دەستورییەکانی هەرێم تاکە ڕێگە لەبەردەمماندا بەردەوامی و درێژەدانە بە هاوکاری و یەکتر قبوڵ کردن هاوبەشی و کاری پێکەوەیی لایەنە سیاسییەکان و پێکهاتەکانی هەرێمی کوردستانە لێرە و لە بەغدا" له‌باره‌ی هه‌ڵبژاردنه‌كانی په‌رله‌مانی كوردستانیشه‌وه‌، سه‌رۆكی هه‌رێم وتی، "پێویستە هه‌مو لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان كاربكه‌ن بۆئه‌وه‌ی شوباتی داهاتو ده‌نگدانێكی سه‌ركه‌وتو بۆ هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مانی كوردستان به‌ڕێوه‌بچێت، هه‌روه‌ها ئه‌ركی پارتی و یه‌كێتیه‌ له‌گه‌ڵ سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كانی دیكه‌ كار بۆ سه‌رخستنی هه‌ڵبژاردن بكه‌ن". سەرۆکی هەرێمی کوردستان جەختی لە چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا کردەوە و وتی، "هەرێمی کوردستان دەیەوێت سەرجەم کێشەکانی لەگەڵ عێراق بەپێی دەستوور چارەسەر بکات.. نابێت بودجە و مووچەی هەرێمی کوردستان بکرێتە بارمتەی سیاسی."      

سەركۆ جەمال ڕۆژی  27ی ئەیلولی 2023 یەكێتی نیشتیمانی كوردستان پێنجەمین كۆنگرەی خۆی دەستپێكرد، ئەم كۆنگرەیە بۆ یەكێتی سەختە، چونكە دووساڵ بەسەر رووداوەكانی هەشتی تەمموز لەناوخۆی ئەو حزبە تێدەپەڕێت، كەتێیدا لاهور شێخ جەنگی وەك هاوسەرۆكی یەكێتی دوورخرایەوەو بەشێك لەسەركردەكانی ئەو حزبەش كەنزیكبوون لێیەوە بەهەمانشێوە دوورخرانەوە، چاوەڕواندەكرێت ئەم كۆنگرەیە پەیكەری حزبەكە بگۆڕدرێت. بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی، لەكۆنگرەی پێنجدا دەستكاری پەیڕەوی ناوخۆی یەكێتی و پەیكەری سەركردایەتی حزبەكەش دەكرێت، بەجۆرێك سیستەمی هاوسەرۆكایەتی كە لەكۆنگرەی چوار جێگیركرابوو هەڵدەوەشێنرێتەوە، بەوەش بافڵ تاڵەبانی وەك سەرۆكی یەكێتی هەڵدەبژێردرێتەوەو ژمارەی ئەندامانی سەركردایەتی و مەكتەب و بەشێك لەئۆرگانەكانی ئەو حزبەش گۆڕانكاری بەسەردا دێت. ئەوەی ئەمجارە بۆ كۆنگرەی یەكێتی جیاوازە، بەشێك لەسەركردەو كەسە نزیكەكانی لاهور شێخ جەنگی بەشدارییان پێناكرێت و دەنگی ناڕەزایەتییان بەرزبووەتەوە. سەردار هەركی، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان، كەیەكێكە لەدوورخراوەكان، بەهاوڵاتی وت:» ئەم كۆنگرەیە لەكاتێكدایە كەزەمینەی كۆنگرەكردن فەراهەم نییەو كاری لەپێشینەی دیكە هەیە. لەلایەك لەهەمووكات زیاتر دۆخی ناوخۆ پێویستی بەپرۆسەی ئاشتەوایی و تەبایی هەیە، لەلایەكی دیكە دوو هەڵبژاردنی گرنگ و چارەنووسسازمان لەبەردەمە، پێویست دەكات یەكێتیی خۆی بۆ ئەو هەڵبژاردنانە ئامادەبكات». وتیشی:» كۆنگرەكردن لەم بارودۆخەو بەبێ بوونی زەمینەیەكی لەباری هێمنی و سەقامگیریی ناوخۆیی، زیان بەدەنگ و پێگەی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان دەگەیەنێت، بۆیە پێموایە ئەم كۆنگرەیە لەهەلومەرجێكدا دەكرێت كە زەمینە لەبار نییەو لەئەنجامدا زیان بەیەكێتی دەگەیەنێت، رەنگە ئەم كۆنگرەیە لەبری چارەسەركردن گرفتەكان قووڵتر بكاتەوە». پەیامی ئەو سەركردایەتیەی یەكێتی لەكاتێكدایە،فێنك ئەحمەدو ژینۆ محەمەد كەهەردووكیان ئەندامی سەركردایەتی یەكێتین، رایدەگەیەنن كەبەشداری كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتی ناكەن.  فێنك ئەحمەد دەڵێت:» ئامادەنیم بەشداری كونگرەی پێنجی یەكێتی بكەم، ئەم كونگرەیە نەك كونگرەی رێكخستنەوەی  یەك وتاری و یەك كرداری نیە، بەڵكو كونگرەی وێرانكردنی یەكێتی یە هەر لەدوای هەشتی تەمموزەوە وتوومانە ئێمە نابین بە بەشێك لەبڕیاری وێرانكردنی یەكێتی». هاوكات ژینۆ محەمەد دەڵێت:» لەهەشتی تەمموزەوە ئێمە بەهەستكردن بەبەرپرسیارێتی بەرامبەر مێژوو و سەروەریەكانی یەكێتی و خوێنی شەهیدان و میللەتەكەمان بڕیارماندا كەشەرعیەت بەگرتنەدەستی دەسەڵات بەكودەتا نەدەین و نەچووینە ژێر باری هیچ هەڕەشەو هەوڵدانێك بۆ رازیكردنمان بەئیمتیازات، بۆیە جێگەی شانازیمانە كەئەوە ئێمەین بەشداریكردنمان لەسیاسەتی بەرەو هەڵدێربردنی یەكێتی ڕەتكردەوەو ئامادەنەبووین ببینە بەشێك لەو نەهامەتیانەی بەسەر یەكێتیەكان و میللەتەكەمان دا دەهێنرێت و هەر لەسەرەتاشەوە  دركمان بەوە كرد كەئەنجامەكانی هەشتی  تەمموزو سیاسەتی ناسیاسیانەی بەڕێوەبەرانی ئێستای یەكێتی بۆ  یەكێتی و گەلەكەشمان باش نابێت و هەر لەو پێناوەش بەردەوامبووین لەسەر هەڵوێستەكانمان». هاوكات چەتۆ ساڵح، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی رایگەیاند:» بەحەسرەتێكی قووڵەوە بڕیارمدا وەكو ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی كەمتمانەی هەردوو كۆنگرەی سێ و چوارم بەدەستهێنابوو، چیتر لەناو سەركردایەتییەكی بێ رۆڵ و لاوازو ناكاریگەر نەبم». دەشڵێت،»بەشداری كۆنگرەی پێنجەمیش ناكەم، چونكە بەكۆنگرەیەكی پەلەپەل و بێزەمینەو بۆ هەڵكڕوزاندن و زاڵبوونی مەرامە ترسنۆكەكانی دەزانم، ئێستا یەكێتی لەحزبی هێزی بیرو بازوو داماڵراوە بۆ بازووی بێ بیر، بەنەفەسی بوغزو قینەو پاكتاوكردن بۆ راماڵینی رەمزو كەسە دەركەوتووەكان ملی هەڵدێری گرتووە». لەلایەن خۆشیەوە ئاراز  شێخ جەنگی، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتیمانی كوردستان كە لەدوای رووداوەكانی هەشتی تەمموز لەپۆستەكەی سڕكراوە، لەپەیامێكدا دەڵێت:» نەمدەویست هیچ بنووسم لەسەر ئەم وەزعەی كەیەكێتی تێدایە،كە من چەند هەفتەیەك پێش ئێستا رای خۆم وت كەبەشداری لەم مەهزەلەیە ناكەم كەناونراوە كۆنگرە، من حەزدەكەم بەو هەڤاڵانەو جەماوەری یەكێتی بڵێم كەئەمە بەشی كۆتایی فلیمەكەی هەشتی تەمموزە كە بەهاوكاری دامودەزگای ئیقلیمی و بەپاڵپشتی هەندێك كەس لەناو پارتی دیموكراتی كوردستان كرا». ئاراز شێخ جەنگی دەشڵێت:» شتێك نامێنێت بەناوی یەكێتیەكەی مامجەلال، حزبێكی نوێ‌ لەمانە دروستدەكرێت كەهەردەم لەدژی مامجەلال كاریان كردووە، پێموایە ئێستا كۆمەڵێك كەس دەستیانگرتووە بەسەر یەكێتی و بەكاریدەهێنن بۆ بەرژەوەندی تایبەتی خۆیان و خەڵكە تێكۆشەرو ماندووەكانیش پەراوێزدەخرێن». ئەو ئەندامەی سەركردایەتی یەكێتی ئەوەشی نووسیوە:» بەداخەوە ئەمەی ئەم كارەش دەكات دوو كەس بەناوی كوڕانی مامجەلالەوە دەیكەن كەكۆمەڵێك خەڵكی هەلپەرستیان لەدەور كۆبووەتەوە، بۆیە داوا لەهەموو تێكۆشەرە بەئەمەكەكانی یەكێتی دەكەم كەخۆیان بەدوور بگرن لەم بارودۆخەو لەكۆتاییهێنان بەم حزبە كەزیاتر لە 20 هەزار شەهیدی لەپێناو دراوەو بۆ خزمەتی خەڵكی كوردستان دروستبووە». پێشتریش مەلا بەختیار ئەندامی ئەنجومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندیەكانی یەكێتی لەپەیامێكدا رایگەیاند:» ئۆباڵی بەشدارینەكردنی من و هەڤاڵەكانی ترم لەكۆنگرەی پێنجی یەكێتی لەئەستۆی مەكتەبی سیاسی بەگشتی و هەڤاڵ بافڵ تاڵەبانی-یە بەتایبەتی، سێ‌ هەفتە لەمەوپێش لەگەڵ هەڤاڵ بافڵ دانیشتم زیاد لەكاتژمێرو نیوێك گفتوگۆمان كرد، بەڵام گفتوگۆكانمان ئەنجامی نەبوو». وتیشی:» ئەوان دەیانەوێت 21 بۆ 31 كەس بكەنە ئەندامی ئەنجوومەنی باڵاو پەیڕەوی بۆ دانێن، بڕیاربوو، ناوی ئەوانەی دەكرێنە ئەندامی ئەنجوومەنی باڵا بنێرن لەگەڵ پەیڕەوەكەی، بەڵام تائێستا نەیانناردووە، لەكاتێكدا دوو رۆژی تر كۆنگرە دەبەسترێت». مەلا بەختیار دەشڵێت:»هەڤاڵ بافڵ پێیوایە، دۆخی یەكێتی زۆر باشەو وڵاتانیش لەسیاسەتی یەكێتی رازین، تەنانەت وتی  سەردانی توركیاش دەكەم و چارەسەری كێشەكان دەكەم، بەڵام ئەنجامەكەیمان بەچاوی خۆمان بینی». لەدرێژەی قسەكانیدا مەلا بەختیار دەشڵێت:» كۆنگرەكانی پێشوو شەش مانگ بۆ ساڵێك ئامادەكاری دەكرا، بەڵام ئێستا هیچ ئامادەكارییەك نەكراوەو پەیڕەوی ناوخۆش پێشێلكراوە، بۆ هەڵبژاردنی ئەندامانی كۆنگرە پرۆسەی دیموكراسی جێبەجێنەكراوە، چونكە ئەوەی كراوە دەستنیشانكردن بووە، نەك دەنگدان». جگە لەو ئەندام سەركردایەتی و بەرپرسانەی یەكێتی كەپەیامیان هەبووەو بەشداری كۆنگرە ناكەن، نزیكەی 15 ئەندامی دیكەی سەركردایەتی ئەو حزبەش كەهیچ پەیامێكیان نییە بەشداری كۆنگرە ناكەن، هاوڵاتی پەیوەندی بەچەند كادیرێكی پێشكەوتووی یەكێتیەوە كرد لەمەڵبەندو مەكتەبە جیاوازەكان بەڵام بەشێكیان ئامادەنەبوون لێدوان بدەن هەرچەندە لەپاڵاوتن بۆ كۆنگرەش دەرنەچوون. یەكێك لەو كەسانەی لەمەڵبەندی سلێمانی بۆ كۆنگرە دەرنەچووە، محەمەد باڵخییە، ئەو بەهاوڵاتی وت:»هیچ خروقات و دەستەگەرییەك لەهەڵبژاردنەكەی مەڵبەندی سلێمانیدا نەبووەو بەبێ كێشە بەڕێوەچووە، لەكۆی 54 كاندید 19 یان دەرچوون، پیرۆزباییان لێدەكەم گرنگ ئەوەیە كۆنگرە سەركەوتوو بێت». لەبارەی چۆنیەتی بەڕێوەچوونی كۆنگرە هاوڵاتی پەیوەندی بە ستران عەبدوڵا ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتییەوە كرد، وەڵامی چەند پرسیارێكی هاوڵاتی دایەوە. ئەو ئەندامەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی بەهاوڵاتی وت:»یەكێتی ئێستا تۆكمەترەو بڕیاری سیاسی تێیدا بەیەكگرتوویی دەدرێت و داهاتووی سیاسی یەكێتی روونبووەتەوە، بۆیە ئەم كۆنگرەیە ئاسانتر بەڕێوەدەچێت، شێوەی بەڕێوەچوونی كۆنگرەو دەزگاكانیش لەم كۆنگرەیە جیاواز دەبێت كەئەوەش مافێكی ئاسایی هەر حزبێكەو پەیڕەوی ناوخۆ داویەتی». وتیشی:»ئێمە وا سەیری كۆنگرە دەكەین كە هەر بڕیارێك دەربكات شەرعیەتی هەیە، كۆنگرەش بۆ ئەو كەسانەیە كەبەشداری تێدادەكەن و رێوشوێنەكانی دیاریكراوە، سەركردایەتیەكانی پێشوو و ئێستا، ئەنجومەنی باڵای سیاسی و پێشمەرگەكانی حەفتاو هەشتاكان ئەو كەسانەشی كە بەدەنگدان لەهەڵبژاردنی كۆنفرانسەكانەوە هاتوون و ئەو 100 كەسەی كە لەدەسەڵاتی سەرۆكی یەكێتییە بانگیان بكات». «دەسەڵاتی ئەو 100 كەسە كاتی خۆشی مام جەلال هەیبووە كە بەتەزكیە خەڵكێك هاتووەتە كۆنگرەوە، ئەو كەسەشی نایەتە كۆنگرە شتێكی ئاساییەو ئەم كۆنگرەیە بڕیار لەهەتاهەتایی هیچ حزبێك نادات و كۆنگرەی دیكەش دەبێت، ئەو بڕیارانەی لەم كۆنگرەیە دەدرێت بۆ كۆنگرەی داهاتووش دەخوات هیواداریشین بەزوویی كۆنگرەكانی دیكەش ئەنجامبدرێت، هەر كەسێكیش نایەت ئازادە چۆن باسی دەكات بەڵام ناتوانێت بڕیار لەسەر كۆنگرە بدات».

هاوڵاتی ئەنجومەنى وەزیرانى عێراق بە سەرۆکایەتى محەمەد شیاع سودانى کۆبووەوە و کۆمەڵێک بڕیارى دەکرد. بەپێى بڕیارەکان، پێویستە سەرجەم گرێبەستەکانى ناوخۆ بە دینار ئەنجام بدرێن و ئەوانەى بە دۆلار قەرزدارى بانکە حکومییەکانن دەتوانن بە دینار بیدەنەوە کە بۆ هەر دۆلارێک یەک هەزار و 320 دیناریان لەسەر هەژمار دەکرێت. له‌ كۆبوونه‌وه‌ی ئه‌مڕۆی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی عێراقدا، سوودانی كۆمه‌ڵێك بڕیاری نوێی ده‌ركرد. ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە دانیشتنی ئاسای خۆیدا، بە سەرپەرشتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراقی سێ بڕیاری بۆ بەرزکردنەوەی بەھای دینار بەرامبەر بە دۆلار دەرکرد و بڕیاریدا ھەموو گرێبەستەکانی ناوخۆی عێراق بکرێنە بە دینار، جگە لەو گرێبەستانەی لە سەردەمی حکومەتی پێشوو کراوە بە دۆلار. هه‌روه‌ها بڕیاردرا، هه‌موو ئه‌و گرێبه‌سته‌ نێوده‌وڵه‌تییانه‌ی به‌ دۆلاری ئه‌مریكی له‌گه‌ڵ عێراق كراون، ده‌كه‌ونه‌ ژێر چه‌تری وه‌زاره‌تی پلاندانان، ته‌نیا ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ نه‌بن كه‌ هه‌ژماریان له‌ بانكه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی عێراق بۆ كراونه‌ته‌وه‌ و خشته‌یه‌ك له‌سه‌ریان ئاماده‌ ده‌كرێت و ره‌وانه‌ی وه‌زاره‌تی دارایی و بانكی ناوه‌ندی ده‌كرێن، بۆ ئه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی پلاندانان زۆرترین بڕی دۆلاری مانگانه‌ی پێویست دیاری بكات، كه‌ ده‌بێت بانكی ناوه‌ندی دابینی بكات و بۆ هه‌ر دۆلارێكیش به‌ به‌های 1320 دینار دیاری ده‌كرێت و ده‌خرێته‌ سه‌ر حیسابی وه‌زاره‌تی دارایی، به‌مه‌به‌ستی دابینكردنی بڕی پێویست بۆ ئه‌و گرێبه‌ستانه‌. ئەنجومەنی وەزیران بە بڕیارێک بانکە حکومییەکانی پابەندکرد، کە بە نرخی رەسمی دۆلار قەرز بدەنە ھاوڵاتییان و ھەر بە ھەمان نرخیش قەرزی دۆلار لە ھاوڵاتییان وەربگرنەوە .   ..

هاوڵاتی کونسوڵخانەی گشتیی ئەمەریکا لە هەرێم رایدەگەیەنێت؛ داواکاری بۆ وەرگرتنی ڤیزای ئەمەریکا پرۆسەیەکی زۆر ئاسانە. دەشڵێت: پێویست ناکات هاوڵاتییان پارەیەکی زۆر بە نوسینگەکان بدەن بۆ وەرگرتنی ڤیزاى ئەمەریکا. ئەمڕۆ سێشەممە، کۆنسوڵخانەی ئەمریکا لە هەولێر لەبارەی وەرگرتنی ڤیزەی گەشتیاریی وڵاتەکەوە لە راگەیێندراوێکدا بڵاویکردەوە، "یه‌كێك له‌و هه‌ڵه‌ تێگه‌یشتنه‌ باوانه‌ی لەباره‌ی ڤیزه‌ هه‌یه‌ ئه‌وه‌یه، كه‌ پێدانی پاره‌ به‌ بریكار، بۆ نموونه، بریكاری نووسینگه‌ گه‌شتیارییه‌كان، ده‌بێته‌ هۆی به‌ده‌ستهێنانی ڤیزه‌ی ئه‌مریكا، به‌ دڵنیایی ته‌واوه‌وه‌ نه‌خێر". کۆنسوڵخانەکە دەڵێت، پارەی ڤیزەی گەشتیاریی ئەمریکا 185 دۆلارە و لە هەموو جیهان هەمان نرخە و لەکاتی وەرگرتن یان رەتکردنەوەی وەرگرتنی ڤیزە پارەکە ناگەڕێندرێتەوە. دەشڵێت، "له‌ راستیدا پڕۆسه‌ی پڕكردنه‌وه‌ی فۆرمی پێشكێشکردنی داواكاری بۆ ڤیزه‌ هێنده‌ ئاسانه‌ كه‌ پێویست ناكات كه‌سی به‌ كرێ بۆ بگریت كه‌ بۆت پڕبكاته‌وه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی به‌شی زۆری ڤیزه‌ی گه‌شتیاری له‌ رێی چاوپێكه‌وتنه‌وه‌ ده‌بێت. ئه‌و كارمه‌نده‌ی كه‌ چاوپێكه‌وتنه‌كه‌ت له‌گه‌ڵ ده‌كات بڕیار ده‌دات له‌وه‌ی كه‌ شیاوی وه‌رگرتنی ڤیزه‌كه‌یت، ئەوەش له‌ كاتی چاوپێكه‌وتنه‌كه‌دا ده‌بێت". کونسوڵخانەکە رونى کردووەتەوە کە ڤیزای گه‌شتییاری له‌ ڕێی چاوپێكه‌وتنه‌وه‌ ده‌بێت و كارمه‌ند‌ەکە بڕیار ده‌دات له‌وه‌ی كه‌ داواکار شیاوی وه‌رگرتنە یان نا. جەختیش دەکاتەوە، دەبێت داواکار بیسەلمێنێ مانه‌وه‌كه‌ی له‌ ئه‌مەریكا كاتی ده‌بێت‌. ئەمەریکا یەکێکە لەو 10 وڵاتەى کە ساڵانە زۆرترین گەشتییار روى لێدەکات، بەڵام وەرگرتنى ڤیزاى ئەو وڵاتە بۆ هاوڵاتى هەندێ وڵات بەتایبەت عێراق، پڕۆسەیەکى قورسە و زۆربەى ئەوانەى داواکارى پێشکەش دەکەن بە نەخێر وەڵام دەدرێنەوە.

هاوڵاتی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ڕۆژێك پشووی لە هەفتەی داهاتودا لە سەرجەم دامودەزگاکان ڕاگەیاند. به‌ گوێره‌ی راگه‌یه‌ندراوی سكرتارییه‌تی گشتی ئه‌نجوومه‌نی وه‌زیرانی عێراق، محه‌ممه‌د شیاع سوودانی سه‌رۆكوه‌زیرانی عێراق فه‌رمانیكردووه‌ رۆژی سێشه‌ممه‌ی داهاتوو 3 – 10 – 2023 بكرێته‌ پشووی فه‌رمی پشووەکە بەبۆنەی ڕۆژی نیشتیمانی کۆماری عێراقەوەیە و دامو دەزگا خزمەتگوزارییەکان ناگرێتەوە. ئەوەش لەکاتێکدایە، لە ساڵی 2008 ڕۆژی 3ی تشرینی یەکەم وەکو ڕۆژی نیشتیمانی عێراق دیاریکرا و هاوکاتە لەگەڵ سەربەخۆیی عێراق لە ئیپمڕاتۆریەتی بەریتانیا لە 3ی تشرینی یەکەمی 1932دا.

هاوڵاتی سەرۆکی لقی سلێمانی، سەندیکای کارمەندانی تەندروستی لەبارەی بایکۆتی ناوەندەکانی تەندروستی ڕایدەگەیەنێت، هێشتا بایکۆت بەردەوامە و هەفتەی داهاتوو کۆبوونەوەیەک ئەنجام دەدەن و ئەنجامەکەی ڕادەگەیەنن، سەبارەت بە کەیسی ئەو سێ کەسەی بەهۆی بایکۆتەوە گیانیان لەدەستدا، لەئێستادا داواکاری گشتی دۆسییەکی دژی سەندیکاکە جوڵاندووە . هاوژین عوسمان، سەرۆکی لقی سلێمانی سەندیكای كارمەندانی تەندروستی ڕایگەیاند، هێشتا کارمەندانی تەندروستی بڕیاری دەستپێکردنەوەی دەوامیان نەداوە و لە بایکۆتکردن بەردەوامن. بەپێی خشتەی دابەشکردنی مووچەی مانگی حەوتی ئەمساڵ کە لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمەوە بڵاوکرایەوە، دوێنێ ٢٥ـی ئەیلول دەستکرا بە دابەشکردنی مووچەی وەزارەتی تەندروستی وەک یەکەم وەزارەت، بەڵام هێشتا بەشێکی زۆری کارمەندانی تەندروستی داوای وەرگرتنی دوو مووچە دەکەن، هێشتا دیار نییە ئایا بایکۆت دەشکێنن یاخود نا . هەروەها هاوژین عوسمان ڕایگەیاند، دوای ئەوەی لە چەند شارێک چەند کەسێک گیانیان لەدەستدا داوایان لە سەرجەم بنکە تەندروستییەکان کردوە، تیمێک لە نەخۆشخانەکان بمێنێتەوە بۆ بەرێکردنی حاڵەتە لەناکاوەکان. ئاماژەی بەوەشکرد، رۆژی شەممەی داهاتوو کۆبونەوەی سەندیکای کارمەندانی تەندروستی بەرێوەدەچێت، لەو کۆبونەوەیەش بڕیار لە بارەی دەستپێکردنەوەی کار لە بنکە و ناوەندەکانی تەندروستی دەدرێت.

هاوڵاتی ئێوارەی ئەمڕۆ لە ڕاگەیەندراوێکی ڤیدیۆیدا لاهور شێخ جەنگی لیستێکی نوێی ڕاگەیاند  و پەیامێکی لەبارەی کۆنگرەی پێنجەمی یەکێتی بڵاوکردەوە  لە ڤیدیۆکەدا لاهور شێخ جەنگی ڕایگەیاند: "ەمەوێت پێتان ڕابگەیەنم وەک یەکەم هەنگاومان بەشداری لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی پارلەمانی کوردستان دەکەین و لیستێکی گەل پەسەند ڕادەگەیەنین کە خۆی دەبینێتەوە لە بەرەیەکی فراوانی ڕزگاریی نیشتمانیی بە بەشداریی سەرجەم دەنگە ئازا و دلێر و ناڕازییەکانی خەڵکی کوردستان لەناوە و دەرەوەی یەکێتی."   دەقی پەیامەکەی لاهوور شێخ جەنگی: پەیامی لاهور شێخ جەنگی لەبارەی بەستنی پێنجەم کۆنگرەی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان. کەسوکاری سەربەرزی شەهیدان هەڤاڵان و ئەندام و کادر و لایەنگرانی دڵسۆزی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پێشمەرگە و تێکۆشەرە دێرینەکان و زیندانییانی سیاسی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان. دەمەوێت بۆ مێژوو هەڵوێستی خۆم لە بارەی بەستنی پێنجەم کۆنگرەی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بخەمە ڕوو. ئاشکرایە سەرانی ئێستای یەکێتی بڕیاریانداوە بە ئەنجامدانی کۆنگرەیەکی بەزۆر سەپێندراوی نایاسایی و ناپەیڕەوی و بە پێشلکردنی هەموو پرەنسیپ و ڕێکارە حیزبییەکان، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەرەو لێکترازانێکی گەورە و هەژانێکی ناوخۆیی بەرن کە هەرگیزاو هەرگیز لە مێژووی یەکێتیدا کۆنگرەیەکی لەم جۆرە ئەنجام نەدراوە، کە ‌‌حیزبەکە بەرەو لەناوچوون و وێرانبوونی زیاتر بەرێت. کۆنگرەیەک کە بێباکانە گوێ بە سەرکردە و خەباتی چەندین ساڵەی تێکۆشەرە ماندووەکانی نەدات و ئەزموون و پەرۆشییان بۆ داهاتووی حیزبەکە پەراوێز بخات، کۆنگرەیەک لە ئاست خواست و چاوەڕوانییەکانی کەسوکاری شەهیدان و زۆرینەی ئەندام و کادیرەکانیدا نەبێت و گوێ بە نیگەرانییەکانیان نەدات، کۆنگرەیەک کە کەسانێک بەڕێگەی ناشەرعی دەسەڵاتیان گرتۆتە دەست و بیانەوێت مەرامەکانی خۆیان بەزۆر بسەپێنن و بە ویستی خۆیان و تاکڕەوانە ژمارەیەک ئەندامی دڵخوازی خۆیان لە لیستێکی چەند سەد کەسیدا پەلکێشی هۆڵی کۆنگرە بکەن بۆ چەپڵە لێدان، کۆنگرەیەک کە پێشوەختە هەڵسەنگاندنی هەلومەرجی دۆخی ناوخۆیی و ناوچەیی و نێودەوڵەتی بۆ نەکرابێت و هەناسەی ئازادی و دیموکراسی لەناو حیزبەکەدا بخنکێنێت و شەنوکەوی نەکردبێت بۆ ئەو شکستانەی کە بە کاریگەریی سیاسەتی هەڵە لە ماوەیەکی کەمدا ڕووبەڕووی بۆتەوە و دوو هەڵبژاردنی چارەنووسسازیشی لەبەردەمدا بێت، ئەنجامەکەشی ڕوونە، کە چ ماڵوێرانییەک بەسەر ئەم ‌‌حیزبەدا دێنێت. تەنگەتاوبوون و ئەو پەلە پەلەش لەم کات و ساتەدا ئامانجەکەی تەنیا و تەنیا بۆ ئەوە بێت کە بەخەیاڵی خۆیان مافی یەکێتیبوون لە من و هەڤاڵەکانم و هەزاران هەڤاڵ و تێکۆشەر و ئەندامی یەکێتی وەربگرنەوە، بێ ئەوەی بیر لە لێکەوتە و زیان و مەترسییەکانی بکەنەوە. هەڤاڵانی دڵسۆزی یەکێتی ئێمە چاوەڕوانبووین لە دوای کەتن و کودەتاکەی ٨ی تەمووزەوە، کودەتاچییەکان بەخۆیاندا بچنەوە و هەڵە گەورەکەیان ڕاستبکەنەوە و چیتر ئەم ‌حیزبە تێکۆشەرە، پارچە پارچە نەکەن کە بەخوێنی زیاتر لە ٢٠ هەزار شەهید و خەبات و تێکۆشانی دەیان هەزار پێشمەرگەی قارەمان و تێکۆشەران هاتۆتەدی، بەڵام بەداخەوە وا دیارە دەرسیان لە هەڵەکانی ڕابردوویان وەرنەگرتووە و بڕیاریانداوە کە بەردەوام بن لەو هەڵانەیان. هەمووتان ئەو ڕاستییە دەزانن کە لە دوای ئەنجامدانی کەتنەکەیان لە ماوەی ئەم دوو ساڵەدا کە جگە لەو تۆمەتە دروستکراو و بێبنەمایانەی کە بۆ ڕەوایەتیدان بە کودەتاکەیان ئاراستەی ئێمەیان کرد و سەرباری ئەوەی کە دەیان کاری نایاسایی و ناپەیڕەوی و ناحیزبییان بەرامبەر بە ئێمە و هەزاران کادر و تێکۆشەر و کەسوکاری شەهیدان ئەنجامدا، تەنانەت لەسەر بیروڕای جیاواز دەستیان چووە خوێنی چەند هەڤاڵێکی خۆیان و کەوتنە گرتن و ئازار و ئەشکەنجەدان و دەرکردن و نانبڕینی زۆرێک لە کادیر و ئەندامەکانی یەکێتی، کە بەمەش ناو و ناوبانگ و مێژووی یەکێتیشیان وەک حیزبێکی سۆشیال دیموکرات خستە ژێر پرسیارەوە، نەشیانتوانی ‌حیزبەکە لە ئاست خواست و چاوەڕوانییەکانی زۆرینەی یەکێتییەکان بەڕێوە بەرن، نەیانتوانی لە ئاست کێشە و قەیرانەکاندا ڕۆڵی مێژوویی یەکێتی وەک هێزێکی گەورە و یەکلاکەرەوە بۆ چارەسەری کێشەکان لەناو حکومەتدا لە بەرژەوەندیی خەڵک پیشان بدەن، لە جیاتی ڕاگرتنی هاوسەنگی لە پەیوەندییە ناوخۆیی و دەرەکییەکان لەسەر بنەمای بەرژەوەندیی هاوبەش و ڕاستەقینە، خۆیان تەسلیمی ئەجێندای ئیقلیمی کرد و چەندین کاری ناپەسەندیان ئەنجامدا و لە ناوخۆشدا کەس نازانێ کێ دۆستە و کێ نەیار. خۆشبەختانە ئێستا ڕاستییەکان ئاشکرابوون و کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان و هەڤاڵانی دڵسۆزی یەکێتی بۆیان دەرکەوت کە ئامانج و مەرامەکانی ئێوە چی بوو، دەرکەوت کە بە چەواشەکاری و دروستکردنی هەندێک سیناریۆی داتاشراو و تۆمەتی بێبنەما و بە زەبری هێز و ترس و تۆقاندن و پەنابردنە بەر ڕێگای ناشەرعی هەوڵتاندا دەستبگرن بەسەر یەکێتیدا، هەموو هەوڵێكتان بۆ خۆ دەوڵەمەندکردن و برسیکردنی کادیر و جەماوەر بوو، هەوڵی ئێوە بۆ خۆ بەهێزكردن و لاوازكردنی هەڤاڵان و تێكۆشەران و خەمخۆرانی یەكێتی و خودی یەكێتی بوو. دەرکەوت کە كێ ویستی یەكێتییەكەی کۆمەڵانی خەڵک دەستەمۆ بكات و دەنگی ئازادی تێدا کپ بکات بە كۆمەڵێك خەڵكی بەرژەوەندیخواز و و دوورخستنەوەی دەنگە ئازا و دلێرەكان. لە دوای ٨ی تەمووزە یەک دەستکەوتمان پێبڵن کە بۆ یەکێتی و بەرژەوەندیی خەڵکی کوردستان تۆمارتان کردبێت، ڕۆژ بەڕۆژ شکستتان کردە گەردنی حیزبەکە، پاشەکشەی یەکێتی لە ئەنجامی دەنگەکانی و خراپیی دۆخی هەرێم و دۆخی بازاڕ و سەرانەسەندن لە بازرگانەکان و دەستگرتن بەسەر داهاتی ناوخۆ و خاڵە سنوورییەکان و بێ ڕۆڵکردنی دادگاکان و بەسەربازگەکردن و داگیرکردنی زەوییە گرانبەهاکان و هەڕاجکردنیان و دەیان چەوتی ترتان دەریخست کە خەڵکی کوردستان و کەسوکاری شەهیدان و یەکێتییەکان چەند لێتان نیگەران و تووڕەن، ئێستاش بەم کۆنگرەیە دەتانەوێت سەرکردایەتییەکی دەستەمۆ و گوێڕایەڵ دابمەزرێنن بۆ ئەوەی لە داهاتوودا نەتوانن ڕەخنە لە شکست و هەڵەکانتان بگرن و لێپرسینەوەتان لەگەڵ بکەن و یەکێتی لە حیزبێکی دیموکراسیخوازەوە بکەن بە قەولی خۆیان بە حیزبێکی مەرکەزی و تەنیا قسەی یەک کەس جێبەجێ بکرێت، ئەمە لەناو یەکێتیدا نە جێگەی بۆتەوە و نە قبوڵکراویش بووە، دڵنیابن ئەمە تاسەر نابێت و لە داهاتوویەکی نزیکدا بەقورسی باجی ئەو هەڵانەتان دەدەن كە بەرامبەر بە شکاندنی کەرامەتی سیاسی كادیر و سەركردە و خوێنی شەهیدانی ئەم حزبە دەیکەن. برادەرانی ئازیز، بە بیرتان دەهێنمەوە کە ئەگەر مێژووی یەکێتیتان خوێندبێتەوە دەزانن کە بەم کۆنگرەیە حیزبەکە بە تەواوی دادەبڕن لە مێژووەکەی خۆی و بەها گرنگەكانی دیموكراسی و ئازادی و بنەما نەگۆڕەكانی ژیانی حیزبایەتی كە یەكێتی لەسەر دامەزرابوو، ئەم كۆنگرەیە، دابڕاندنی یەکێتییەکانە لە خەسڵەت و تایبەتمەندییەکانی مام جەلال، کە کاریگەریی بەسەر یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانەوە هەبوو، ئەم یەکێتییە حیزبێكی دیكە دەبێت كە لەسەر بەرئەنجامی کودەتا و سەپاندنی ئیرادەی گرووپێكی دیاریكراو بنیات دەنرێت. هەڤاڵانم لە سەرەتای کەتنەکەی ٨ی تەمووزەوە تا ئەمڕۆ، هەمووتان پرسیاری ئەوەتان لادروست بووە کە لاهور بۆ هیچ هەڵوێست و پەرچەکرداری نییە لە ئاست ئەو هەموو کارە قێزەونە، چونکە ئێمە بەڵێنمان بەخۆمان و خوێنی شەهیدان و ڕۆحی مام دابوو کە یەکێتی لەسەر دەستی ئێمە تووشی لێکترازان نەبێت، دانبەخۆداگرتن و بێدەنگیمان بۆ ئەوەبوو کە لەسەر پۆست و دەسەڵات خوێن لە پەنجەی هیچ کەسێک نەیەت، تەنانەت بەشدارینەکردنیشمان لە هەڵبژاردنەکانی ئەنجوومەنی پارێزگاکانی عێراق لە پێناو کورد و ڕەچاوکردنی دۆخی یەکێتی و دابەشنەبوونی دەنگەکان بوو لە شاری کەرکوک و ناوچە کێشەلەسەرەکان، دەمانویست ڕۆژگار ڕاستییەکان بۆ هەموولایەک بسەلمێنێت و ڕووی ڕاستەقینەی کودەتاچییەکانیش دەرکەوێت، ویستمان دەرفەتێک بدەینە کوڕەکانی مام جەلال، هەوڵماندا کە بە دڵێکی گەورەوە لێخۆشبوونمان هەبێت بەرامبەر کودەتاچییەکان و پێکەوە بەگیانێکی هەڤاڵانە یەکێتی بەهێز بکەینەوە و پایەکانی بۆ درووست بکەینەوە و لەو پارچە پارچەبوونە ڕزگاری بکەین و بیخەینەوە سەر شاڕێی ژیانی حیزبایەتی خۆی، کە وەک چۆن لە ڕابردوودا لەگەڵ هەڤاڵەکانمان هەوڵماندا ڕۆڵ بگێڕینەوە بۆ ئەندام و کادیر و ئۆرگانەکان و ئەنجوومەنی سەرکردایەتیشمان کردبوو بە ناوەندی بڕیاردان، بەڵام دەرکەوت کە ئەوان مەبەستیانە لە دوای بەستنی ئەم کۆنگرەیەوە یەکێتی توشی لێكترازانی گەورەی ناوخۆیی بکەن و حیزبەکە بە تەواوی بکەن بە موڵکی تاکە کەسێک. هەڤاڵان ئەوەی دەگوزەرێت لە ئێستادا لە نێوخۆی یەكێتی و هەرێمیش كوڕەكانی مام جەلال لێی بەرپرسن كە بانگەشەی چاكسازییان دەکرد، بەڵام ئێستا خۆتان دەیبینن، بەویژدانەوە بڕیاربدەن کە چییان لە یەكێتی كردووە، ڕۆژ نییە یەكێتی تووشی شكستی سیاسی و دیبلۆماسی و دیموكراسی نەكرێت. خۆشەویستانم من و هەڤاڵەکانم کە پەرۆش و خەباتگێڕی ڕێگا ڕاستەکەی یەکێتین، بە داخێکی زۆرەوە لەم دۆخە نامۆیە دەڕوانین کە بەسەر یەکێتیی نیشتمانیی کوردستاندا سەپێنراوە، بە دیدی ئێمە یەکێتی بەر لەوەی حیزبێک بێت بکرێتە موڵکی کەسێک و خێزانێک حیزبی شەهیدان و کۆمەڵانی خەڵک و هەموو یەکێتییەکانە، یەکێتی بەرلەوەی حیزبیش بێت فیکر و ئامانجی باڵای تێکۆشانە بۆ ماف و ئازادییە گشتییەکانی گەلی کوردستان، بە داخەوەین کە لە ئێستادا لە هەموو ئەو بەهایانە داماڵراوە و گرووپێک ئامانجەکانیان بەلاڕێدا بردووە و لە حیزبێکی کاریگەرەوە کردوویانە بەدامەزراوەیەک بۆ پاراستنی بەرژەوەندیی کەمینەیەکی مشەخۆر، کردوویانە بە گیرفانێکی گەورەی بەرژەوەندی.   ئێمە لە پرۆسەی سیاسی دانابڕێین و بەردەوام دەبین تا بەدیهێنانی ئامانجە سەرەکییەکانمان، هەڵگری شاڕێگاکەی یەکێتیی گەل و پاراستنی ئازادی و دیموکراسی و دادپەروەی دەبین. دەمەوێت لێرەوە سوپاسی هەموو ئەو هەڤاڵانە بکەم کە ماوەی ئەم دوو ساڵە دانیان بەخۆیاندا گرت و پێشێلکردنی پەیڕەوی ناوخۆی یەکێتییان پێ قبووڵنەکرا و دژی ئەو ناهەقییە وەستانەوە و تەسلیمی پۆست و ئیمتیازات نەبوون، سوپاسی کەسوکاری سەربەرزی شەهیدان و هەموو ئەو خەڵکە تێکۆشەرە و فەرماندە و پێشمەرگە قارەمان و ئەندامانی ناو هێزە ئەمنییەکان دەکەم کە هەمووکات ئامادەبوون خۆبەخشانە پشتیوانیمان بکەن. جێی خۆیەتی سوپاسی کاک مەلا بەختیار و هەڤاڵانی هاوڕێی بکەم لە ئەنجوومەنی باڵای سیاسی و بەرژەوەندییەکانی یەکێتی، کە بە پەرۆشن بۆ یەکێتی و وەک بەرپرسیارێتییەکی مێژوویی خۆیان، بێدەنگ نەبوون لە ئاست مەترسییەکان و دید و ڕوانین و چاوەڕوانیی خۆیان بۆ شکستەکانی یەکێتی لەسەر دەستی ئەم گرووپەی ئێستای یەکێتی و دوای بەستنی ئەم شانۆگەرییەی کۆنگرە خستەروو. هەر بۆیە لێرە بەدواوە ئێمە خاوەنی بڕیاری خۆمانین و درێژە بە کاری سیاسیی خۆمان دەدەین لەسەر بنەمای پرەنسیپە نەگۆڕەکانمان کە خۆی لە ئازادی و دیموکراسی و مافی مرۆڤ و مافی چارەی خۆنووسین و دادپەروەری دەبینێتەوە، ئێمە ئاواتمان بەوە نەدەخواست بگەینە ئەم ڕۆژە و یەكێتی بەم جۆرە ببینین، بەڵام ئۆباڵی کارکردنمان لە دەرەوەی یەکێتی دوای کۆنگرەی پێنجەم دەکەوێتە ئەستۆی ئەوانەی کە دوو ساڵە لە جیاتی ڕێکخستنەوەی ناوماڵی یەکێتی و پێکەوە کارکردن، مەشغوڵبوون بە بێدەنگی و سێبەری ئێمەوە، ئۆباڵی ئەو لێکترازانەش هەڵناگرین و بەرپرسیارێتی مێژوویی شکستی ئەم یەکێتییە لە ئەستۆی ئەوانەیە کە یەکێتییان بەم ڕۆژە گەیاند. مێژوو شاهیدە و دەیسەلمێنێت كێ ئەم دۆخەی خوڵقاند، دەشبێت شان بدەنە بەر دەرئەنجامەكانی هەر شكست و دۆڕان و ماڵوێرانییەك كە لە ئایندەدا لە نێو یەكێتی ڕووبدات. دەبێت ئەوانەشی بەشداری پێکراون ئاگاداربن کە دەبنە بەشێک لە لاوازکردنی یەکێتی کە لەداهاتوودا چاوەڕوان دەکرێت و بەکاردەهێنرێن بۆ ئەو مەرامە و بەرپرسیارێتییەکی گەورە و مێژووییش دەکەوێتە سەر شانیان. دڵنیاتان دەکەمەوە کە بە بەرگێکی نوێ و بە شێوازێکی سەردەمیانە یەکێتییەکی ڕاستەقینەی گەل دووبارە دێتەوە مەیدان، ئەو یەکێتییەی کە ئێستا ناو و ناونیشانەكەی بە زۆر و بە زەبری هێز زەوتكراوە، بەڵام لەڕاستیدا وەك فیكر و فەلسەفە هەر زیندووە و بەمزووانە چەكەرە دەكاتەوە و ئەو مەشخەڵەی لە سەرەتای شۆڕشی نوێوە هەڵگیرساوە کە شەوەزەنگی نا ئومێدییان ڕووناک کردەوە، دڵنیابن هەڤاڵەکانتان درێژە بە هەمان ڕێگا و ڕێباز دەدەن. کوردستانیانی خۆشەویست، هەڤاڵانی دڵسۆز دەمەوێت پێتان ڕابگەیەنم وەک یەکەم هەنگاومان بەشداری لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووی پارلەمانی کوردستان دەکەین و لیستێکی گەل پەسەند ڕادەگەیەنین کە خۆی دەبینێتەوە لە بەرەیەکی فراوانی ڕزگاریی نیشتمانیی بە بەشداریی سەرجەم دەنگە ئازا و دلێر و ناڕازییەکانی خەڵکی کوردستان لەناوە و دەرەوەی یەکێتی بۆ ڕزگاربوون لەم دۆخە ناهەموار و قەیرانە قووڵانەی کە بەرۆکی هاووڵاتییانی گرتووە، بەرەیەک کە دەنگ و ڕەنگی سەرجەم ئەوانە دەبێت، کە خواستی گۆڕانکاری و چاکسازیی ڕاستەقینەیان هەیە لە سەرجەم جومگەکانی حکومڕانی لە هەرێمی کوردستان، دەنگی هەموو ئەوانە دەبێت کە تینووی ژیانێكی باشتر و ئازادی و عەدالەتی كۆمەڵایەتین، ئەوانەی شەیدای سەروەریی یاسان بە نەفەسێكی نوێوە و بەدیدگای نوێوە خۆمان یەكدەخەین و یەكدەگرین و ئەزموونێكی نوێی دیموكراسی دەكەین. ئێمە لە سۆنگەی پەرۆشیمان بۆ باشکردنی ژیان و گوزەرانی هاووڵاتییان و گەڕانەوەی شکۆ بۆ تاکی کورد شان دەدەینە بەر ئەم ئەرکە قورسە و هەموو تواناکان لەو پێناوەدا دەخەینەگەڕ. دەمەوێت لە کۆتایی ئەم پەیامەدا ئاماژە بە دۆخی ناهەمواری هەرێمی کوردستان و ئەو مەترسییانە بکەم کە ڕووبەڕووی هەرێمەکەمان بۆتەوە، بەداخێکی زۆرەوە دۆخی ژیان و گوزەرانی هاووڵاتییان و مووچەخۆرانیش لەوپەڕی خراپیدایە و گەنجەکانمان بە تەواوی نا ئومێدبوون لەوەی کە ژیانێکی ئارام و شایستە و ئاسۆیەکی ڕوونیان هەبێت لەم هەرێمەدا. کە بەش بەحاڵی خۆم پێم وایە جگە لە حیزبە دەسەڵاتدارەکانی تر یەکێتی پشکی شێری بەردەکەوێت لەم دۆخە نەخوازراوەی لە ئارادایە لەسەر دەستی ئەو کەسانەی کە تاکڕەوانە لەناو حکومەت و لەناو حیزب بڕیار دەدەن و هیچ دنیابینییەکیان نییە بۆ سیاسەتکردن. بۆیە یەکێک لە ئەرکە لە پێشینەکانمان ڕاستکردنەوەی ئەو بارە لارە دەبێت کە هێناویانەتە کایەوە، کارکردن دەبێت بۆ ڕێکخستنەوەی ناوماڵی کورد و پێکەوە کارکردن دەبێت لەگەڵ سەرجەم کەسایەتی و لایەنە سیاسییەکانی کوردستان تا هەرێمەکەمان لەم قەیرانانە ڕزگار بکەین و ژیانێکی شەرەفمەندانە و شایستە و خۆشگوزەران و یەکسان بۆ هاووڵاتییان دابین بکەین. سیاسەتی چەوتی حیزبەکان و ئەم دەسەڵاتە وایکردووە کە خەڵکی کوردستان و گەنجەکانمان ڕۆحی نیشتمانپەروەرییان تێدا کاڵ بێتە بۆ خاک و نیشتمان، ئێمە ئەو مەشخەڵە دەبین کە ئەو ڕۆحیەتە زیندوو دەکەینەوە، هەر بۆیە داوا لە خەڵکی کوردستان و گەنجە خوێنگەرمەکانمان دەکەم لە زاخۆوە تا خانەقین، دەست لەناو دەست پشتیوانیی لەم پرۆژە فراوان و نیشتمانییە بکەن کە تا خۆیان و هەرێمەکەمان لەم هەموو قەیران و نەهامەتییە ڕزگار بکەین، لەسەر دەستی ئێمە خۆری هیوا بگەڕێنینەوە بۆ گەلەکەمان. هەر شاد و سەربەرز و سەرکەوتوو بن. لاهور شێخ جەنگی ٢٦ی ٩ی ٢٠٢٣    

هاوڵاتی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نه‌هێشتنی مادده‌هۆشبه‌ره‌كانی هه‌رێم ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ رایگه‌یاند، دوای ده‌ستبه‌سه‌رداگرتنی بڕی 11 كیلۆ و 650 گرام مادده‌ی هۆشبه‌ر، هێزه‌كانیان توانیویانه‌ له‌ شاری سلێمانی و شارۆچكه‌ی قه‌ڵادزێ پێنج تۆمه‌تبار ده‌ستگیربكه‌ن.    به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی نه‌هێشتنی مادده‌هۆشبه‌ره‌كان له‌ڕاگه‌یه‌ندراوێكدا بڵاویكرده‌وه‌، "دوای ده‌ستبه‌رداگرتنی بڕی 11 یانزه‌ كیلۆ و 650 گرام له‌ مادده‌ی هۆشبه‌ر له‌جۆری كریستال له‌شاری هه‌ولێر و ته‌واوكردنی رێكاره‌یاساییه‌كان و وه‌رگرتنی بڕیاری دادگای لێكۆڵینه‌وه‌ی ئاسایش بۆ ده‌ستگیركردنی تۆمه‌تباران، لێكۆڵینه‌وه‌ و به‌دواداچونیان ده‌ستپێكرد". لە ڕاگەیەندراوەکەشدا هاتووە کە" توانرا (5) تۆمەتبار لە شاری سلێمانی و شارۆچکەی قەڵادزێ دەستگیربکرێن لەگەڵ بڕێکی تر لەهەمان جۆری ماددەی هۆشبەر." ئاماژە بەوەشکراوە، تۆمەتباران پەڕوای لێکۆڵینەوەیان بۆکراوەتەوەو بەپێی یاسای بەرەنگاربوونەوەی ماددەهۆشبەرەکان و کارتێکەرەئەقڵیەکان ڕووبەڕوی یاسا دەکرێنەوە.

هاوڵاتی وەزارەتی دارایی هەرێم رایگەیاند، سبەی چوارشەممە لە دامودەزگا فەرمییەکان پشوی فەرمییە، بەڵام لەو بانکانەی موچەی فەرمانبەران دابەش دەکەن دەوام ئاسایی دەبێت، هەروەها پرۆسەی دابەشکردنی موچەش بەردەوام دەبێت. وەزارەتی دارایی هەرێم لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، ڕۆژی چوارشەممە ڕێکەوتی ٢٠٢٣/٩/٢٧  لە سەرجەم دامودەزگا حکومییەکان پشووی فەرمییە، بەڵام دەوامی سەرجەم ئەو بانکانە ئاسایی دەبن کە ئەرکی دابەشکردنی مووچەی فەرمانبەرانیان لە ئەستۆدایەو دابەشکردنی مووچە بە پێی خشتەی ڕاگەیەنراوی وەزارەت بەردەوام دەبێت. ئەوەش لە کاتێکدایە فەرمانگەی میدیا و زانیاری رایگەیاند، بەبۆنەی ساڵیادی رۆژی لە دایکبوونی پێغەمبەری ئیسلام، رۆژی چوارشەممە 27ـی ئەیلوولی 2023، کە هاوکاتە لەگەڵ رۆژی (12ربيع الأول)، لە سەرجەم دامودەزگاکانی هەرێمی کوردستان دەبێتە پشووی فەرمی. راشیگەیاندووە، پێویستە وەزارەتەکان بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی دارایی و ئابووری پابەندی خشتەی دابەشکردنی مووچە بن. دو رۆژ لەمەوبەر وەزارەتی دارایی هەرێم خشتەی موچەی مانگی (تەمموز/7)ی بڵاوکردەوە، بەپێی خشتەکە لە رۆژی 27ی ئەیلول کە دەکاتە سبەی چوارشەممە، فەرمانبەرانی وەزارەتی دارایی، وەزارەتی ناوخۆ، بەرێوەبەرایەتی دامودەزگا نەوتییەکان و بەرێوەبەرایەتی گشتی رەگەزنامە موچە وەردەگرن.