بەرپرسانی پارتی و یەكێتی لەسەر پێكهێنانی كابینەی نوێ چى دەڵێن؟

شەنای فاتیح لەهەرێمی كوردستان ئارایشتگای تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش بوونی هەیەو  سەرۆكی لیژنەی فەتوای سلێمانیش دەڵێت» ئیسلام ڕێگەی بەجوانكاری و خۆڕازاندنەوە داوەو سنووریشی بۆ داناو». كچان و ژنان بۆ جوانكاری و خۆڕازاندنەوە حەزو خولیایان هەیەو هەمیشە خوازیاری ئەوەن كە بەجوانترین شێوە دەربكەون. لەهەرێمی كوردستاندا سێ ئارایشتگای تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش هەیە كە دوانیان لەشاری هەولێرو ئارایشتگایەكیشیان لەشاری سلێمانییە، كاری جوانكاری و خۆڕازاندنەوە بۆ خانمان ئەنجامدەدەن بەتایبەت ئەو خانمانەی ڕۆژی هاوسەرگیریانە. خەرمان ئەنوەر، خاوەنی یەكەمین ئارایشتگای تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش لەشاری هەولێر لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بەوەكرد كە لە ساڵی ٢٠١٢ یەكەمین ئارایشتگای باڵاپۆشانیان لەكوردستاندا كردووەتەوە بەئامانجی گرنگیدان بەخانمانی باڵاپۆش و نیشاندانی جوانییەكانیان. هەروەها وتیشی: »خۆم كچێكی باڵاپۆش بووم و بەردەوام گرنگیم بەدیزاینی لەچك و جلوبەرگ دەدا و زۆرجار كەسانی دەوروبەرم پرسیاری شێوازی دیزایەنەكانیان لێدەكردم، پاشان بیرم كردەوە بۆشاییەكی زۆر هەیە لەئارایشتگاكاندا و گرنگییەكی ئەوتۆ بەخانمانی باڵاپۆش نادرێت، بۆیە بڕیارمدا خزمەتەكەم بگوازمەوەو تەنها بۆ خۆم نەبێت». خەرمان ئەنوەر باسی لەوەشكرد خانمانی باڵاپۆش بۆ هەموو بۆنەیەك دەڕازێننەوە، كە ئەو میكیاجەی لەئارایشتگاكەیاندا بەكاردەهێندرێت كوالێتی بەرزەو بەشێكیان لەدەرەوە دەهێنن و بەشێكیشیان ئەو میكیاجانە كە لەبازاڕەكانی هەرێمی كوردستاندا بەردەستن بەكاریاندەهێنن. بەپێی ئاماری قایمقامییەتی پارێزگاكانی هەرێم هەزارو ٧٦٢ ئارایشتگا لەسەنتەری هەرسێ پارێزگاكەی هەرێمدا هەیە كە ٤٨٧ ئارایشتگا لەهەولێرو  هەزارو ١٦١ ئارایشتگا لەسلێمانی و ١١٤ ئارایشتگاش لەدهۆك بوونیان هەیە. بێریڤان ئەنوەر خاوەنی كۆمەڵگایەكی تایبەت بەخانمانی باڵاپۆشە، كە پێكدێت لەبەشی هۆڵ تایبەت بەبۆنەو ئاهەنگەكان و ئارایشتگا و وێنەگرتن وجلوبەرگ كەچەندین مۆدێل و ستایلی پۆشاكی خانمانی باڵاپۆش لەخۆدەگرێت و لە 11 ساڵی رابردوودا دەستی بەكارەكەی كردووە. بێریڤان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: »پێشتر شوێنێكی تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش نەبوو و لەڕۆژی هاوسەرگیریاندا گرنگییەكی وایان پێنەدەدراو لەئارایشتگاكاندا شارەزایی لەستایل و مۆدێلی لەچك بەستنی خانماندا نەبوو، بەڵام لەئێستادا بابەتەكە گۆڕاوەو لەئارایشتگاكانی دیكەدا گرنگی بەخانمانی باڵاپۆش دەدرێت. «ئامانجمان ئەوەبوو كۆمەڵگایەك یان شوێنێكی تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش هەبێت بۆ جوانكاری و گرنگیپێدانیان و هەمیشە نوێگەری دەكەین بەتایبەت لەستایلی لەچك بەستندا.»، بێریڤان ئەنوەر وای وت. لەئارایشتگاكەیاندا بەشی میكیاج و لەچك بەستن، بەشی قژ كە ئۆمبرێ و مێش و هەموو كارێكی تایبەت بەقژی تێدا ئەنجام دەدرێت، بەشی هایدرۆفیشنەڵ و بەشی لیتینگی برژانگ و برۆیان هەیە و هەموو ئەو كارانەی ڕیگەپێدراون بۆ خانمانی ئەنجامدەدەن. سەبارەت بەو میكیاجانەی لەئارایشتگاكەیاندا بەكاری دێنن بێریڤان ئەنوەر ئەوەی روونكردەوە كە زۆربەی ئەو میكیاجانەی بەكاریان دێن لەوڵاتی توركیاوە دەیهێنێت و ساڵانە زیاتر لەدووجار سەردانی توركیا دەكات بەمەبەستی هێنانی ماددەكانی مكیاج، وتیشی:» سەرجەمیان كوالێتیان بەرزەو لەماركە بەناوبانگەكانن، بەشێكیش لەبازاڕەكانی هەرێم دەكڕین». هاوكات لەشاری سلێمانی ئارایشتگایەكی تایبەت بەخانمانی باڵاپۆش كراوەتەوەو لەلایەن دوو خوشكەوە سەرپەرشتی دەكرێت. سەرۆكی لیژنەی فەتوا پێیوابوو كە شوێنی تایبەت بەجوانكاری ئافرەتان لەئیسلامدا موباحەو لەبازنەی حەڵاڵەكاندایە. دكتۆر محەمەد پێنجوێنی، سەرۆكی لیژنەی فەتوای سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» ئەسڵی كارەكە حەڵاڵ و ڕەوایە، بەڵام لەگەڵ ئەمانەشدا شەریعەتی ئیسلام سنووریشی بۆ داناوەو بەڕەهایی بەدروستی دانەناوە. هەروەها وتیشی: نابێت ڕوكەشی مرۆیی خۆی بگۆڕێت واتە شێوەی دەموچاوی ئەسڵی خۆی بگۆڕێت و سەرنجڕاكێشانێكی زیاد لەپێویست ئەنجامبدرێت. «بەكارنەهێنانی ماددەیەك كەزیانی بۆ پێست و قژ یان هەر بەشێكی دیكەی جەستە نەبێت, دەشبێت  ئەو كەسەی جوانكاری ئەنجامدەدات هاوڕەگەزی خۆی بۆی ئەنجامبدات، واتە پیاو بۆ پیاو و ئافرەتیش بۆ ئافرەت لەگەڵ پاراستی نهێنییەكانی»، محەمەد پێنجوێنی وای وت. سەرۆكی لیژنەی فەتوای سلێمانی  وتیشی:  ئافرەت لەسەردەمی پێغەمبەردا لەڕۆژی هاوسەرگیریدا ڕازێنراوەتەوەو جوانی تایبەتی خۆی هەبووە, تەنانەت لەو ڕۆژەشدا جلوبەرگی تایبەتیان لەبەردا بووە. دكتۆر محەمەد پێنجوێنی باسی لەوەشكرد  ئەو شتانەی لەسەردەمی پێغەمبەردا بۆ ئافرەتان ئەنجامدەدرا خەنەكردن بووە بۆ دەست و چاو ڕەشكردن بووە، هەروەها سوفرەو سەك و خەلوق بەكارهاتووە كە جۆرێكن لەبۆن، هەروەها غومرە هەبووە كە بۆ سەر كوڵم بەكارهاتووە بۆ ئەوەی ڕەنگێكی جوان بداتە ڕوخسار، هەروەها وسمە كە بۆ ڕەنگی قژ بەكارهاتووە لەگەڵ ئێكسسواراتدا.

ڤانە حەمە بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی سلێمانی ڕوونکردنەوە دەدات لەسەر ڤاکسینی تای خوێنبەربوون جێگری بەڕێوەبەری تەندروستی سلێمانی بە هاوڵاتی وت: یەکەم توشبووی تای خوێنبەربوون کە ئەمڕۆ لەسلێمانی تۆمارکرا لە ئێستادا لە نەخۆشخانەی شار چارەسەر وەردەگرێت و لەژێر چاودێریدایە، وتیشی ئەو ژنە خەڵکی چوارقوڕنەیە. تای خوێنبەربوون لە پارێزگاکانی عێراق و هەرێمی کوردستان ڕوو لە زیادبوونە، هەر ئەمڕۆ لە پارێزگای کەرکوک منداڵێکی تەمەن پێنج ساڵان و پێشمەرگەیەکی تەمەن ٣٥ ساڵان کە شوانکاریشە وەک توشبووی تای خوێنەربوون تۆمارکران، کە دواینیشیان ئەم ژنە تەمەن ٤٥ ساڵانەیە کە وەک یەکەم توشبووی تای خوێنەبەربوونی سلێمانی تۆمارکراوە کە پیشەی ئاژەڵداریە. هێرش سەلیم، جێگری بەڕێوەبەری تەندروستی سلێمانی لەبارەی دەستکەوتنی ڤاکسینەکەوە و بەکارهێانانی بۆ ئەوکەسانەی کە بەرکەوتن و مامەڵەیان هەیە لەگەڵ ئاژەڵ وتی:ڤاکسینەکە زۆر گرانە و لە سلێمانی بەردەست نیە ئەگینا هەر پێش جەژن بۆ شوانکار و قەسابەکان بەکارمان دەهێنا، لەبارەی دەستکەتنی ڤاکسین لەسنوری هەرێمی کوردستان پەیوەندیمان بە دکتۆر سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی کرد بەڵام بێ ئەنجام بوو. هاوکات لەبارەی گۆڕانکاری لە ڕێکارە تەندروستیەکانیشەوە هێرش سەلیم وتی: ڕێکارەکان هەروەک خۆیانن، کێشەکە لەوەدایە هاوڵاتیان پابەند نین بە جۆرێک لەڕۆژانی جەژنیشدا بڕێکی زۆر لە گۆشتی ناتەندروست دەستی بەسەرداگیراوە. تای خوێنبەربوون لەڕێگەی بەرکەوتن بە خوێن وگۆشتی ئاژەڵی توشبوو بە ڤایرۆسەکە یاخود پێوەدانی مێشولەوە دەگوازرێتەوە، توشبوانی ئەم ڤایرۆسە لە دووانیان یەکێکیان گیان لەدەست دەدەن؛ تاوەکو ئێستا لە هەرێمی کوردستان لەکۆی ئەو ١١ حاڵەتەی کە پشتڕاستکراونەتەوە کەوا توشبووی تای خوێنەربوونن پێنج کەسیان گیانیانلەدەستداوە.

هاوڵاتی حزبەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بەهۆی لەبەرچاوگرتنی دۆخی هەرێم چالاكی چەكدارییان دژ بە ئێران ڕاگرتووە و نایانەوێت كێشە بۆ باشوور دروست ببێت. لەمانگی شوباتی ئەمساڵەوە، كۆماری ئیسلامی ئێران لەڕێگەی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە داوای لەحزبەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان كردووە چەك دابنێن یاخود بارەگاكانیان لەهەرێم چۆڵ بكەن و بچنە چەند كەمپێكەوە كە نەتەوەیەكگرتوەكان سەرپەرشتی بكات. لەكۆتایی مانگی شوباتی 2023 وەفدێكی باڵای ئێران سەردانی بەغدای كرد و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای عێراق كۆبوەوە، پرسی سەرەكیش بوونی بارەگای حزبەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان بوو كە نەیاری كۆماری ئیسلامی ئێرانن. بەرپرسانی پارتەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان دەڵێن نایانەوێت كێشە بۆ هەرێمی كوردستان دروست ببێت و خەباتی چەكداریان راگرتووە. ئارام مودەڕیسی، ئەندامی كۆمیتەی ناوەندی كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «تائێستا بەفەرمی داواكاری چۆڵكردنی كەمپەكانمان لێنەكراوە ، بەڵام لەكۆنەوە پابەندی هەندێك ڕێوشوێن بووین كە هەرێمی كوردستان دژی ئێران بەكاری نەهێنین زۆرجاریش پابەندی خۆمان بەبەڵێنەكانمان دووپاتكردووەتەوە». وتیشی:» لەدیداری دۆستانەماندا زۆرجار ئەوە باسكراوە كە پابەندی بەڵێنەكانمان بین و ئاساییە كۆماری ئیسلامی ئێران ئێمە وەك فشار بۆسەر هەرێم بەكاردەهێنێت و داواكاری یەكێتی و پارتیش ئەوەبووە كە هەرێمی كوردستان بۆ هێرشكردنە سەر ئێران بەكارنەهێنین». بەوتەی ئەو ئەندامەی كۆمیتەی ناوەندی كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران، «چالاكیەكانیان لەناو كەمپەكاندا كەمكردووەتەوە و مانۆڕی سەربازیش ئەنجام نادەن، جگە لەوەی هێزەكانیشیان لەبەشێك لەناوچە سنوریەكان جێگۆڕكێ پێكردووە». «كەمپەكان زیاتر خێزانی ئەندامانی حزبەكانمانی تێدان و لەژێر چاودێری نەتەوەیەكگرتووەكاندایە و كەمپەكانیشمان بۆ لایەنی سەربازی بەكارنەهێناوە، لەچەند ساڵی ڕابردووشدا دوای بۆردومانەكان و فشارەكان كە خراوەتە سەر یەكێتی و پارتی هەستیاریەكانمان كەمكردووەتەوە و چالاكی سەربازیمان كەمكردووەتەوە». ئارام مودەڕیسی وای وت. مودەریسی ئەوەشی دووپاتكردەوە كە حزبەكانیان لەناو جەماوەردان و پێویست بە شەڕی چەكداری ناكات لەمكاتەدا و زیان بە خەباتی جەماوەری دەگەیەنێت. هەروەها ڕەزا كەعبی  سكرتێری كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران بەهاوڵاتی وت:»  تائێستا هیچ شتێكی نوێمان پێنەوتراوە و لەشوێنی خۆمانین، ئەگەر داوای چۆڵكردنی كەمپەكانیشمان لێبكرێت ئەوا تاوتوێی دەكەین». پێشتر بەرپرسێكی سەربازی كۆمەڵەی شۆڕشگێری ئێران كەنەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت بەهاوڵاتی وت:»حكومەتی هەرێم مۆڵەتی شەش مانگیان پێمان داوە كەبچینە دوو كەمپی سلێمانی و هەولێر یاخود هەرێمی كوردستان جێبهێڵین، وتیان ئێمە دەسەڵاتمان نییەو یەك ساڵە خەریكین لەبەر ئێوە تاران و بەغدا دەكەین». وتیشی:»»پێیان وتین دەبێت خۆتان رادەستی نەتەوەیەكگرتووەكان بكەن و سەركردەكانی رۆژهەڵات و هەرێم تائێستا لەوبارەیەوە خۆیان بێدەنگ كردووە، بەڵام بەرپرسانی سەربازی هەردوو كۆمەڵەو دیموكرات ئەوە رەتدەكەنەوە، لەكاتێكدا یەكێتی هەردوو كۆمەڵەكەی بانگ كردووە بۆ سلێمانی و پارتیش دیموكرات و پاكی بانگ كردووە بۆ هەولێر». سوپای پاسدارانی ئێران لەچەندین ناوچەی سەر سنوری هەرێمی كوردستان و رۆژهەڵاتی كوردستان هێزێكی زۆری كۆكردووەتەوە و چەندین جۆری چەك و سەكۆی موشەكی جێگیركردووە. حسێن ئەمیر عەبدوڵاهیان، وەزیری دەرەوەی ئێران لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ كەناڵی ئەلعالەم، بەشێك لە ناوەڕۆكی كۆبوونەوەكانی لەگەڵ بەرپرسانی عێراق ئاشكرا كرد كە بەشێكی پەیوەندی بە بوونی حزبەكانی ڕۆژهەڵات لە هەرێمی كوردستانەوە هەبوو. لە چاوپێكەوتنەكەدا ئەمیرعەبدوڵاهیان ڕایگەیاند:»لەگەڵ پێكهێنانی كۆمیتەیەكی باڵای هاوكاری ئەمنیی، بە ئامادەبوونی بەرپرسانی پەیوەندیداری هەرێم، دوو گەڕی گفتوگۆ لە تاران و بەغدا ئەنجام دراوە و هەر یەك لە فوئاد حسێن، وەزیری دەرەوە و قاسم ئەعرەجی، ڕاوێژكاری ئاسایشی نیشتمانی عێراق، ڕۆڵێكی گرنگیان لەوبارەیەوە بینیوە. ئەمیرعەبدوڵاهیان هەروەها ئاماژەی بۆ پڕۆژەیەك كرد، كە لە نێوان ئێران و عێراق پەیوەندیدار بە حزبەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان ئامادەكراوە و وتی:  ئەو پرۆژەیە لە داهاتوویەكی نزیكدا واژۆ دەكرێت. سەبارەت بە بوونی حزبەكانی ڕۆژهەڵات لە هەرێمی كوردستان، وەزیری دەرەوەی ئێران جەختیكردووەتەوە، بوونی ئەو حزبانە “هەڕەشەن بۆسەر ئاسایشی عێراق، ئێران و تەنانەت هەرێمی كوردستانیش، دەبێت ئەم بابەتە بە یەكجاری و بۆ هەمیشە كۆتایی بێت». وەزیر دەرەوەی ئێران دووپاتیشیكردەوە  كە دەبێت هەموو بارەگاكانی بەرهەڵستكارانی دەوڵەتی ئێران لە هەرێمی كوردستان و ئەو بنكانەی مەشق و ڕاهێنانیان تێدا دەكەن، بۆ هەمیشە دابخرێن، وتیشی «بەهیچ جۆرێك پشوودرێژیمان نابێت بەرامبەر هەر چەشنە جموجۆڵێكی گروپە جودا خوازەكان، كە لە هەرێمی كوردستانەوە لە دژی كۆماری ئیسلامی ئەنجامی بدەن». وەزیری دەروەی ئێران هەروەها هەڕەشەی ئەوەشی كردووە، لە ئەگەری بەردەوامی جوڵەی حزبەكانی ڕۆژهەڵاتی كوردستان لە ناو خاكی هەرێم، كاردانەوە و بەرگرییەكی بەهێز و كاریگەریان دەبێت. دوای دەستپێكردنی ناڕەزایەتیەكانی سەرهەڵدانی “ژن، ژیان، ئازادیی” لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان و ئێران، لە ناوەڕاستی مانگی ئەیلوولی ساڵی ڕابردوو، بە پاساوی ئەوەی هۆكاری بەرفراوانبوونی خۆپیشاندانەكانن، فشارەكانی دەوڵەتی ئێران بۆ سەر حزبەكانی ڕۆژهەڵات لە هەرێمی كوردستان زیاتر بوون و چەند جارێك بنكە و بارەگاكانی ئەو حزبانەی بۆردومان و توپباران كرد و لە ئەنجامیشدا ژمارەیەك لە ئەندامانی ئەو حزبانە و هاوڵاتیانی مەدەنی بوونە قوربانی. هاوڵاتی پەیوەندی بەچەندین بەرپرسی وەزارەتی ناوخۆو دەزگای ئاسایشی هەرێمەوە كرد، بەڵام ڕەتیانكردەوە هیچ لێدوانێك لەوبارەیەوە بدەن. بەپێی ئەو ئامارانەی لەبەردەستدان لەساڵی 2015وە تائێستا نزیكەی 160 هاووڵاتی هەرێمی كوردستان بەبۆردوومانەكانی توركیاو ئێران بەتایبەت لەگوندەكانی ناوچە سنورییەكان شەهیدبوون و زیاتر لە 220 هاووڵاتیش برینداربوون.

هاوڵاتی بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی، تۆمارکردنی یەکەم حاڵەتی توشبون بە تای خوێنبەربون پشتڕاستدەکاتەوە و راشیدەگەیەنێت، ئەو توشبوە مامەڵەی راستەوخۆی لەگەڵ ئاژەڵدا هەبوە و دانیشتوی قەزای چوارقوڕنەیە لەسنوری ئیدارەی راپەڕین. د. سەباح هەورامی بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی، لەکۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا  رایگەیاند، یەکێک لەو نەخۆشانەی گومانی تای خوێنبەربونمان لێدەکرد، ئەنجامی پشکنینەکەی بەئەرێنی هاتوەتەوە و هەڵگری ڤایرۆسەکەیە. وتیشی، "ئەو نەخۆشە دانیشتوی چوارقوڕنەیە و سەربە بەڕێوەبەرایەتی گشتی تەندروستی ئیدارەی راپەڕینە و تەمەنی 45 ساڵە و رەگەزی مێیە، وەک خانەوادەکەیان پیشەیان بەخێوکردنی ئاژەڵی خۆماڵیە، پێشتریش ئێمە رامانگەیاندبو کە ئەو کەسانەی مەترسیان لەسەرە توشی ئەم نەخۆشیە بن ئەوانەن مامەڵەی راستەوخۆیان لەگەڵ ئاژەڵ هەیە، ئەم توشبوەش مامەڵەی راستەوخۆی لەگەڵ ئاژەڵ هەیە". هەروەها چەند کەسێکی دیکەیش لە پارێزگای سلێمانی گومانی تووشبوونیان بە تای خوێنبەربوون لێدەکرێت؛ سەباح هەورامی دەڵێت، ئەو کەسانەش لە نەخۆشانی دیکە جیاکراونەتەوە و چاوەڕێی ئەنجامی پشکنینەکانیان دەکەن، ئەگەر پشکنینەکانیان ئەرێنی بوو، شوێنیان بۆ ئەوانیش هەیە و دەیانخەنە ژێر چاودێریی پزیشکییەوە. سەباح هەورامی داوا دەکات خەڵک پابەندی رێنماییە تەندروستییەکان بن بۆ خۆپارێزی لە نەخۆشیی تای خوێنبەربوون و دەڵێت، زۆرینەی ئەو کەسانەی تووشی دەبن، مامەڵەی راستەوخۆیان لەگەڵ ئاژەڵدا هەیە. لەبارەی پشکنین بۆ کەسوکاری ئەو توشبوە، د. سەباح هەورامی وتی، " رێکاری تایبەتی خۆی هەیە و بەدواداچون بۆ هەمو بەرکەوتنەکانی ئەم نەخۆشە هەیبوە دەکرێت، پشکنینيش بۆ هەمو کەسوکارەکەی بۆکراوە و هیوادارین ئەنجامی پشکنینەکانیان پاک بێت". سەبارەت بەچارەسەرکردنی توشبوانی تای خوێنبەربون، وتی، "ئەو نەخۆشانەی تایان هەیە و نیشانەکانی خوێنبەربونیان هەیە دەخرێنە ژێر چاودێری وردەوە و جیایان دەکەینەوە لە نەخۆشەکانی دیکە تا ئەنجامی پشکنینەکەیان دەردەچێت". لەبارەی چارەسەری توشبوانی تای خوێنبەربون، بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی ئاشکرایکرد، "ئەو چارەسەرەی ئێمە باسی دەکەین بنبڕکەر نیە، ئەم چارەسەرە بەکاردەهێندرێت بۆ ڤایرۆس، مەرج نیە ئەو نەخۆشەی ئەم چارەسەرە وەردەگرێت سودی لێ ببینێت و چاکببێتەوە".

هاوڵاتی لە جۆلەمێرگ 7 ئەندامی هەدەپە دەستگیرکران و لە ئەستەنبوڵ پۆلیس هەڵیکوتایە سەر باڵەخانەی هەدەپە ئاژانسی میزۆپۆتامیا رایگەیاند، لە شاری جۆلەمێرگی باکوری کوردستان، ئەمڕۆ ئۆپراسیۆنێک لەبەرامبەر ئەندامانی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) ئەنجامدراوە. لە ئۆپراسیۆنەکەدا 7 کەس دەستگیرکراون و بۆ بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی جۆلەمێرگ گواستراونەتەوە و رێگە نادرێت تاوەکو 24 کاتژمێر پارێزەران سەردانیان بکەن. لەلایەکی دیکەوە سەرلەبەیانی ئەمڕۆ پۆلیس هەڵیکوتایە سەر باڵەخانەی پارتی دیموکراتی گەلان (هەدەپە) لە ناوچەی ئەسەنیورتی ئەسەتەنبوڵ. ئەندامانی هەدەپە سەرلەبەیانی ئەمڕۆ چوونە بەردەم باڵەخانەکەیان، بەڵام پۆلیسی رێگری کرد بچنە نێو باڵەخانەکە و دەستیان بە لێکۆلینەوە و گەڕان کرد. ئاژانسی میزۆپۆتامیا ئاشکرای کرد کە دەرگا و پەنجەرەی باڵەخانەکە لەلایەن پۆلیسەوە شکێندراون و دەستیان بەسەر ژمارەیەک بەڵگە و وێنەدا گرتووە.

کرماشان دەبێتە یەکەم پارێزگا کە زۆرترین کاڵای ئێرانی لە رێگەی مەرزەکانیەوە بۆ باشوری کوردستان و عێراق رەوانە کردوە. عەلی ئەسغەر عەباس زادە، سەرپەرشتیاری چاودێری گومرگەکانی پارێزگای کرماشان رایگەیاند؛ لە سێ مانگی بەهاری ئەمساڵدا ئێران بە بەهای یەک ملیارد و 697 ملیۆن و 742 هەزار و 503 دۆلار کاڵا هەناردەی عێراق کردوە کە 42% لە رێگەی کرماشانەوە بوە. بە گشتی لەو سێ مانگەدا ئێران بە قەبارەی چوار ملیۆن و 514 هەزار و 726 تۆن کەڵای هەناردەی عێراق کردوە کە یەک ملیۆن و 801 هەزار و 80 تۆنی لە رێگەی مەرزەکانی کرماشانەوە بوە. بەهای ئەو کاڵایانەی کە لە سنوری کرماشانەوە هەناردەی باشوری کوردستان و شارەکانی عێراق کراوە گەیشتوەتە 704 ملیۆن و 695 هەزار و 300 دۆلار بوە. کرماشان لە ماوەی ئەو سێ مانگەدا لە روی بەهاوە 42% و لە روی کێشەوە 40%ی سەرجەم هەناردەی کاڵای ئێران بۆ عێراقی بەرکەوتوە و بەوەش بوەتە یەکەم پارێزگا لە ئێران کە زیاترین کاڵای بۆ عێراق هەناردە کردبێت. زۆرینەی هەناردەی کرماشان لە رێگەی مەرزی پەروێزخان بوە کە بەهاکەی گەیشتوەتە 258 ملیۆن و 140 هەزار و 367 دۆلار.

بەرپرسێکی شاری شنۆ رایگەیاند؛ ئەو شارە بە یەکێک لە جەمسەرەکانی بەرهەمهێنانی گێلاس ئەژمار دەکرێت و بڕێکی زۆر لە گێلاسەکەی رەوانەی وڵاتانی دەرەوە دەکرێت. عەلی تورابی، قائیمقامی شاری شنۆ لە رۆژهەڵاتی کوردستان رایگەیاند؛ لە ئەمساڵدا و تا ئێستا زیاتر لە دوو تۆن گێلاس لە باخەکانی شنۆ بەرهەم هێنراوە کە 500 تۆنی هەناردەی وڵاتی روسیا کراوە. بە وتەی تورابی جۆری گێلاسی شنۆ وای کردوە زیاترین خواستی لە ناوخۆ و دەرەوەی ئێران هەبێت و شارەکەش بوەتە جەمسەرێکی سەرەکیی بەرهەمهێنانی گێلاس. بە پێی ئامارەکان سێ هەزار و 272 دۆنم باخی گێلاس لە شاری شنۆ هەیە کە هەزار و 280 دۆنم لەو باخانە بەریان نەبوە بەڵام سەرەڕای ئەوەش بە گشتی بەربومی گێلاس لە شارەکە زیاتر لە دوو ملیۆن تۆن بوە.

هاوڵاتی پارتی و یەكێتی بەجیا لەگەڵ لایەنەكان لەگفتوگۆدان بۆ ئەوەی لیستێكی هاوبەش دروستبكەن لەكاتێكدا هێشتا یەك لیستی بوونی نییە بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان و پارتیش ڤیتۆی لەسەر یەكێتی هەیە. هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق بەكەركوكیشەوە لەڕۆژی 18-12-2023 بەڕێوەدەچێت، كورد تائێستا لەكەركوك و ناوچەكانی كوردستانیەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بڕیاری یەك لیستی نەداوە و وەك هەڵبژاردنەكەی ڕابردوو بە لیستی جیاواز بەشداری دەكات. ڕزگار حاجی حەمە بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی یەكێتی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «جارێ چاوەڕێی وەڵامی لایەنە سیاسیەكانین، یەكێتی پێی باشە هەموو لایەنە كوردستانیەكان بەیەك لیست بەشداری بكەن لەو ناوچانە و ڤیتۆشمان لەسەر هیچ لایەنێك نیە». بەپێی یاسای هەڵبژاردنی ئەمجارە هەموو كاندیدێك دەنگی خۆی دەهێنێت، بەڵام نەبوونی یەك لیستی دەنگەكان دەفەوتێنێت ئەگەر ئەو كاندیدە دەنگی پێویست بەدەست نەهێنێت، رزگار حەمە پێیوابوو ناكرێت حزبێك دەنگی لەكەركوك نەبێت و تەنها دەنگەكان بفەوتێت، ئەگەر یەك لیست بین ئەوە ڕوونادات و هیچ دەنگێكی كورد نافەوتێ». «قسە لەگەڵ هەموو لایەنەكان كراوە تا یەك لیست بین لەناوچە كێشە لەسەرەكان و پەیاممان ناردووە بەڵام تائێستا قسەی كۆتایی لەسەر نەكراوە، ئەگەر یەك لیستیش بین كوردستانی دەبێت و هەر لایەنە و بانگەشە بۆ كاندیدی خۆی دەكات». ڕزگارحاجی حەمە وای وت.   پارتی ئامادەیە لەگەڵ ئەو لایەنانەی كوردیش نین هاوپەیمانی بكات بەڵام لەگەڵ یەكێتی نا مەسعود مەلا پەروێز، بەرپرسی پەیوەندییەكانی پارتی لەكەركوك، لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» لەگەڵ هەموو لایەنە كوردستانیەكان لەكەركوك قسەمان كردووە و هەفتەی داهاتووش پرسی بەشداریكردنی لایەنەكان بەیەك لیست یەكلایی دەكەینەوە». وتیشی:»بەڵام لەگەڵ یەكێتی لەو ناوچانە ناچینە یەك لیستەوە و بۆ لایەنەكانی دیكەش كە كورد نین دەرگامان كراوەیە». بەرپرسی پەیوەندیەكانی پارتی لەكەركوك دەشڵێت: «دەمانەوێت بەبێ یەكێتی لیستێكی كوردستانی دروست بكەین، سەردانی ئەو لایەنانەش دەكەین كە كورد نین و بڕوایان بە كوردستانی بوونی كەركوك هەیە، تا ئەوانیش بەشداربن لە لیستەكەدا.»   یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان پێی باشە كورد بە یەك لیست بەشداری بكات خەلیل ئیبراهیم، وتەبێژی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»هێشتا بڕیارمان نەداوە چۆن بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان بكەین بەتایبەتیش لەكەركوك، بەڵام كورد یەك لیست بێت باشترە و ئێستاش لەگفتوگۆداین لەگەڵ لایەنەكان».   كۆمەڵی دادگەری: ئەگەرێكی بەهێزە لەگەڵ یەكگرتوو و بزوتنەوە و حزبێكی توركمانی ببینە یەك لیست رێباز سابر، بەرپرسی مەڵبەندی كۆمەڵی دادگەری لەكەركوك لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «وەكو كۆمەڵی دادگەری پڕۆژەیەكمان ڕاگەیاندووە كە هەموو حزبەكان بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لەعێراق لەكەركوك بە یەك لیست دابەزن و هەندێك كۆبوونەوەشمان ئەنجامداوە». وتیشی: «ئەگەر توانیمان ئەو یەك لیستییە دروست بكەین ئەوە بڕوامان وایە لەگەڵ ئەوپەڕی تێبینیمان لەسەر ئەدای بەڕێوەبردنی حزبەكانی دەسەڵات لەكەركوك لەڕابردوودا، پێویستە كورد بەیەك لیست دابەزێ تا پارێزگاری لەپێگەی كورد بكەین». بەرپرسی مەڵبەندی كەركوكی كۆمەڵی دادگەری دەشڵێت:» ئەگەر بكرێت هەموومان پێكەوە بین باشترە تا دەنگی كورد پەرتەوازە نەبێت». «ئەگەر نیەت هەبێ بۆ یەكڕیزی ئەوا دەكرێت كورد یەك لیست بێ بەتایبەت ئەگەر لایەنەكان سازش لەسەر هەندێك داواكارییان بكەن، بۆیە هەموو ئەگەرێك كراوەیە بەتایبەت لەگەڵ لایەنە ئیسلامیەكان ببینە یەك لیست لەوانەش یەكگرتوو و بزوتنەوە و حزبی عەدالەی توركمانی كە ئەمە ئەگەرێكی لەپێشترە» رێباز سابیر وای وت. چوارشەممەی ڕابردوو لەسەر بانگهێشتی ئەنجومەنی سەركردایەتی كەركوك_گەرمیانی پارتی، چەند لایەنێكی سیاسی  بەبێ یەكێتی و گۆڕان و كۆمەڵ و یەكگرتوو لە شاری هەولێر كۆبوونەوە. ئامانج لە كۆبوونەوەكە پێكهێنانی لیستێكی هاوبەش بوو بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك.   زەحمەتكێشان: كۆتایی بەبیرۆكەی یەك لیستی لەكەركوك هاتووە شوان محەمەد ئەندامی مەكتەبی سیاسی حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان، كە حزبەكەی بەشداری كۆبوونەوەكەی لەگەڵ پارتیدا كردووە، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» كۆبوونەوەكە راوێژكاری بوو، پارتی داوایكرد لەگەڵ ئەوان بەیەك لیست بەشداری هەڵبژاردن بكەین، چونكە كۆتایی بە بیرۆكەی یەك لیستی هێنراو یەكێتی و پارتی بە جیا بەشداری هەڵبژاردن دەكەن.» بڕیارە لە 18ی كانونی یەكەمی 2023 بۆ چوارەم جار هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان لە (15) پارێزگای عێراق بە كەركوكیشەوە بەڕێوەبچێت،كۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق تا كۆتایی مانگی تەموزی دیاریكردووە تا لیست و قەوارەكان ناوی خۆیان تۆماربكەن. لە (24ی 6ی 2018)ەوە كۆتایی بە ماوەی یاسایی كاری ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان هاتووە،بەڵام هیچ لایەنێكی پەیوەندیدار باس لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی هەرێم ناكات. بەپێی یاسای ژمارە چواری ساڵی 2023ی هەمواری سێیەمی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پارێزگاو قەزاكانی ژمارە (12)ی ساڵی 2018، ژمارەی كورسی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق كە ژمارەیان (15) پارێزگایە جگە لە پارێزگاكانی هەرێمی كوردستان، هیچ پارێزگایەك نابێت كورسییەكانی لە (12) كورسی كەمتربێت و هەر پارێزگایەك ژمارەی دانیشتوانی بۆ هەر كوردسییەك زیاتر بوو لە (200 هەزار) كەس ئەوا كورسییەكانی بۆ زیاد دەكرێت لەسەر بنەمای ئاماری وەزارەتی پلاندانی عێراق لە ساڵی (2019)، كۆی ژمارەی ئەندامانیش (275) ئەندامە، وەك پابەندبوون بە دەستوری هەمیشەیی عێراق ڕێژەی (25%)ی كورسییەكان بۆ كۆتای ئافرەتان دەستەبەركراوە، سەرەڕای دیاریكردنی كورسی كۆتای پێكهاتەكان بۆ هەر ئەنجومەنی پارێزگایەك.

هاوڵاتی لەبەردەم فەرمانگەی رەگەزنامەی ناحیەی گرعوزێرئەمرۆ 5_7_2023، سێ پولیس بەدار و شەق لەگەنجێکی ئێزیدییان دا خودێدا حەسەن،بەڕێوەبەری ناحیەی گرعوزێر بە هاوڵاتی وت" ئاگاداری ڕوداوەکەین، بەدواداچوونی ووردمان کردووە و لەگەڵ پولیس قسەمان کردوە" وتیشی "بەداخەوە ئەو گەنجە زۆر بەشێوەیەکی توند لێی دراوە کەئەمەش جێگای قبوڵکردن نیە" پەیامنێری ھاوڵاتی لەسەر ڕوداوەكە وتی، ئەوگەنجە لەدایک بووی 2001 ەو، خەڵکی ناحیەی گرعوزێرە، وەک هەر هاوڵاتیەکی ئاسایی چووەتە سەرەوە بۆ بەرێکردنی مامەڵەکەی کەئەویش دەرهێنانی کارتی نیشتیمانی یە، بەڵام دەڵێن بەھۆی لادانی لە ڕیزەكە بەو شێوەیە لێیدراوە" ڤیدیۆی ڕوداوەكە لەتۆڕە کۆمەڵایەتیەکان دەنگی داوەتەوەو، بەپێی ئەو زانیاریانەی دەست هاوڵاتی کەوتووە، مەحما خەلیل پەرلەمانتاری پێکهاتەی ئێزیدی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بابەتەکەی داوەتە نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عیراق  

هاوڵاتی نیوەڕۆی ئەمڕۆ ژمارەیەک دوکانداری بازاڕی سلێمانی  لەبەردەم شارەوانی سلێمانی گردبونەوەیەکیان ئەنجامدا و دەڵێن، "بە پیک شتەکانیان شکاندوین و ڕێکخستنەوە بازاڕ ئاوا نابێت". ئەمڕۆ چوارشەممە  ژمارەیەک  خاوەن پیشە بە نوێنەرایەتی زیاتر لە ١٠٠ دواکانداری بازاڕی بەختیاری پشت مزگەوتی بنتەبەق لە شاری سلێمانی دوای ئەوەی لە لایەن کارمەندانی شارەوانییەوە سەردانکراون و بەشێک لە کەلوپەلەکانیان شکێندراوە بە ناوی" ڕێکخستنەوەی بازاڕ" لەبەردەم شارەوانی سلێمانی گردبوونەوە. نوێنەری دوکاندارە ناڕازییەکان ڕایگەیاند "شارەوانی سلێمانی دەڵێت کە بڕیارەکە لە سەرو خۆیانەوە هاتووە". باسی لەوەشکرد کە" ڕێکخستنەوە بازاڕ گرنگە و لەگەڵیاین بەڵام دەبێت بە پێی یاسا بێت." و دەشڵێت، "پابەندی بڕیاری شارەوانی دەبین گەر سەرجەم دواکانەکانی ناو بازاڕ بگرێتەوە نەک تەنها سەد دوکان و ژمارەیەکی دیاریکراو". دوکاندارەکان دەڵێن زیاتر لە دوو ساڵە مۆڵەتیان پێدراوە کە دەتوانن مەترێک لە دوکانەکانیان بێنە دەرەوەو کەلوپەلەکانیان نمایش بکەن بەڵام ئێستە بڕیارەکە هەڵوەشێندراوەتەوە و ئەمڕۆ سەرجەم ئەو دووکاندارانە نەچونەتە سەر کار و دووکانەکانیان داخستووە کە بە وتەی خۆیان "لەم بێکاری ی بێ موچەییەدا زیانی زۆریان لێدەدات".

سەركۆ جەمال راوێژكارێكی یاسایی پەرلەمانی كوردستان ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە ئەو پەرلەمانتارانەی لەدوای 6-11-2022 مووچەی پەرلەمانتارییان وەرگرتووە بەچەند ڕێكارێك لێیان وەردەگیرێتەوە لەرێگەی ئیكرامیەو مووچەی خانەنشینییەوە. خولی پێنجەمی پەرلەمان وادەكەی لە 6ی تشرینی دووەمی 2022 كۆتایی هات و دوای بڕیارەكەی دادگای فیدڕاڵی عێراق درێژكردنەوەی پەرلەمان بە نایاسایی وەسف كرا. خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان ڕۆژی 2-7-2023 خۆی خانەنشینكرد، بەپێی یاسا ئەو پەرلەمانتارانەی كە مەرجی خانەنشینییان تێدا نییە مانگانە لانیكەم بە (ملیۆنێك‌و 700 هەزار) دینار خانەنشین دەكرێن، لە خولی پێنجەمدا تەنیا حەوت پەرلەمانتار موچەی خانەنشینییان رەتكردوەتەوە، ئەو شەش پەرلەمانتارەی كە لەدوای درێژكردنەوەكەوە سوێندیان خوارد موچەی خانەنشینی نایانگرێتەوە، بەڵام لە پەرلەمانی داهاتووی كوردستانەوە ئەوانەی مەرجی یاساییان تێدا نەبێت خانەنشین ناكرێن. راوێژكاری یاسایی پەرلەمانی كوردستان دەڵێت لەرووی یاساییەوە حكومەتی هەرێم دەتوانێت مووچە لە پەرلەمانتارەكان وەربگرێتەوە. دانا دارا، راوێژكاری یاسایی پەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»لەرووی یاساییەوە بەپێی یاسای چاكسازی مووچەكانیان لێ وەردەگیرێتەوە، بەڵام راستەوخۆ ئەنجام نادرێت، بەڵكو لەرێگەی ئیكرامیەو مووچەی خانەنشینیەوە لێیان دەبڕدرێت». هەروەها وتیشی:»لە خولی چوارەمی پەرلەمان، پەرلەمانتار هەبووە 25 ملیۆنی لە مووچەی خانەنشینییەكەی بڕاوە بۆ گەرانەوەی ئەو شایستە داراییەی كە لەلای بووەو پێویست بووە بیگەرێنێتەوە بۆ حكومەت». دانا دارا ئەوەشی دووپاتكردەوە ئەو پەرلەمانتارانەی لەدوای 6ی 11ی 2022 وەك پەرلەمانتار سویندیان خواردووە دەبێت رێكاری دیكە بەرامبەریان بگیرێتەبەر، بۆ وەرگرتنەوەی مووچەكانیان، چونكە»وەرگرتنی مووچەكان بەپێی یاسا باتڵە».  دیوانی پەرلەمان بەپێچەوانەی بڕیاری دادگای فیدراڵی عێراقەوە لە 30 حوزەیرانەوە پەرلەمانتارانی رەوانەی خانەنشینی كردووە، لەكاتێكدا دەبێت لە شەشی تشرینی دووەمی 2022ەوە پەرلەمانتاران خانەنشین بكرێن‌و موچەی هەشت مانگی رابردووشیان لێوەربگیرێتەوەو بە موچەی خانەنشینیەكەیان مەقاسەیان بۆ دەكرێت. دیوانی پەرلەمانی كوردستان لەكۆی (111) پەرلەمانتار، نوسراوی خانەنشینبوونی بۆ (104) پەرلەمانتار كردووە، نوسراوەكەی ئاڕاستەی بەڕێوەبەرایەتی گشتی خانەنشینی كردووە لە وەزارەتی دارایی. هیوا نەسرەدین، جێگری سەرۆكی دیوانی پەرلەمانی كوردستان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» دیوانی پەرلەمان نوسراوی 104 پەرلەمانتاری ئاڕاستەی خانەنشینی كردووە،  ئەوانەی خزمەتیان لە 15 ساڵ زیاترە و تەمەنیان سەروو 45 ساڵە هەتا %50 ی موچەكانیان وەردەگرن، بەڵام لەخوار 45 ساڵ و كەمتر لە 15 ساڵ خزمەت هەتا %25 ی موچەكانیان وەردەگرن». بەوتەی هیوا نەسرەدین، فراكسیۆنەكان نەسریەیان هەیە و لەدوای بڕیارەكەشەوە هیچ نەسریەیەك بۆ فراكسیۆنەكان خەرج ناكرێت. دیوانی پەرلەمانی كوردستان رۆژی 30 حوزەیرانی ئەمساڵی وەكو دواین رۆژی كاری پەرلەمان دیاریكردووە، ئەم رۆژەی كردووە بە بنەما بۆ خانەنشینبوونی پەرلەمانتاران، ئەمە بەواتای ئەوە دێت پەرلەمانتاران بۆ مانگی حوزەیرانیش كە هێشتا مووچە دابەش نەكراوە، هەمان موچەی خۆیان وەكو پەرلەمانتار وەردەگرن نەك موچەی خانەنشینی. سەرچاوەیەك لەوەزارەتی دارایی و ئابوری حكومەتی هەرێمی كوردستان بەهاوڵاتی وت: لەبەرئەوەی بڕیارەكەی دادگای فیدراڵی كتوپڕ بووە جارێ هیچ بەرچاو ڕوونییەك نیە بۆ ئەوەی چۆن پارەی ئەو ماوەیەیان لێوەربگیرێتەوە. هەروەها وتیشی:» ئاسان نییە تا ڕێكارێك دەگیرێتەبەر بۆ چۆنیەتی وەرگرتنەوەی پارە لێیان و قورسیشە مووچە لەكەسێك وەربگریتەوە، بەڵام دەكرێت لەڕێگەی ئەو سلفانەی پەرلەمانتاران دەگرێتەوە»ئیكرامی» ئەو پارانەیان لێوەربگیرێتەوە یاخود دوای خانەنشین بوونیان پارەیان لێوەربگیرێتەوە». سەرچاوەكەی وەزارەتی دارایی پێشیوابوو جارێ پرۆسەكە لەسەرەتادایە و ڕەنگە هەفتەی داهاتوو بڕیار بدرێت و ڕێكارەكان بۆ وەرگرتنەوەیان دەستپێبكات. یاسای چاكسازی كە رۆژی 16ی كانونی دووەمی 2020 لە پەرلەمانی كوردستان پەسەندكرا، بڕگەیەكی تێیدا جێگیر كراوە كە دەڵێت: ئەندام پەرلەمان بە ئارەزوومەندانە مافی دەستبەرداربوونی لە ماف‌و شایستە خانەنشینییەكانی وەك راسپێردراو هەیە، بەمەرجێك لە ماوەیەك كە لە (30)رۆژ تێپەڕ نەكات لە رێكەوتی بەكاربوونی ئەم یاسایە، داواكاری پێشكەش بە دیوانی پەرلەمان بكات بەمەبەستی وەرگرتنی رێكاری یاسایی پێویست، بەڵام لەكۆی (111) ئەندامەكەی پەرلەمانی كوردستان، تەنیا حەوت  پەرلەمانتار فۆرمی رەتكردنەوەی وەرگرتنی موچەی خانەنشینییان پڕكردوەتەوە‌و موچەی خانەنشینی وەرناگرن. لە خولی چوارەمی پەرلەمان، پەرلەمانتار هەبووە ٢٥ ملیۆن دینار لە مووچەی خانەنشینییەکەی بڕاوە بۆ گەرانەوەی ئەو شایستە داراییەی کە لە لای بووە و پێویست بووە بیگەڕێنێتەوە بۆ حکومەت رۆژی 30ی ئایاری ئەمساڵ دادگای باڵای فیدراڵی عێراق حوكمی خۆی لەبارەی ئەو سكاڵایانە راگەیاند كە دژی درێژكردنەوەی تەمەنی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان تۆماركرابوون، دادگا بڕیاریدا درێژكردنەوەی تەمەنی پەرلەمان لە رۆژی درێژكردنەوەكەیەوە واتا لە رۆژی شەشی تشرینی دووەمی 2022ەوە نادەستورییە. لەدوای بڕیارەكەی دادگای فیدراڵیەوە دەبێت  پەرلەمانتاران موچەی  هەشت مانگ بگەڕێننەوە كە بۆ هەر پەرلەمانتارێك بڕەكەی (هەشت ملیۆن‌و 85 هەزار) دیناری مانگانەیە بە تێكڕا بڕی ئەو پارەیە دەكاتە (64 ملیۆن‌و 680 هەزار) دینار. هەروەها بۆ ئەو 104 پەرلەمانتارەی كە لە دوای 6ی تشرینی دووەمەوە مووچەیان وەرگرتووە بڕەكەی دەگاتە نزیكەی حەوت ملیاردینار. بەوتەی سەرچاوە یاساییەكەی پەرلەمانی كوردستان، ئەگەر بڕیار بدرێت لەسەر ئەوەی پەرلەمانتاران موچەی هەشت مانگی رابردوویان بگەڕێننەوە، ئەوا دەبێت بۆ ئەو هەشت مانگە موچەی خانەنشینیان بۆ هەژمار بكرێت، ئیتر لەم رێگەیەوە دەتوانرێت پاكتاوی ئەو پارانە بكرێت كە وەكو پەرلەمانتار وەریانگرتووە، ئەمەش بەشێوەی لێبڕینی مانگانە لە موچەی خانەنشینییەكەیان. 16ی كانونی دووەمی 2020 پەرلەمانی كوردستان یاسای (چاكسازی لە موچە‌و دەرماڵەو بەخشین‌و ئیمتیازاتەكان‌و خانەنشینی) پەسەند كرد، بەپێی ئەم یاسایە هەندێك موچەی خانەنشینی پەرلەمانتارانی خولەكانی پێشوو رێكخرایەوە‌و بۆ داهاتووش رێگری كراوە.  یاساكە هەندێك بواردنی بۆ پەرلەمانتارانی كردووە، ئەو ئەندامانەی خولی پێنجەم كە تەمەن‌و مەرجی خانەنشینبوونیان تێدا نییە، بە رێژەیەك كە لە 25%ی تێكڕای خەرجی دوا موچەو دەرماڵەكەی زیاتر نەبێت، خانەنشین بكرێن. تێكڕای مووچەو دەرماڵەی پەرلەمانتار بریتییە لە (هەشت ملیۆن‌و 85 هەزار) دینار، واتا ئەو پەرلەمانتارانەی خولی پێنجەم كە مەرجی خانەنشینبوونیان تێدا نییە، بە بڕی 25%ی تێكڕای موچەكەیان خانەنشین دەكرێن‌و موچەی خانەنشینییان دەبێت نزیكەی (دوو ملیۆن) دیناری مانگانە. تەنیا لە خولی پێنجەمی پەرلەماندا، ئەوانەی ئەم بڕگەیە دەیانگرێتەوەو مەرجی یاساییان تێدا نییە، (77) پەرلەمانتارە ، واتای 69%ی ئەندامانی خولی پێنجەم مەرجی یاسایی خانەنشینبوونیان تێدا نییە، ئەمە هۆكارەكەیە كە لە یاساكەدا بواردنیان بۆ خۆیان كردووە‌و بەرێژەی 25%ی موچەكەیان خانەنشین دەبن. پەرلەمانتارانی خولەكانی پێشوو كە بەرێژەی 80%ی تێكڕای موچەكانیان خانەنشین بوون‌و مانگانە بڕی (شەش ملیۆن‌و 464 هەزار) دیناریان وەردەگرت، بەپێی یاسای چاكسازی موچەكەیان كەمكرایەوە. بەپێی راپۆرتی سێیەمی جێبەجێكردنی یاسای چاكسازی، لە  هەرێمی كوردستان (394) پەرلەمانتاری خانەنشین هەیە، ئەگەر لیستی خانەنشینی خولی پێنجەمیشی بۆ زیاد بكرێت كە (104) پەرلەمانتارە، ئەوا بە تێكڕا ژمارەی پەرلەمانتاری خانەنشین لە هەرێم بۆ (498) كەس بەرزدەبێتەوە.  

هاوڵاتی میدیاکانی تورکیا رایگەیاند، لە ئۆپراسیۆنێکی میتدا بەرپرسێکی گەورەی هەواڵگری پەکەکە گیانی لەدەستداوە. ئەمڕۆ میدیاکانی فەرمی تورکیا رایانگەیاند، جەلال کایا بەرپرسی هەواڵگری پەکەکە لە عێراق، لە هەرێمی سلێمانی لە ئۆپراسیۆنێکی دەزگای هەواڵگری تورکیا (میت)دا کوژراوەن. میدیاکانی تورکیا لە زاری سەرچاوە هەوالگریەکانی تورکیاوە رایانگەیاند، جەلال کایا لە دەرەوە و ناوەوەی عێراق چالاکی زۆری ئەنجامداوە و بەرپرسی چەندین پلانی بووە لەدژی تورکیا. هەروەها باسی ئەوەش دەکەن کە جەلال کایا یەکێک لەو کەسانە بووە کە پلانیان بۆ کوشتنی عوسمان کۆسە دیپلۆماتکارەکەی کونسوڵخانەی تورکیا لە هەولێر دارشتووە کە پەکەکە رایگەیاندبوو، عوسمان کۆسە ئەندامێکی میت بووە. لە هەواڵەکاندا باسی کات و شوێنێ گیانلەدەستدانی ئەو بەرپرسەی پەکەکە نەکراوە و تاوکو ئێستاش پەکەکە هەواڵەکەی پشتڕاست نەکردووەتەوە.  

هاوڵاتی پارێزگاری سلێمانی لە لێدوانێکدا بۆ ڕۆژنامەی هاوڵاتی هۆکاری ڕاگرتنی گەشتەکانی تورکیا لە  فڕۆکەخانەی سلێمانی ئاشکرا دەکات. هەڤاڵ ئەبوبەكر پارێزگاری سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: لەسەر ئەو هۆكارانەی لەڕابردوودا هەبوون و بەهۆیەوە توركیا گەشتەكانیان ڕاگرتبوو، ئەو بڕیارەی هەیانبوو درێژیان كردووەتەوە بۆ 3-1-2024. لە 3-4-2023 هێڵی ئاسمانی توركیا ئەو گەشتانەی لەوڵاتەكەیەوە ڕاگرت كە بەرەو فڕۆكەخانەی سلێمانین، وەزارەتی دەرەوەی توركیاش هۆكارەكەی گەڕاندەوە بۆ «هاتوچۆی پەكەكە» لە فڕۆكەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی پەكەكەو یەكێتیش ئەوەیان رەتكردووەتەوە.  

هاوڵاتی وتەبێژی پۆلیسی سۆران ڕایگەیاند، دوای ئەوەی لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هەولێرەوە نوسراوی دەستگیرکردنیان بۆهاتوە کە کەسێک “لەژێر ناوی ئاییندا” ژنانی فریوداوە، لە یەکەم رۆژی جەژنی قورباندا ئەو کەسەیان دەستگیرکردوە. عەقید شەماڵ دێواری، وتەبێژی پۆلیسی سۆران ڕاگەیاند، لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی هەولێرەوە نوسراویان بۆ هاتوە کە کەسێک تۆمەتبارە بە “فێڵکردن” لە ژنان و دواتریش ئەو کەسە کە لە سنوری ئیدارەی سۆران بوە دەستگیرکراوەو ڕادەستی پۆلیسی هەولێر کراوە. بەگوێرەی زانیاریەکان، تۆمەتی ئەو کەسەی دەستگیرکراوە ئەو کەسە خاوەنی پەیجێکی ئاینی بووە و داوای ڤیدیۆ و وێنەی لە ٣٠٠ ژن کردووە و دواتر هەڕەشەی بڵاوکردنەوەی وێنەو ڤیدیۆکانی لێکردوون و ویستوویەتی باندێک بۆ کاری نەشیاو دروست بکات و داوای ڤیدیۆ و وێنە و پارەی لەو ژنانە کردووە. دەستگیرکردنی ئەو کەسە لەکاتێکدایە کە ژمارەیەک ژن لە سنوری پارێزگای هەولێر سکاڵایان تۆمارکردوە و دواتریش فەرمانی دەستگیرکردنی بۆ دەرچوە. هاوکات ئاسایشی هەولێر دەڵێت، لە دوو رۆژی رابردوودا سێ کەسیان بە تۆمەتی هەڵخەڵەتاندنی ژنان دەستگیرکردووە

هاوڵاتی وەزارەتى دەرەوەى فەرەنسا بڵاویکردەوە کە بەرپرسانى وڵاتەکە 10 ژن و 25 منداڵى داعشى لە کامپەکانى رۆژئاواى کوردستان وەرگرتوەتەوە ئاماژەى بۆ ئەوەشکردوە کە ئەو منداڵانەى گەڕێنراونەتەوە خراونەتە بەر چاودێرى پزیشکى و دەرونییەوە و ژنەکانیش روبەڕوى دادگا و لێکۆڵێنەوە دەکرێنەوە. ئەوەش لەکاتێکدایە پێشتر فەرەنسا سێ جارى دیکە ژن و منداڵى چەکدارانى داعشى گەڕاندوەتەوە بۆ وڵاتەکەى و هەروەها چەند رۆژێک پێش ئێستاش دانیمارک چەند ژن و منداڵێکیان گەڕاندەوە.