نرخی کارتی مۆبایل و ئینتەرنیت گران دەبێت

هاوڵاتی  ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتوی ئیسلامی کوردستان پشتیوانی خۆی دەربڕی بۆ فەڵەستین و دەڵێت، "هاوسۆزی و هاوخەمی خۆمان رادەگەیەنین بۆ دانیشتوانی كەرتی غەززە كە لە ژێر دڕندانەترین گەمارۆ و بۆردومانی ئاسمانیدان." ئەمڕۆ پێنجشەممە 13ی تشرینی یەکەمی 2023 ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتوی ئیسلامی لەسەر چەند تەوەرێک کۆبونەوەی خۆی ئەنجامدا و جەختی کردەوە لەسەر چارەسەی کێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم و رایگەیاند، پێویستە بەزوترین کات ئەو کێشەیە لەلایەن حکومەتی هەرێم و حکومەتی عێراق چارەسەر بکرێت "بەشێوەیەك موچەخۆران و فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان هاوشێوەی ناوچەكانی تری عێراق لە كاتی خۆیدا موچەكانیان بەدەست بگات."  هاوکات لەسەر شەڕ و ئاڵۆزییەکانی نێوان ئیسرائیل و بزوتنەوەی حەماس ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتوو دەڵێت، "پشتیوانی خۆمان لەمافی رەوای گەلی فەلەستین بۆ بەرگریكردن لە خۆیان و پیرۆزیەكانی موسڵمانان بە تایبەتی مزگەوتی ئەقسای پیرۆز [دەردەبڕین] كە ئەركێكی ئاینی و شەرعیە و روودەكاتە سەرجەم موسڵمانان.. هاوكات هاوسۆزی و هاوخەمی خۆمان رادەگەیەنین بۆ دانیشتوانی كەرتی غەززە كە لە ژێر دڕندانەترین گەمارۆ و بۆردومانی ئاسمانیدان." دەقی راگەیاندراوی کۆبونەوەی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکگرتوو: ڕۆژی پێنج شەممە 12/10/2023 ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكگرتووی ئیسلامیی كوردستان بە سەرۆكایەتی بەڕێز د. هادی عەلی سەرۆكی ئەنجومەنی سەركردایەتی و بە ئامادەبوونی بەڕێز مامۆستا صلاح الدین محمد بهاءالدين ئەمینداری گشتی و د. محەممەد ئەحمەد سەرۆكی دەستەی باڵای چاودێری كۆبونەوەی ئاسایی خۆی گرێدا. لە كۆبونەوەكەدا سەرەتا تیشك خرایە سەر باروخی هەرێمی كوردستان و عێراق وناوچەكە بە گشتی بەتایبەتی باری خراپی بژێوی موچە خۆران و فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان و جەختكرایەوە لەسەر زەرورەتی ئەو كێشەیە بە زوترین كات لەلایەن هەردوو حكومەتی هەرێم و عێراق، بەشێوەیەك موچەخۆران و فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان هاوشێوەی ناوچەكانی تری عێراق لە كاتی خۆیدا موچەكانیان بەدەست بگات و میكانزم و رێ و شوێنی پێویستی بۆ بگیرێتە بەر بەدوور لە ململانێ و ناكۆكیە سیاسیەكان. هەر لەوبوارەدا سەركردایەتی یەكگرتوو بە پێویستی دەزانێت حكومەتی كاربەرێكەری هەرێم كێشەی فەرمانبەران و مامۆستایانی وانەبێژ و خۆبەخش و گرێبەستەكان چارەسەر بكات بۆ ئەوەی دۆخی ئاسایی و دەوامی رۆژانە بگەرێتەوە بۆ ناوەندەكانی خوێندن و نەخۆشخانەكان و سەرجەم فەرمانگە حكومیەكان لە هەموو شار و شارۆچكەكانی ناوچەكانی هەرێم. لەبارەی هەڵبژاردنەكانی داهاتووی پەرلەمانی كوردستانەوە،كۆبوونەوەی سەركردایەتی بە پێویستی دەزانێت كە ئەو هەڵبژاردنە چارەنووسسازە لە كاتی دیاریكراوی خۆیدا دوور لە ساختەكاری و دەستتێوەردان ئەنجام بدرێت و هەرچی زووترە كۆتایی بهێنرێت بەو بۆشاییە دەستووریەی روویكردۆتە سیستەمی سیاسی هەرێم. هەرلەو بارەیەوە ئەنجومەنی سەركردایەتی جەختیكردەوە لەسەر هەڵوێستی راگەیەنراوی خۆی بۆ پێكهێنانی چوارچێوەیەكی نیشتمانی لەگەڵ لایەنە ناڕازیەكانی دەرەوەی دەسەڵات، بۆ ئەو مەبەستەش یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان بەردەوام دەبێت لە گفتوگۆ و دیالۆگ لەگەڵ هەموو ئەولایەنانە بۆ گەیشتن بە رێككەوتن و هاریكاری هاوبەش لەو پێناوەدا.. لەتەوەریەكی تردا كۆبوونەوەی سەركردایەتی هەڵوەستەی كرد لەسەر شەڕ و ئاڵۆزیەكانی ئەم رۆژانەی نێوان بزوتنەوەی حەماس و رژێمی ئێسرائیلی داگیركەر و جەختی كردەوە لەسەر پشتیوانی خۆی لەمافی رەوای گەلی فەلەستین بۆ بەرگریكردن لە خۆیان و پیرۆزیەكانی موسڵمانان بە تایبەتی مزگەوتی ئەقسای پیرۆز كە ئەركێكی ئاینی و شەرعیە و روودەكاتە سەرجەم موسڵمانان.. هاوكات هاوسۆزی و هاوخەمی خۆی راگەیاند بۆ دانیشتوانی كەرتی غەززە كە لە ژێر دڕندانەترین گەمارۆ و بۆردومانی ئاسمانیدان، ئەوەش ئەركێكی ئینسانی و ئەخلاقیە و روودەكاتە هەموو گەلانی جیهان.. هەرلەو بارەیەوە سەركردایەتی یەكگرتوو بە پێویستی دەزانێت كە دەوڵەتانی ناوچەكە كێشە و ناكۆییە ناوخۆییەكان بە رێگای سیاسی چارەسەربكەن و كۆتایی بهێنن بە پەنابردن بۆ هێز و توندوتیژی و وێرانكاری بە تایبەتی بەرامبەر گەلی كورد لە پارچەكانی كوردستان. لە كۆتایی دا كۆبوونەوەی سەركردایەتی جەختی كردەوە لەسەر ئەوەی كە یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان وەك هەمیشە بەردەوام دەبێت لەسەر هەڵوێستی نیشتمانی و نەتەوەیی و ئیسلامی خۆی، هاوكات داكۆكیكردن لە خواست و خەمەكانی چین و توێژەكانی خەڵكی هەرێم بە گشتی بە ئەركی لە پێشینەی خۆی دادەنێت و هەموو هەوڵ و تواناكانیشی لەو پێناوەدا بەكاردەهێنێت. ئەنجومەنی سەركردایەتی یەكگرتووی ئیسلامی كوردستان

هاوڵاتی  بەهۆی بۆردومانەکەی ئەمڕۆی کەمپی مەخمور لەلایەن تورکیاوە ژنێک برینداربووە و بەشێک لە جەستەی سووتاوە و پێنچ خانوش لە کەمپەکە کراونەتە ئامانج. بێوار ئەمین، ئەندامی بەڕێوەبەرایەتی کۆمیتەی پەیوەندییەکان لە کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، "پێش نیوەرۆی ئەمرۆ فرۆکەکانی تورکیا جارێکی تر کەمپی مەخموریان بوردومانکرد، پێنج خانووی هاوڵاتی سڤیلیان کردە ئامانج ، بەو هویەوە زیانی زۆر بەخانووی ئەو پێنج هاوڵاتیە کەوت دەرگا و پەنجەر وزۆر شتی تر شکان، جگە لەمەش پێداویستی ناو ماڵیان هەموو شکا."  بێوار ئەمین وتیشی، "جگە لەزیانە داراییەکان هاوکات لاشەی ژنێک سووتا، دەستبەجێ رەوانەی نەخۆشخانە کرا لە ئێستا چارەسەری پێویست وەردەگرێت و دۆخی تەندروستی جێگیرە." ئەمە لەکاتێکدایە لە شەوی 7ی ئەم مانگە بەدران پیرانی، هاوسەرۆکی شارەوانی کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، تورکیا بە فرۆکەی بێ فرۆکەوان مزگەوتی کەمپەکەی کردە ئامانج و بۆردومانی کرد، وتیشی بۆردومانەکە لە کاتی نویژکردکردن دا بووە و پێنج کەس بەهۆیەوە برینداربوون. 

ڤانە باهیر- عەممار عەزیز بایكۆتی مامۆستایان بەشێوەیەكی گشتی پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجەو ئیدارەكانی گەرمیان و راپەڕینی گرتووەتەوە لەگەڵ كۆیە كە سەر بەپارێزگای هەولێرەو لەزۆنی سەوزدایە،  هەروەها زۆرێك لەمامۆستایانی وانەبێژیش لەسنوورەكانی دهۆك و هەولێر بەشدارن لەبایكۆتەكە سەرەڕای فشاری حزبیی بۆ سەریان، بەهۆی بایكۆتیشەوە لەبەردەڕەشی پارێزگای دهۆك 10 مامۆستای وانەبێژ لەسەر كارەكانیان لابران. ئەگەرچی وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێم داوایكردووە بایكۆت بشكێنن، بەڵام مامۆستایان دوای ئەوەی لەمانگی ١٠ی ئەمساڵدا مووچەی مانگی حەوتیان وەرگرت بڕیاندا بەردەوامبن لەبایكۆت، ئەوەش ناڕەزایەتیەكی زۆری لێكەوتەوەو دوابەدوای ئەوەش بایكۆتی مامۆستایانی خوێندنی باڵای لێكەوتەوە. تاوەكو ئێستاش چارەنووسی خوێندنگا، زانكۆ و پەیمانگا حكومییەكان نادیارەو خوێندكارانی قۆناغی دوازدەی ئامادەییش خۆیان بەقوربانی یەكەم دەزانن، بەڵام حكومەت هیچ وەڵامێكی داواكانی مامۆستایانی نەداوەتەوە و تەنیا بەیەك نووسراو داوای كردووە بایكۆت بشكێنن. عەتا ئەحمەد، جێگری سەرۆكی یەكێتی مامۆستایان لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:» لەئێستادا بەلایەنی زۆرەوە تەنها ١٠-١٥٪ خوێندنگاكان لەسنوری گەرمیان و سلێمانی دەستیان بەدەوام كردووەتەوە كە ئەوانیش دوای نووسراوەكەی وەزارەتی پەروەردە دەستیان بەدەوام كردەوە، بەڵام نزیكەی ٩٠ لەسەدی خوێندنگاكان بایكۆتیان كردووە». لەبارەی هەوڵەكانی وەزارەتی دارایی بۆ چارەسەركردنی مووچەی مامۆستایان عەتا ئەحمەد وتی:» بەرپرسانی وەزارەتی دارایی نابەرپرسیارانە  قسەدەكەن لەبارەی چارەسەری كێشەی دواكەتنی مووچەی مامۆستایان، ئەوە مانگی ١٠ ئێمە تازە مووچەی مانگی حەوتمان وەرگرتووە، بۆیە بەوجۆرە مامۆستایان دەوام دەستپێناكەنەوە».   لەبارەی كاریگەری بایكۆتی مامۆستایان جێگری سەرۆكی یەكێتی مامۆستایان بۆ هاوڵاتی باسی لەوەكرد «قوربانی یەكەمی ئەم دۆخە خوێندكارانی پۆلی دوازدەی ئامادەیین، بەشێك لەو خێزانانەی كە خوێندكارەكانیان لەقۆناغی دوازدەیە سكاڵای ئەوەیان كردووە بەهۆی بایكۆتی دەوامەوە  منداڵەكانیان فشاریان لێدەكەن كە بیانخەنە خوێندنگەی ئەهلی، لەكاتێكدا ئیستا بەهۆی دابەشنەكردنی مووچە باری ئابوریان خراپە». لەبارەی كەمكردنەوەی پڕۆگرامی خوێندن  و درێژكردنەوەی ئەو ماوەیەی كە بەخوێندكارانی پۆلی 12 دەدرێت عەتا ئەحمەد باسی لەوە كرد كە بەپێی راگەیاندنی ئالان حەمە سەعید، وەزیری پەروەدە كە لەسەرەتای ئەمساڵدا رایگەیاند «لەهەر ئەگەرێكدا نە مەنهەج كەم دەكرێتەوە نە كاتی خوێندنیش درێژ دەكرێتەوە». رێژنە خوێندكاری پۆلی 12یە بەهاوڵاتی وت:» ئەگەر دۆخەكە بەو جۆرەبێت بارگرانیەكی زۆر لەسەرخوێندكار دروستدەبێت  گەر بمتوانیایە دەچوومە خوێندنگایەكی تایبەت».  وتیشی:» دەروونی خوێندكار زۆر ماندووە راستە زۆربەی وانەكان لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان هەیە، بەڵام خوێندكار ناتوانێت راستەوخۆ لەگەڵ مامۆستاكەی بەركەوتنی هەبێت و لەوانەكان تێبگات و پرسیارەكانی بكات، بۆیە ئەگەر دۆخەكە بەم جۆرە بێت و مەنهەج و كاتی خوێندنیش گۆڕانكاری تێدانەكرێت ئێمە زەرەرمەندی یەكەمین». لەبارەی پلان و هەوڵەكانی وەزارەتی پەروەردە بۆ چارەسەركردنی بایكۆتی مامۆستایان و دەستپێنەكردنەوەی دەوامی خوێندنگاكانەوە هاوڵاتی چەندین جار پەیوەندی كرد بە ئالان حەمەسەعید  وەزیری پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە، بەڵام وەڵامی پەیوەندی و نامەكانی نەدایەوە، هاوكات بەناز رەمەزان، بەڕێوەبەری پەروەردەی رۆژئاوای سلێمانی ئامادەنەبوو هیچ لێدوانێك لەوبارەیەوە بدات. تەنها خوێندنگاكان نیە كە بەهۆی دواكەوتنی مووچەوە بایكۆتیان كردووە، بەڵكو بەشێكی زۆری زانكۆو پەیمانگا حكومیەكانیش دەرگاكانیان بەداخراوی ماوەتەوە،  خوێندنیش بووەتە قوربانی دوو ئیدارەیی حوكمڕانی هەڕێم بەجۆرێك زانكۆیەكی وەك پۆڵیتەكنیك  كە سەر بەهەمان سەرۆكایەتیە لەپارێزگای سلێمانی دەوام ناكەن، بەڵام لەهەولێر دەوام دەكەن. لەم بارەیەوە هاوڵاتی پەیوەندی كرد بە عەباس ئەكرەم، وتەبیژی وەزارەتی خویندنی باڵا، بەڵام ئامادەنەبوو لەوبارەیەوە روونكردنەوە بدات و وتی «لەوەزارەتی دارایی و سەرۆكایەتی زانكۆكان خۆیان بپرسە». لەسنوری پارێزگای دهۆك لەكاتێكدا مامۆستایانی وانەبێژ بۆ داواكردنی مووچە بایكۆتی هۆڵەكانی خوێندنیان كرد، 10 وانەبێژ لەوانە وتنەوە دوورخرانەوە (م. س)  ناوی وانەبێژێكی سنوری پەروەردەی بەردەڕەشە ، پێنج ساڵە لەخوێندنگایەك وانە دەڵێتەوە، ئەو بە هاوڵاتی وت:» رۆژی 4ی ئەم مانگە تائێستا بایكۆتی هوڵەكانی خوێندن مان كردووە ، سەرەتا نزیكەی 300 وانەبێژ بووین بەڵام بەهۆی فشاری حزبی و پەروەردە وردە وردە ژمارەی وانەبێژان كەمبوونەوە ، بەرپرسانی حزبی و پەروەردە تەلەفۆنیان بۆ باوك و دایكی وانەبێژان كردووە هاوكات پەیوەندییان بەموختاریش كردووە، ئەمەش وەكو فشارێك و نیمچە هەڕەشەیەك تا بگەڕێنەوە دەوام «. ئەو مامۆستایە وتیشی: « رۆژی 8ی ئەم مانگە كۆمەڵێك لەوانەبێژان سەردانی لقی 9ی پارتیان لەئاكرێ كردووە بەمەبەستی چارەسەركردنی كێشەكە، بەپێی زانیاریەكانم 13 مامۆستا لەسەر كاری خۆیان لادراون ، منیش یەكێك لەوانەم ، هەرچەندە تائێستا بەڕێوەبەری خوێندنگا قسەی لەگەڵ من نەكردووە بەڵام كەسێكی ئاگادار بەمنی وت كە 13 مامۆستا لادراون «. « خەریكە ئەم بابەتە بەحزبی دەكرێت كە ئەوەش جێگای نیگەرانییە چونكە بەپێی بڕیاری وەزارەت مامۆستای وانەبێژ لەهەموو حاڵەتێكدا نابێت دەربكرێت و كەسێكی تر لەشوێنەكەی دابنرێت، ئەگەر ئێمە بێهیوا بووین و دەركردنی ئێمە بوو بەبڕیاری رەسمی ئەوكات هەڵویستمان دەبێت و سەردانی وەزارەتی پەرورەدە دەكەین» م.س وای وت. لەسەر ئاستی پارێزگای دهۆك زۆرترین ژمارەی وانەبێژ لەسنوری پەروەردەی  بەردەرەش و ئاكرێیە، لەبەردەڕەش زیاتر لەهەزارو 993 وانەبێژ هەن ژمارەیان زیاترە لەمامۆستای میلاك، كۆی وانەبێژان لەئاكرێ و بەردەرەش سێ هەزار  700 وانەبێژن . كاروخ عەبدوڵلا، نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ بەهاوڵاتی ی وت:» بەبڕیاری بەڕێوەبەری پەروەردەی بەردەڕەش 10 وانەبێژ لەسەر كاری خۆیان لادراون، هەرچەندە بەرێوەبەری پەروەردە خۆی بەدەر دەكات و دەڵێت بڕیارەكە لەسەرووی خۆمان دەرچووە، ئەمەش رێك پێچەوانەوەی بڕیاری وەزارەتی پەروەردەیە كە بڕیاری دانان و لادانی وانەبێژ تەنها لەدەستەڵاتی وەزارەتی پەروەردەدایە، لادانی ئەو وانەبێژانە وەك فشارێكە لەسەر كۆی وانەبێژان تاوەكو بچنەوە هوڵەكانی خوێندن و بایكۆت بشكێنن. « كاروخ عەبدوڵلا وتیشی:» بڕیاری لادانی ئەو 10 مامۆستایە بەفەرمی و بەشێوازی نووسراو دەرنەچووە بەڵام بەڕێوەبەری پەروەردە پێی وتوون مەگەرێنەوە بۆ دەوام ، لەسەر ئەم پرسە لەگەڵ رێواز فایەق ، سەرۆكی خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان و چەند پەرلەمانتارێك قسەم كردووە، بەڵێنیان داوە لەگەڵ وەزیری پەروەردە قسە بكەن تاوەكو جارێكی تر ئەو مامۆستایانە بچنەوە سەر دەوامی خۆیان «. ئەگەر بڕیاری دەركردنی ئەو 10 مامۆستایە چووە بواری جێبەجێ كرن ئەوا دەستەی وانەبێژان لەبەردەم بەڕێوەبەرایەتی پەروەردەی بەردەرەش خوپێشاندانێكی فراوان ئەنجامدەدەن ، لەوبارەیەوە كاروخ عەبدوڵلا وتی:» ئەگەر ئەو وانەبێژانە بەنووسراوی فەرمی لادران ئەوا هەڵویستی زۆر توندمان دەبێت و لەبەردەم پەروەردەی بەردەڕەش خۆپیشاندانێكی فراوان ئەنجامدەدەین ، بەهیچ شێوەیەك قبوڵ ناكەین وانەبێژان  نانبڕاوبكرێن ، لەجیاتی ئەوەی سوپاسی وانەبێژان بكەن بەتایبەت لەسنوری بەردەڕەش و ئاكرێ كە چەندین ساڵە وانەبێژان بەئەركی خۆیان هەڵدەستن هەڕەشەیان  لێدەكەن «. هاوڵاتی چەند جارێك پەیوەندی بە بەڕێوەبەری پەروەردەی بەردەڕدەشەوە كرد بەڵام وەڵامی پەیوەندیەكانی نەدایەوە. بەرێوەبەرایەتی گشتی پەروەردەی دهۆك پێی وایە هەر وانەبێژێك ئەگەر پابەند نەبێت بەدەوامی  ئاساییەوە  پێویستە شوێنەكەی پڕبكرێتەوە عومەر عەلی ، بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی پارێزگای دهۆك بەهاوڵاتی وت: « لادانی ئەو وانەبێژانە لەدەستەڵاتی ئێمە دانیە ، بەڕێوەبەری پەروەردەی بەردەڕەش بڕیار دەدات ، بەڵام ئەگەر هەر وانەبێژێك پابەند نەبێت بەدەوام ئەوا ئاساییە دەربكرێت و لەشوێنی ئەو كەسێكی تر دابنرێت «. بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی دهۆك وتیشی: «نابێت خوێندنكار بەبێ مامۆستا بمێنێتەوەو دەبێت مامۆستا هەبێت تاوەكو وانە بەخوێندنكاران بڵێنەوە».

هاوڵاتی  جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا باری لەناکاوی نیشتمانی لە سوریا بۆ ماوەی ساڵێکی تر درێژکردەوە و دەڵێت، هەر هێرشیکی تورکیا بۆ باکوری سوریا "مەترسییە بۆ هاوڵاتی مەدەنی و ئاشتی ناوچەکە و گەورەترین هەڕەشەیە بۆ سەر ئاسایشی نیشتمانی ئەمریکا." لە راگەیاندراوێکی کۆشکی سپیدا هاتووە کە جۆ بایدن دەڵێت، "دۆخی سوریا و بەتایبەتی کردەوەکانی حکومەتی تورکیا بۆ ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی سەربازی لە باکوری سوریا کەمپینی تێکشکانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و سوریا لاواز دەکات." هاوکات سەرۆکی ئەمریکا دەذشڵێت، هەر هێرشێکی تورکیا بۆ سەر باکوری سوریا "مەترسی دەخاتەسەر ژیانی هاوڵاتی مەدەنی و هەڕەشەیە بۆ ئاشتی و ئاسایش و سەقامگیری ناوچەکە، هەروەها هەڕەشەیەکی نائاسایی و گەورەیە بۆ ئاسایشی نیشتمانی و سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا." لە راگەیاندراوەکە باس لەوەش کراوە کە "لەبەر ئەم هۆکارە، ئەو بارە لەناکاوەی لە 14ی تشرینی یەکەمی 2019 لە سوریا راگەیاندرا پێویستە بەردەوام بێت و تا ساڵێکی تر درێژی دەکەمەوە." دوای ئەوەی لە 7ی تشرینی یەکەمی 2019، تورکیا ئۆپەراسیۆنی "کانی ئاشتی" بۆ سەر رۆژئاوای کوردستان ئەنجامدا و دەستیگرت بەسەر سەریکانێ و گرێسپی، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا، باری لەناکاوی نیشتمانی لەنێو سوریا راگەیاند. لەدوای 1ی ئەم مانگەوە تورکیا هێرشی بەرفراوانی بۆ سەر رۆژئاوای کوردستان و هەرێمی کوردستان دەستپێکردووە و لە رۆژئاوا چەندین پێگەی ئابوری و ژێرخانی ناوچەکەی بە بۆردومان وێرانکردووە. تا ئێستا نزیکەی 34 کەس بەهۆی بۆردومانەکانی تورکیاوە لە رۆژئاوای کوردستان شەهید بوون.

بەیانی ئەمڕۆ تورکیا بە فڕۆکەی بی فڕۆکەوان بۆردومانی کەمپی مەخموری کرد و هێشتا زیانەکان ئاشکرا نەکراون.  نزیکی کاتژمێر 9:30 خولەکی بەیانی ئەمڕۆ هەیینی بۆ جاری دووەم تورکیا بە فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان بۆردومانی کەمپی مەخموری کرد و تا ئێستا زیانی بۆردومانەکە نەزانراوە.  سەرچاوەیەک له کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، "بەهۆی بوردومانەکە چەند کەسێک برینداربوون، بەڵام نازانرێت بەتەواوی ژمارەیان چەندە." ئەمە لەکاتێکدایە لە شەوی 7ی ئەم مانگە بەدران پیرانی، هاوسەرۆکی شارەوانی کەمپی مەخمور بە هاوڵاتی راگەیاند، تورکیا بە فرۆکەی بێ فرۆکەوان مزگەوتی کەمپەکەی کردە ئامانج و بۆردومانی کرد، وتیشی بۆردومانەکە لە کاتی نویژکردکردن دا بووە و پێنج کەس بەهۆیەوە برینداربوون.   

هاوڵاتی چاودێرێکی سیاسی تورک بە ناوی ئێریم شانتورک لە هەژماری تایبەتی خۆی لەسەر ماڵپەڕی ئێکس پۆستێکی لە دژی ئیسرائیل کرد و وێنەی کوڕێکی خەڵکی سەرێکانی بڵاوکردەوە کە ساڵی 2019 بەچەکی فسفۆری تورکیا سوتابوو، ئەو چاودێرە سیاسیەی تورکیا وێنەکەی بەکارهێنا و باسی لەوە کرد بە فۆسفۆری سپی لەلایەن ئیسرائیلەوە سوتاوە، بەڵام دواتر ئەو کوڕە لە گرتەیەکی ڤیدیۆییدا وەڵامی وتەکانی چاودێرەکەی دایەوە و رەتیکردەوە.  ئیریم شانتورک کە دواتر پۆستەکەی سڕییەوە، نوسیوبووی: ئیسرائیل ئەمەی کرد. ئیسرائیل ئەم منداڵانەی سوتاند. ئەمەیان بە بەکارهێنانی فۆسفۆری سپی کرد، چەکێکی قەدەغە کراو. وەزیری بەرگری ئیسرائیل لە پەخشی ڕاستەوخۆ هوتافی ئەم کارەی لێدا لە بەر ئەوەی ئەو پێی وایە ئەم مناڵانە کەمترن لە مرۆڤ لە ڕوانگەی یەهودیەوە. پۆستەکەی ئێریم شانتورک کاردانەوەیەکی زۆر بەدوای خۆیدا هێنا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و بەشێک لە رۆژنامەنوسان و بەکارهێنەرانی تۆری کۆمەڵایەتی ئێکس" تویتەری پێشوو" بە چەواشەکاری دەوڵەتی تورکیایان لە قەڵەم دا. لە دواین کاردانەوەشدا محەمەد حەمید  ئەو کوڕەی کە ئێریم شاتورک بە منداڵێکی فەڵەستینی لە قەڵەمی داوە کورتە ڤیدۆییەکی بڵاوکردۆتەوە و تەواوی قسەکانی ئێریم شاتورک ڕەت کردەوە.   لە گرتە ڤیدۆییەکەدا محەممەد حەمید دەڵێت، "من محمد حمید (کوردی خەڵکی کۆبانی)م. من فەلەستینی نیم و لەلایەن ئیسرائیلەوە بە فسفۆری سپی بۆردومان نەکرام. بەڵام من تووشی بۆردومانێک بووم بە چەکی فسفۆڕ لە سەریکانێ لەلایەن ئەردۆغانەوە کاتێک لە ئۆکتۆبەری 2019 هێرشی کردە سەر شاری سەریکانێ، ئێستاش لە کەمپی سەریکانێ دەژیم." محەممەد حەمیدی تەمەن 15 ساڵ، بەهۆی ئەو سوتانەوە کە لە کاتی تۆپبارانکردنی ماڵەکەیان لەسەرێکانیە نزیکەی سەدا پەنجای جەستەی سوتا بە پلەی چوار، ئەمەش کاتێک تورکیا لە ساڵی 2019دا شارەکەی داگیرکرد. لە رۆژی 9ی تشرینی یەکەمی 2019، دوای کشانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە رۆژئاوای کوردستان، تورکیا ئۆپەراسیۆةیکی ئەنجامدا بەناوی ئۆپەراسیۆنی "کانی ئاشتی" کە ماوەی 13 رۆژ بەردەوام بوو تێیدا تورکیا چەند شار و شارۆچکەی رۆژئاوای کوردستانی داگیرکرد کە دیارترینیان سەرێکانی و گرێسپی بوون. وەڵامەکەی محەممەد حەمید:   

دلێر عەبدوڵڵا یەكێتی هەوڵەكانی بۆ ئاشتكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان دەستپێكردو بەڕاسپاردەی سەرۆكی ئەو حزبەش، عومەر شێخ مووس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی دیاریكرا بۆ ئەوەی دەست بەكۆبوونەوە بكرێت لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكان، لەبەرامبەر باڵەكەی لاهوری شێخ جەنگی هیچ جووڵەیەكی سیاسی نییەو چاوەڕێی كردنەوەی دەرگای تۆماری قەوارەكان دەكات لەلایەن كۆمسیۆنەوە بۆ ئەوەی وەك لیستێكی جیا بەشداری هەڵبژاردن بكەن. پاش كۆتایی هاتنی كۆنگرەی پێنجەمی یەكێتی نیشتمانی كوردستان، سەرۆكی ئەو حزبە بڕیاریداوە كە لیژنەیەك پێكبهێنرێت بۆ كۆبوونەوەو دانیشتن لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكانی حزبەكەی، تا بگەڕێنەوە ناو یەكێتی و دووبارە دەست بەكاری سیاسی بكەنەوە. لەوبارەوە لەتیف نێروەیی ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان بەهاوڵاتی وت «هەوڵدان بۆ گەڕانەوەی سەركردە دابڕاوەكان، یەكێكە لەبڕیارەكانی پێنجەمین كۆنگرەی یەكێتی، لەكۆنگرە پێشنیاركراو دواجار كرا بەبڕیارو بۆ ئەوەش لیژنەیەكی باڵا پێكهێنرا بۆ ئەو پرسە كە بەسەرۆكایەتی هەڤاڵ بافڵ تاڵەبانی سەرۆكی یەكێتی نیشتمانی كوردستان دەبێت.» ئەگەرچی دوای كۆنگرە بڕیار لەسەر ئاشتكردنەوەی سەركردە تۆراوەكان دراوە، بەڵام چاودێرێكی سیاسی پێی وایە كەپێش كۆنگرە ئامادەكاری بۆ ئەوە كراوەو یەكێتی و خودی سەرۆكەكەشی بەرنامەڕێژییان كردووە تا پاش كۆنگرە ئەو بەرنامەیە جێبەجێ بكەن، لەوبارەوە دكتۆر كاروان حەمە صاڵح چاودێری سیاسی بەهاوڵاتی وت «دەتوانین بڵێین ئەم پرۆسەی ئاشتەواییە لەدوای كۆنگرە بیری لێنەكراوەتەوە، پێش كۆنگرە بەرنامەی بۆ دانراوە. لەسەر ئەو بنەمایەی كە لەناو كۆنگرە ئەوە یەكلایی بووەوە كە سەرۆكی یەكێتی دەسەڵاتی ئەوەی پێبدرێت هەموو كورسییەكان لەناو كۆنگرە یەكلایی نەكرێتەوە بەتایبەت لەناو سەركردایەتی و ئەنجومەنەكان، بۆ ئەوەی بوارێك بهێڵرێتەوە لەدوای كۆنگرە ئەو كۆمەڵەیەی نەهێنرانە ناو كۆنگرە، خۆیان لەپاش كۆنگرە بانگهێشتیان بكەنەوە ناو حزب.» بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، عومەر شێخ مووس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی نیشتمانی كوردستان، دیاریكراوە بۆ ئەوەی سەرۆكایەتی ئەو لیژنەیە بكات كە بۆ گفتوگۆ لەگەڵ سەركردە دابڕاوەكان پێكهێنراوە، لەوبارەوە لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «لیژنەكە بەسەرۆكایەتی هەڤاڵ بافڵ تاڵەبانی و ئەندامێتی هەڤاڵ عومەر شێخ موس ئەندامی دەستەی دامەزرێنەری یەكێتی و هەڤاڵ شێخ جەعفەر بەرپرسی ئەنجومەنی باڵای بەرژەوەندییەكانی یەكێتی، لەیەكەم كۆبوونەوەی سەركردایەتی ئەم بابەتە تاوتوێكرا بۆ ئەوەی بڕیارەكە بكەوێتە بواری پراكتیكیەوە و لەدووەم كۆبونەوە رۆژی 10ی ئەم مانگە دیاریكرا بۆ ئەوەی لیژنەكە دەستبەكاربێت، ئەمڕۆ سەردانی چەندین هەڤاڵ كراوەو لەوبارەوە قسەیان لەگەڵ كراوە، بۆیە هەڤاڵ عومەر شێخ مووس دیاریكراوە چونكە ئەو یەكێكە لە ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەر، كەسێكی نزیك بوو لەهەڤاڵ مام جەلال، هەر لەسەرەتای دامەزراندنی یەكێتیەوە تا ئێستا بەردەوام بووە لەخەبات و لەلایەن هەموو هەڤاڵانەوە رێز لە عومەر شێخ مووس دەگیرێت و لەناو كۆنگرەی پێنجەمیشدا كاتێك مشتومڕێك دەهاتە كایەوە ئەم بەنەرم و نیانی و ئەزموونی خۆی وای دەكرد كە ببێتەهۆی كۆكردنەوەی بیروبۆچوونەكان و گەیشتن بە ئەنجام و بڕیارێكی هاوبەش. دەتوانین بڵێین رۆڵی كاریگەری هەبووە لەسەرخستنی یەكێتی.» لەبەرامبەر ئەم هەوڵانەی یەكێتی بۆ كۆكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان، لیستەكەی لاهوری شێخ جەنگی هیچ جووڵەیەكی سیاسی نییەو چاوەڕێی كرانەوەی دەرگای تۆماركردنی لیست و قەوارەكان دەكات لەكۆمسیۆن تا وەك هێزێكی سیاسی بۆ هەڵبژاردن تۆماربكرێت، لەوبارەوە بەختیار كاوانی كەسی نزیك لە لاهور شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «هێشتا قەوارە لەكۆمسیۆن داوا نەكراوە، ئەوەی هەیەو نییە كاك لاهور گوتویەتی لیستم دەبێت. تەنها ئەوە هەیەو هیچی تر، سەبر بگرن لەداهاتوودا هەموو شت یەكلایی دەبێتەوە.» هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كەهەوڵەكانی یەكێتی بۆ ئاشتكردنەوەی سەركردە دابڕاوەكان، رێگرییە بەرامبەر هەر هەوڵێكی لاهوری شێخ جەنگی بۆ بەهێزكردنی لیستەكەی، لەوبارەوە سەرچاوەیەكی نزیك لە لیستەكەی لاهوری شێخ جەنگی بەهاوڵاتی وت «یەكێتی دەبوو پێش كۆنگرە ئەوەی بكردایەو هەموو جەمسەرەكان لەكۆنگرە بەشداربووان، تا بەهۆیەوە یەكێتی بەهێز بووایە. نەك ئەو فەراغە هەبێت و یەكێتی بەو پەرتەوازەییە بهێلِرێتەوە، ئاشكرایە هەوڵەكان بۆ ئەوەیە كە ئەو سەركردە دابڕاوانە پەنا بۆ هێزو كەسایەتی تر نەبەن، بەڵام یەكێتی هەڵەی كرد دوای كۆنگرە ئەوە دەكات، دەبوو پێش كۆنگرە بەوكارە هەستایە.» هەوڵەكەی یەكێتی بەچەند قۆناغێك دەبێت، سەرەتا سەركردەكان و دواتریش ئۆرگان و مەكتەبەكان. كە بۆ ئەوەش لیژنەی تایبەتمەند پێكهێنراوە، لەوبارەوە لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «لەدوای كۆنگرە هەوڵەكانمان بە ئاراستەی كۆكردنەوەی دەنگ و رەنگە جیاوازەكانی یەكێتیە، كۆكردنەوەی هەڤاڵانمانە لەهەموو ئۆرگانەكان. لەیەكەم هەنگاویشدا لەسەركردەكانەوە دەستپێدەكات و هەمو ئۆرگانەكان دەگرێتەوەو بەدروشمەكەی مام جەلال كە دەڵێت كەسمان لێ زیاد نییە، بەردەوام دەبین لەكۆكردنەوەی یەكێتییەكان.» هاوڵاتی ئەوەی زانیوە كە لیژنەكە لەگەڵ تەواوی سەركردە دابڕاوەكان جگە لەنزیكەكانی لاهوری شێخ جەنگی كۆدەبێتەوەو دانیشتن و گفتوگۆیان لەگەڵ دەكرێت، لەوانە حاكم قادرو مەلا بەختیار، لەئێستاشدا گفتوگۆو دانیشتن لەگەڵ سامان گەرمیانی ئەنجامدراوەو ناوبراو نزیكبووەتەوە لە پەیوەندیكردنەوەی بە یەكێتی، هەروەك ئەوەی لەتیف نێروەیی بەهاوڵاتی وت «دوێنێ یەكەم دانیشتن ئەنجامدراوەو گفتوگۆ لەگەڵ هەڤاڵ سامان گەرمیانی كراوە، ئومێدمان هەیەو دەتوانین بڵێین ئەنجامی باشمان دەبێت.» بەهۆی كێشەو ناكۆكییە ناوخۆییەكانی یەكێتیەوە، دەیەها سەركردەو كادیری پێشكەوتوی ئەو حزبە وازهێنانی خۆیان راگەیاندو لەیەكێتی دووركەوتنەوە. بەتایبەت پاش رووداوەكانی هەشتی تەمموزی ساڵی 2021 كە براوەی یەكەمی كۆنگرەی چوارەم كرایە دەرەوەی حزبەكەو بەدوایدا چەندان سەركردەی تر دەركران و چەندانی تریش وازهێنانی خۆیان راگەیاند.

سەركۆ جەمال هێشتا پرسی گواستنەوەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ بەغدا جێگەی مشتومڕە، هەرچەندە بەوتەی چەند سەرچاوەیەك سەرۆكوەزیرانی عێراق بەڵێنیداوە ئەگەر پڕۆژەكە لەپەرلەمان تێپەڕێت جێبەجێی بكات، بەڵام پارتی بەپڕۆژەیەكی نامەعقولی دەزانێت، لایەنەكانی دیكەش پشتیوانی دەكەن، لەكاتێكدا زیاتر لە 60 هەزار واژۆی فەرمانبەران و مامۆستایانی بۆ كۆكرایەوە. سودانی بەمەرج پڕۆژەكە دەكاتە بڕیارو جێبەجێی دەكات غالب محەمەد، ئەندامی پێشووی پەرلەمانی عێراق لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»شەوی یەكشەممە لەگەڵ یوسف كیلابی پەرلەمانتاری شیعەكان قسەمكردووە دەڵێت سەردانی محەمەد شیاع سودانیم كردووە وتوویەتی لەدەسەڵاتیدا نییە جێبەجێی بكات بەڵام ئەگەر بیخەنە بودجەوە ئەوكات ئامادەیە جێبەجێی بكات». وتیشی:»نزیكەی دوو هەفتەی دیكە بودجەی 2024 دەست دەکرێت بەگۆڕانكاری و ئەگەر تیایدا جێگیر بكرێت و لەپەرلەمان تێپەڕێت پێویستە جێبەجێ بكرێت، لەحاڵەتی جێبەجێنەكردنیشیدا دەكرێت پەنا بۆ دادگای فیدراڵی ببرێت». «ئەو پڕۆژەیە دەبێت جێبەجێ بكرێت ناكرێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بەوشێوەیە بدرێت، دەبێت لەلایەن پەرلەمانتارانی كورد لەبەغدا هەوڵی جددی بۆ بدرێت، چونكە ئەو 700 ملیارە بۆ سێ مانگ بەمەرج نێردراوە كەیەكێكیان پێداچوونەوەی لیستی مووچەی هەرێمە». غالب محەمەد وای وت. ئەو پەرلەمانتارەی پێشووی عێراق دەشڵێـت:»زۆربەی پەرلەمانتارە كوردەكان لەپارتی دەترسن بۆیە كار بۆ ئەو پرسە ناكەن، پێم سەیرە خۆیان مووچەیان لەسەر بەغدایەو نایانەوێت مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم راستەوخۆ بەغدا بیدات». نەوەی نوێ پێی وایە بەجێبەجێكردنی پڕۆژەكە چیتر مووچە نابێتە هەواڵ لەبەرامبەردا رێبوار ئەوڕەحمان، وتەبێژی فراكسیۆنی نەوەی نوێ لەپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەگەر ئەم پڕۆژەیە وەك خۆی  جێبەجێ بكرێت و وەك ئەوەی سەرۆكوەزیرانی عێراق رەزامەندی نیشانداوە، بەڵێ گرفتی دابەشكردن و دواكەوتنی مووچە لەهەرێم كۆتایی دێت». وتیشی:»مانگانە پارە دەچێتە سەر هەژماری تی بی ئای و لەكاتی خۆیدا دەچێتە سەر هەژماری مووچەخۆرانی هەرێم و دواناكەوێت، ئەوكات بەشێوەیەكی بنەڕەتی كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم چارەسەر دەبێت و چیتر مووچە نابێتە هەواڵ». پێشتر جەمال كۆچەر ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەوەی كراوە هەوڵێكەو واژۆ كۆكراوەتەوە دەبێت لەپەرلەمان تێپەڕێت دواتر حكومەتی عێراق جێبەجێی بكات، ئەگەر نیسابی دانیشتنەكە تەواو ببێت و پەنجا كۆیەكی پەرلەمان دەنگی لەسەربدات دەبێتە بڕیار». پارتی پڕۆژەكە بە «نامەعقول و دەستبڕین» ناودەبات شوان محەمەد پەرلەمانتاری پارتی لەپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت:»ئەو پڕۆژەیە دەستبڕینە و تەنها بۆ موزایەدەیە لەڕێگەی چەند پەرلەمانتارێكی شیعەوە كەپێشتر لەسەر ناردنی 400 ملیار دینار بۆ هەرێم سكاڵایان تۆماردەكرد، ئێستا چۆن رازی دەبن مووچەی زیاتر لەملیۆنێك فەرمانبەر راستەوخۆ لەبەغداوە بێت». وتیشی:»ئەو پڕۆژەیە سەرناگرێت چونكە بانكی تی بی ئای لەهەرێم تەنها سێ لقیان هەیە كەبچووكن جگە لەوەش دابەشكردنی مووچە لەڕێگەی ئەوانەوەو بەكارتی زیرەك كاتێكی زۆری پێدەچێت و قسەیەكی نامەعقولە». بەوتەی سەرچاوەیەكی ئاگادار لەگفتوگۆكانی هەرێم بۆ هاوڵاتی:»ئەمساڵ هیچ پڕۆژەیەك بۆ گواستنەوەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان بۆ بەغدا جێبەجێ ناكرێت و دوای ناردنی دوو گوژمەی دیكەی 700 ملیار لەلایەن بەغداوە دەبێت حساباتی نێوان هەرێم و بەغدا تەسفیە بكرێت ئەوكات كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم یەكلایی دەكرێتەوە». بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی كە لەسەرچاوەیەكی وەزارەتی دارایی دەستیكەوتووە، وەفدێكی دیوانی چاودێری دارایی عێراق تا ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە لەهەرێمی كوردستان ماونەتەوەو راپۆرتی خۆیان لەبارەی ژمارەو مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان نووسیوەو رادەستی وەزارەتی دارایی و ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقی دەكەن. هەرێمی كوردستان (ملیۆنێك و 255 هەزار) مووچەخۆری هەیە، بەڵام (658 هەزار) فەرمانبەری هەرێم لای بەغداد تۆماركراوە كەدەكاتە (52%)ی كۆی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان، كە (48%)ی مووچەخۆرانی هەرێم بەفەرمی ناویان لای بەغداد نیە. دوای فراوانبوونی داواكاریەكان بۆ گواستنەوەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بۆ سەر حكومەتی عێراق، مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان رایگەیاند: ئەگەر مووچە لەبابەتەكانی تریش جیابكرێتەوە هەر دەبێت لەڕێگەی حكومەتی هەرێمەوە دابەشبكرێت. ئەم لێدوانەی مەسرور بارزانی وەك جۆرێك لە رازیبوون لێكدرایەوە كەكێشەی نیە بەغداد راستەوخۆ مووچە بدات، بەڵام دەبێت لەڕێگەی دامودەزگاكانی حكومەتی هەرێمەوە دابەشبكرێـت. ئێستا چارەنووسی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان پەیوەستكراوە بەهەمواری یاسای بودجەی عێراقەوە، بۆ ئەویش بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی دوو ئەگەر هەیە، یەكەمیان لەڕێگای بەغدادەوە راستەوخۆ بدرێت یاخود وەك پشكی هەرێم لەیاسای بودجەدا بێت و بەو شێوەیەی ئێستا بنێردرێت، هەر بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەڵێنی داوە پاڵپشت بەلایەنە شیعەكان كە مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم جیابكرێتەوە لەبابەتەكانی تری پشكی هەرێم و بخرێتە خشتەی مووچەی مووچەخۆرانی عێراقەوە، سودانی و بەشێك لەپەرلەمانتارانی شیعەو لایەنە عێراقییەكان بەڵێنیانداوە لەهەمواری یاسای بودجەدا كەكۆتایی ئەمساڵ ئامادە دەكرێت، چارەسەری مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم بكرێت و جیگەی بۆ بكرێتەوە. لەگەڵ ئەوەی یاسای بودجە بۆ سێ ساڵە (2023-2024-2025 ) بەڵام دەبێت ساڵانە هەمواربكرێت و خشتەو (تەخسیسات) و ژمارەكان بگۆڕدرێن، بۆیە بەپێی ئەو دوو رێگا چارەیەی خراوەتەڕوو دەتوانرێت لەكاتی گۆڕینی خشتەو ژمارەو تەخسیساتەكان پرسی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمیش چارەسەربكرێت و بخرێتە ناو خشتەی مووچەخۆرانی عێراقەوە جا راستەوخۆ بەغداد لەڕێگەی ئەژماری ئەلكترۆنی و بانكی (TBI) بێت یاخود بەمەبلەغ بنێردرێت و حكومەتی هەرێم خۆی دابەشی بكات. لەحاڵەتی جێگیركردن و جیاكردنەوەی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم لەبابەتەكانی دیكەو خرایە خشتەی موچەخۆرانی عێراقەوە، ئەوا دوو رێگە هەیە بۆ ناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم:  رێگای یەكەم ئەوەیە لەهەمواری یاسای بودجەداو لەناو خشتەی مووچەخۆرانی عێراقدا جێگەی مووچەخۆرانی هەرێم دەكرێتەوە، بەڵام پشكی مووچەی مووچەخۆران راستەوخۆ لەبەغدادەوە دەنێردرێت بۆ وەزارەتی دارایی هەرێم و حكومەتی هەرێم خۆی مووچەكە دابەش دەكات، كە لەیاسای بودجەی عێراقدا ئەوەی بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان تەرخانكراوە مانگانە دەكاتە (906) ملیار دینار بەم شێوەیە: - كۆی ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان لەخشتەكانی یاسای بودجەدا ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە. -كۆی مووچەی تەرخانكراو بۆ ساڵێك:  (9 ترلیۆن و 300 ملیار) دینارەو مانگانە دەكاتە (775) ملیار دینار. -بۆ مووچەی خانەنشینانی هەرێم ساڵانە (ترلیۆنێك و 346 ملیار) دینارو  مانگانە دەكاتە (112) ملیار دینار. -بۆ موچەی (23)هەزار پێشمەرگە ساڵانە ( 228) ملیار دینار مانگانە دەكاتە (19) ملیار دینار واتا كۆی ئەو مووچەیەی بۆ مووچەخۆران و خانەنشینان و پێشمەرگە تەرخانكراوە، دەكاتە (906) ملیار دیناری مانگانەو ئەگەر وەك خۆی بێت ئەوا لەگەڵ (25) ملیار دیناری هاوپەیمانان بەئاسانی بەشی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم دەكات. رێگاچارەی دووەم ئەگەر ئەو پێشنیازە سەربگرێت و بەغداد راستەوخۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم لەڕێگەی بانكی (TBI)ەوە بدات ئەوكات گۆڕانكاری درووست دەبێـت، چونكە ژمارەكان جیاوازن ئەوەی لای بەغدایە لەگەڵ ئەوەی هەرێم، جیاوازیەكە (597 هەزار) موچەخۆرە،  ئەوەی لای بەغداد تۆماركراوە ژمارەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە دەكاتە (52%)ی كۆی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان كەژمارەیان (ملیۆنێك و 255 هەزار) مووچەخۆرە بەم شێوەیە: -ژمارەی مووچەخۆرانی هەرێم: (ملیۆنێك و 255 هەزارو 273) مووچەخۆر -ژمارەی فەرمانبەر: (752 هەزارو 959) كەس  بەڕێژەی (60%) -ژمارەی مووچەخۆر: 502 هەزارو 364) كەس بەڕێژەی (40%) -فەرمانبەری مەدەنی: 430 هەزارو 231 كەس -سەربازی: 217 هەزارو 979 كەس -پۆلیس و ئاساییش: 104 هەزارو 699 كەس -خانەنشینی: 246 هەزارو 269 كەس -چاودێری كۆمەڵایەتی: 159 هەزارو 158 كەس -شەهیدان: 96 هەزارو 937 كەس ئەگەر بەغداد بڕیار بدات تەنیا مووچەی ئەو فەرمانبەرانە بدات كە لای خۆی تۆماركراوەو ژمارەیان ( 658 هەزارو 189) فەرمانبەرە لەكاتێكدا حكومەتی هەرێم جگە لە مووچەخۆران (752 هەزار) فەرمانبەری هەیە ئەوانەی لەكاردان، واتا نزیكەی (100هەزار) فەرمانبەری فیعلی هەرێم بێ مووچە دەبن، لەگەڵ ئەوەی (597 هەزار) مووچەخۆری هەرێم بێ مووچە دەبن. چونكە ئەگەر بەغداد بیەوێت راستەوخۆ مووچەی مووچەخۆران بدات دەبێت كۆی فایل و ئەوەلیات و پلەبەندی و خزمەت و ناونیشانی مووچەخۆران بداتە بەغداد كە ئەمەش ئاسان نیە، كە تەنیا (52%)ی فەرمانبەرانی هەرێم ئەوەلیاتیان لای بەغدادە، خاڵێكی تر  پرسی هێزە ئەمنییەكانی هەرێمە كەنزیكەی (48%)ی كۆی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم بۆ سلكی سەربازیەو ژمارەیان (433) هەزار كەسەو كۆی گشتی: (450 ملیارو 177 ملیۆن) دینار مووچەكانیانە كەدەكاتە 48%ی كۆی مووچەی مووچەخۆران كە بۆ مانگێك (944 ملیار) دینارە.

هاوڵاتی ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌  فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان له‌ راگه‌یه‌ندراوێكدا ئاماژه‌ی‌ به‌وه‌دا كه‌ "به‌داخ و په‌ژاره‌یه‌كی زۆره‌وه‌ ھه‌واڵی گیان له‌ ده‌ستدانی موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) فه‌رمانده‌ی فه‌وجی 734 (فه‌وجی پۆڵاین)مان بیست". فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان ده‌ڵێت: "به‌یانی ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 12ی تشرینی یه‌كه‌می 2023 موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) به‌ كاره‌ساتێكی دڵته‌زێن گیانی سپارد"، به‌بێ‌ ئه‌وه‌ی‌ زانیاری‌ زیاتر ئاشكرا بكات. بە گوێرەی زانیارییەکان، ناوبراو فیشه‌كێك به‌ سه‌ریه‌وه‌ بووه‌ و گه‌یه‌ندراوه‌ته‌ نه‌خۆشخانه‌، به‌ڵام گیانی‌ له‌ده‌ست داوه‌ هاوکات لە ئێستادا  تەرمی مقدم بورهان غەفور  لەپزیشکی دادی سلێمانییە بەمەبەستی ئەنجامدانی توێکاریی فه‌رمانده‌یی كۆماندۆی كوردستان ئه‌وه‌شی‌ خستووه‌ته‌ڕوو كه‌ "موقه‌ده‌م (بورهان حاجی غفور) دۆستی نزیكی شه‌هیدی فه‌رمانده‌ (ئاكام عومه‌ر) و فه‌رمانده‌ و كوڕانی كۆماندۆ بوو". راشیگه‌یاندووه‌ كه‌ "به‌م بۆنه‌ خه‌مناكه‌وه‌ پرسه‌ و ھاوخه‌می قوڵی خۆمان ئاڕاسته‌ی كه‌سوكار و بنه‌ماڵه‌ به‌ڕێزه‌كه‌یان و هاوڕێ و هاوسه‌نگه‌رانی ده‌كه‌ین، هاوكات له‌ خوای گه‌وره‌ داواكارین گیانی پاكی ئه‌و فه‌رمانده‌یه‌ به‌ به‌ھه‌شتی به‌رین شاد بكات".

هاوڵاتی د. یوسف محەمەد، سەرۆكی پێشوی پەرلەمانی كوردستان لە نوسینێکدا دەڵێت، روداوی رێگری لێکردنیان بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ په‌رله‌مان پێشبینی کراوبو، چونکە "ئەو رۆژەی بۆ سەرۆکایەتیی پەرلەمان ھەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری ھیچ کارێک کە رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرێ" د. یوسف محەمەد له‌ نوسینێكدا له‌ ساڵیادی رێگریكردن لێی بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ شاری هه‌ولێر و سه‌رپه‌رشتیكردنی كۆبونه‌وه‌ی په‌رله‌مانی كوردستان، رایگه‌یاند، "ھەشت ساڵ لەمەوبەر لە 12ی ئۆکتۆبەری 2015، ھێزێکی زۆری چەکدار بە فەرمانی راستەوخۆی مەسعود بارزانی سەرۆکی پارتی، رێیان لێگرتین بۆ گەڕانەوە بۆ پەرلەمانی کوردستان و، بۆ ماوەی دو ساڵ پەرلەمانیان داخست". ئاماژه‌ی به‌وه‌شكردوە، روداوی رێگری لێکردنیان "بۆ ئێمە پێشبینی کراوبو، چونکە ئەو رۆژەی بۆ سەرۆکایەتیی پەرلەمان ھەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری ھیچ کارێک کە رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرێ، ھەر بۆیەش ئاسایی بو بەلامانەو رێی چونە پەرلەمانمان لێبگرن چونکە ئەوان نەیانتوانی رێی چونە ناو خەڵکمان لێبگرن"   دەقی نوسینەکە: هەشت ساڵ لەمەوبەر لە 12ی ئۆكتۆبەری 2015، هێزێكی زۆری چەكدار بە فەرمانی راستەوخۆی مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی، رێیان لێگرتین بۆ گەڕانەوە بۆ پەرلەمانی كوردستان‌و، بۆ ماوەی دو ساڵ پەرلەمانیان داخست. روداوی رێگری لێكردنمان بۆ ئێمە پێشبینی كراو بو، چونكە ئەو رۆژەی بۆ سەرۆكایەتیی پەرلەمان هەڵبژێردراین، بڕیارمان دابو نەچینە ژێر باری هیچ كارێك كە رێی چونە ناو خەڵكمان لێبگرێ، هەر بۆیەش ئاسایی بو بەلامانەو رێی چونە پەرلەمانمان لێبگرن چونكە ئەوان نەیانتوانی رێی چونە ناو خەڵكمان لێبگرن. ئەوان رێی پەرلەمانیان لێگرتین چونكە ئێمە نەچوینە ژێر باری داواكارییە بەردەوامەكانی ئەوان بەوی پەرلەمان هەر وەك جاران بكەینە دیوەخانی دەست بەرز كردنەوە بۆ خواستەكانی ئەوان. ئێمە ئەمانویست پەرلەمان دامەزراوەیەكی بەهێزی چاودێری بێ بۆ رێگری كردن لە گەندەڵی، جێبەجێ نەكردنی یاساكان و سەروەر نەبونی یاسا؛ ئێمە ئەمانویست پەرلەمان بە كردەیی مینبەری گەیاندنی خواست و داواكارییەكانی هاونیشتیمانیان بێ و بیان كاتە پەیڕەوی حوكمڕانی؛ ئێمە ئەمانویست هیچ هێزێك لە سەرو پەرلەمانەوە نەبێ و هەمو هێزەكان لەژێر بنمیچی پەرلەمان لەڕێی پەرلەمانتارانیانەوە پێكەوە گفتوگۆ و بڕیار بدەن؛ ئێمە ئەمانویست پەرلەمان كراوە بێ بۆ هاونیشتیمانیان، میدیاو رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی و چاودێر بن بەسەر كاری پەرلەمان‌و پەرلەمانتاران؛ ئەمانویست ناوەندە ئەكادیمییەكان، دادگاكان و رێكخراو و كەسایەتییە تایبەتمەندەكان بەشدار بن لە داڕشتنی یاساو بڕیارەكان هەر یەكەو بەپێی پسپۆڕیی خۆی؛ خۆلاسە ئەمانویست لەڕێی پەرلەمانەوە حوكمڕانییەكی رەشیدی سەردەمیانەی خەڵك سالار بێنینە كایەوە، ئەمەش پێچەوانەی خواستی كاستی دەستڕۆشتوی هەرێم بو، بۆیەش پەرلەمانیان داخست. ئەوان بە هێزی چەكدار رێی پەرلەمانیان لە ئێمە گرت، ئێمە بە هاوكاریی رەوەندی كوردی لەڕێی هەڵمەتێكی دیبلۆماسییەوە رێی ئەوروپامان لێگرتن و، دواجاریش لەڕێی داوایەكەوە لە دادگای باڵای فیدڕاڵی درێژكردنەوەی ناشەرعیی پەرلەمانمان لێهەڵوەشاندنەوە. ئەگەر داخستنی پەرلەمان لە 12ی ئۆكتۆبەری 2015 داخستنی دەرگا بو بەڕوی هەر جۆرە چاكسازییەك لە رژێمی حوكمڕانیی پاش راپەڕین، ئەوا داخستنی پەرلەمان بە بڕیارێك لە 30ی ئایاری 2023 بەمانای كۆتایی هاتنی شەرعییەتی كۆی ئەو رژێمە حوكمڕانییەو پێوستیی هێنانەكایەی سیستمێكی حوكمڕانیی دیموكراسی و سەردەمییانەیە. ئەمڕۆ كە ئاوڕ لە دواوە ئەدەینەوە، سوپاسی خوا ئەكەین كە بە سەربەرزییەوە لە تاقیكردنەوەی پۆست و دەسەڵات هاتینە دەرەوە، سوپاس بۆ هەمو ئەوانەی لە ناوە یان لە دەرەوەی پەرلەمان  پێكەوە هاوكار بوین بۆ هێنانەكایەی ئەو ئامانجانە.  

هاوڵاتی مه‌لا به‌ختیار رایگه‌یاند كه‌ ژماره‌ی گه‌نده‌ڵكاران له‌ هه‌رێمی كوردستان رۆژ له‌دوای‌ رۆژ زیاتر ده‌بن، کەچی نابینین یەک گەندەڵ بدرێتە دادگا، ئاماژه‌شی‌ به‌وه‌دا كه‌ حکومەتی هەرێم 30 ملیار دۆلار قەرزارە، تازە تازە دەڵێت چەقی ستراتیژیمان بەغدادە مه‌لا به‌ختیار ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ له‌میانی وتارێكدا له‌ ڤێستیڤاڵی گه‌لاوێژ، رایگه‌یاند، "ئه‌گه‌ر ئێستا سه‌یری جوگرافیای ئه‌ده‌بی له‌ كوردستادا بكرێت و دیراسه‌یه‌كی ئه‌و رۆمان و شیعرانه‌ بكات كه‌ له‌ماوه‌ی 20 ساڵی رابردودا نوسراون و ئه‌و چیرۆكانه‌ هه‌ڵبسه‌نگێنێت كه‌ له‌ماوه‌ی 20 بۆ 25 ساڵی رابردو نوسراون ده‌رده‌كه‌وێت 95%ی به‌رهه‌مه‌ ئه‌ده‌بیه‌كان ناڕازین له‌م دۆخه‌، ناڕازیین له‌ سه‌ركرده‌ و حزب و گه‌نده‌ڵه‌كان و مشه‌خۆره‌كان و پیاوه‌ نائاساییه‌ هه‌ڵتۆقیوه‌كان". رونیشیكرده‌وه‌، "ژماره‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان زۆرن، نه‌ ده‌ن نه‌ سه‌تن نه‌ دوسه‌دن نه‌ پێنجسه‌تن نه‌ هه‌زارن، كه‌چی دو كه‌سمان نه‌بینی بدرێنه‌ دادگا، هه‌تا خانوه‌ قوڕه‌كان له‌ شاره‌كان دڵیان خۆش بێت بڵێن گه‌نده‌ڵ كه‌ مشه‌خۆرن و خوێنی ئێمه‌ ده‌مژن خه‌ریكه‌ ده‌درێنه‌ دادگا، ناكرێت ئێمه‌ داوا له‌ نوسه‌ر و داهێنه‌ران و رۆماننوسه‌كان بكه‌ین چاو له‌مانه‌ بپۆشن".  باسیشی له‌وه‌كرد كه‌ "31 ساڵه‌ حكومه‌تمان هه‌یه‌ ئێمه‌ زیاتر له‌ 30 ملیار دۆلار قه‌رزارین، حكومه‌تی هه‌رێم تازه‌ به‌ تازه‌ بیر له‌وه‌ ده‌كاته‌وه‌ و ده‌ڵێت چه‌قی چاره‌سه‌ر به‌غداده‌، به‌بێ به‌غدا دابینكردنی مووچه‌ مه‌حاڵه‌، هه‌مو ئه‌و گرێبه‌ستانه‌ی له‌سه‌ر نه‌وت كران، هه‌موو ئه‌و سیاسه‌تانه‌ی دانران له‌سه‌ر به‌غدا، ده‌ستور و رێككه‌وتننامه‌كان، ئه‌و سه‌رۆك وه‌زیرانانه‌ی هاتنه‌ هه‌رێمی كوردستان و ئه‌وانه‌ی له‌ كوردستان بوون هه‌مویان كه‌وتوونه‌ته‌ ژێر پرسیار". مه‌لا به‌ختیار ده‌ڵێت، "هه‌مو حزبه‌كان به‌رپرسن له‌م قه‌یرانه‌ی كه‌ هه‌یه‌، حزبی ده‌سه‌ڵاتدار زیاتر، ناكرێت بڵێیت من ئاگاك لێی نییه‌ له‌ حكومه‌تیت، ناكرێت بڵێی ئاگام لێنییه‌ له‌كاتێكدا سه‌رۆك وه‌زیران و جێگری سه‌رۆك وه‌زیرانیت، مدیر عام و حزبیت له‌ په‌رله‌مانیت، ئاگات له‌ هه‌مو شتێك هه‌یه‌، ته‌نانه‌ت ئاگات له‌وه‌یه‌ كه‌ ژماره‌ی گه‌نده‌ڵه‌كان چه‌ند زیاد ده‌كات و كه‌سیش سزا نادرێت  

هاوڵاتی بەشێکی زۆری کتێبخانە و دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوە کوردییەکان بڕیاریانداوە بایکۆتی پێشانگەی نێودەوڵەتیی کتێب لە سلێمانی بکەن، کە بڕیارە مانگی داهاتوو بکرێتەوە، خاوەنی یەکێک لەو دەزگایانە بە هاوڵاتی وت، دوو داواکاری سەرەکیمان هەبووە  بەڵام کۆمپانیای رێکخەری پێشەنگاکە هیچیانی جێبەجێ نەکردووە. بڕیارە رۆژی 23-11-2023 پێنجەمین خولی پێشانگەی نێودەوڵەتیی سلێمانی لە شاری سلێمانی بکرێتەوە و تاوەکو 2ی کانوونی یەکەمی 2023 بەردەوام بێت. ئارام شەفیق تۆفیق خاوەنی کتێبخانەی ڕۆمان سەبارەت بە هۆکاری بایکۆتکردنیان لە بەشداریکردن لە پێشانگاکە بە هاوڵاتی وت، ژمارەیەک داواکارییمان هەبووە و ژمارەیەکی زۆر دانیشتنمان لەگەڵ ڕێکخەرانی پێشەنگاکە کردووە بەڵام هیچکام لە داواکارییەکانمان  جێبەجێنەکراون . وتیشی، دوو داواکاری سەرەکیمان هەبووە، ئەوانیش کرێی بەشداریکردن و ماوەی پێشانگەکە بوون. ئارام شەفیق گوتی "داوامان کرد، ماوەی پێشانگاکە لە 10 رۆژەوە بکرێتە 11 رۆژ، چونکە هەموو پێشانگە نێودەوڵەتییەکان ماوەکەیان 11 رۆژە. هەروەها کۆمپانیا مەترێک لە زەویی پێشانگاکە بە 100 دۆلار بە ئێمە دەدات، لە کاتێکدا ئێمە مامەڵە بە دینار دەکەین، بۆیە داوامان کرد بۆ هەر مەترێک 100 هەزار دینارمان لێ وەربگرێ، بەڵام رازی نەبوون." خاوەنی کتێبخانەی ڕۆمان ڕونیکردەوە کە،" بەشێکی داواکارییەکانمان بۆ ساڵپار دەگەڕێتەوە دوای ئەوەی بەشداریمان کرد لە پێشانگاکە کۆمەڵێک داواکاریمان لە کۆمپانیای بەرپرس لە بەڕێوبردنی پێشانگاکە هەبوو بەڵام نەک جێبەجێنەکران بەڵکوو خزمەتگوزارییەکان خراپتربوون بۆیە بڕیارماندا بۆ ئەمساڵ 2023 هەڵوێست وەربگرین و گەر داواکارییەکانمان جێبەجێنەکرێن بەشداری نەکەین." پێشانگای نێودەوڵەتیی کتێب لە سلێمانی، ساڵانە لە کۆتاییەکانی مانگی تشرینی دووەم دەکرێتەوە و 10 رۆژ بەردەوام دەبێت. کۆمپانیای ئەتلەس ئەسیل رێکخەری پێشەنگاکەیە. ئەو دەزگایانەی بایکۆتی پێشانگاکەیان کردووە: 1- نووسینگەی تەفسیر 2- ناوەندی راگەیاندنی ئارا 3- كتێبخانەی ئاوێر - هەولێر 4- كتێبخانەی گۆڵدن بووك 5- ناوەندی رێنوێن 6- ناوەندی رۆسا 7- كتێبخانەی فێربوون 8- كۆشكی سەرا 9- ناوەندی غەزەلنووس 10- كتێبخانەی هەژار موكریانی 11- ناوەندی رەهەند 12- كتێبخانەی حاجی قادری كۆیی 13- كتێبخانەی یادگار 14- ناوەندی رۆشنبیری ئەندێشە 15- سەنتەری رووناكبیری لالەزار 16- كتێبخانەی زانیار 17- كتێبخانەی بەختیاری  18- ناوەندی سایە 19- كتێبخانەی ئاشتی 20- ناوەندی تیشك 21- كۆمەڵگای فەرهەنگی ئەحمەدی خانی 22- كتێبخانەی گەشە 23- كتێبخانەی جەزیری 24- ناوەندی ئەدیبان 25- كتێبخانەی مێخەك 26- ناوەندی خاڵ 27- سەنتەری زەهاوی 28- كتێبخانەی ئەمازۆن بووك سۆلی  Amazon book Suli 29- ماڵی وەفایی 30- كتێبخانەی رامان 31- سەنتەری كلتوری ژینا 32- كتێبخانەی ئەمازۆن بووك ستۆر Amazon book Stov 33- هەڤاڵ بوكستۆر 34- خانەی چاپ و بڵاوكردنەوەی چوارچرا 35- كتێبخانەی بێخود 36- خانەی چاپ و بڵاوكردنەوەی رێنما 37- كتێبخانەی ئاویەر - سلێمانی 38- كتێبخانەی قەرەداخی 39- ناوەندی سارا 40- ناوەندی رۆشنبیریی جەمال عیرفان 41- كتێبخانەی صۆفیا كۆیە 42- كتێبخانەی نیشتمان - هەولێر 43- ناوەندی ئاستانە 44- ناوەندی رامان 45- ناوەندی كانی عیرفان 46- كتێبخانەی رۆشنبیر 47- كتێبخانەی رۆمان 48- كتێبخانەی ئەوین  

شەنای فاتیح لەگەڵ نزیكبوونەوەی وەرزی زستان و دابەزینی پلەكانی گەرما خواستی هاووڵاتیان لەسەر سوتەمەنی و بەتایبەت نەوتی سپی زیاد دەبێت، بەهۆی ئەوەش كەحكومەتی هەرێم پاڵپشتی نرخی نەوتی سپی ناكات، نرخەكەی بەرزدەبێتەوە،  فرۆشیارێكی نەوت ئاماژە بۆ ئەوە دەكات لەماوەی هەفتەیەكدا نرخی نەوتی سپی 20 هەزار دینار بەرزبووەتەوە. هەفتەی رابردوو وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەڕاگەیەندراوێكدا ئاماژەی بۆ ئەوەكرد كەپڕۆسەی دابەشكردنی نەوتی سپیی ماڵان دەستیپێكردووەو سەرەتا لەناوچە شاخاوییەكانەوە دەستپێدەكەن. هەر بەپێی راگەیەندراوەكەی وەزارەتی سامانە سروشتییەكان بودجەی پڕۆسەی دابەشكردنی نەوتی سپی ماڵان لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە دابینكراوەو هەر خێزانێك بڕی 200 لیتر نەوتی سپی پێدەدرێت لەبەرامبەر 100 هەزار دیناردا. بەوتەی وەزارەتی سامانە سروشتیەكان، بڕی شەش ملیۆن و 600 هەزار لیتر نەوت بۆ ناوەندەكانی خوێندنی حكومی لەسەرجەم بەڕێوەبەرایەتییەكان دابینكراوە كە لەپێنجی تشرینی یەكەمەوە دەست بەدابەشكردنی كراوە. گەیلان جەمال، بەڕێوەبەری تاقیگەی ناوەندی وەزارەتی سامانە سرووشتییەكان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» ئاگاداری  پرسی دابەشكردنی نەوت نیم و زانیاریم نییە، ساڵی رابردووش بەهەمان شێوەی ئەمساڵ بەرمیلێك نەوت بە 100 هەزار دینار بەهاووڵاتیان دراوە». وتیشی: «نەوت لەناو شارەكان دابەشنەكراوەو ساڵی رابردوو و رابردووتریش دابەشكردنی نەوت لەناوچە شاخاوییەكان كۆتایی پێنەهاتووە». هاوڵاتی گفتوگۆی لەگەڵ چەند فرۆشیارێكی نەوتدا كردو ئاماژەیان بۆ ئەوەكرد كەنرخی نەوتی بازرگانی بەرزبوونەوەی بەخۆیەوە بینیوەو بەراورد بەساڵی رابردوو بۆ هەر بەرمیلێك بڕی 65 هەزار دینار زیادیكردووە،  هەروەها باسیان لەوەشكرد كە بەهۆی ئەوەی هێشتا لەوەرزی پایزداین  نرخەكەی بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزنەبووەتەوە، بەڵام چاوەڕوان دەكرێت لەوەرزی زستاندا نرخەكەی زیاتر بەرزببێتەوە». عەلی فوئاد، كە پیشەی نەوتفرۆشە لەسەنتەری شاری سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت: «خواستی هاووڵاتیان لەسەر نەوت تاهەفتەیەك بەر لەئێستا زۆر باشبوو، بەڵام بەهۆی دابەشكردنی نەوت لەلایەن حكومەتەوە لەچەند ناوچەیەك كەمێك بازاڕ لاواز بووەو هاووڵاتیان گلەییان لەبەرزی نرخی نەوت هەیە». سەبارەت بەنرخی نەوت ئەو نەوتفرۆشە باسی لەوەشكرد « هەفتەیەكە نرخی نەوت لە 165 هەزار دینارەوە بەرزبووەتەوە بۆ 185 هەزار دینار،  پێنج رۆژ لەمەوبەر لیترێك نەوتمان بە 680 دینار كڕیوەو لەم رۆژانەدا بە 770 دینار كڕیومانە، بەدابەشكردنی نەوت لەلایەن حكومەتەوە نرخی نەوتی بازرگانیش دادەبەزێت». «نرخی نەوت لە 21ی ئازاری ساڵی رابردوو 120 هەزار دیناربوو تانزیكەی دوو مانگ لەمەوبەر، ئەو كاتە بوو بە 150 هەزارو پاشان بەرزتربووەوە بۆ 160 هەزار دینار،  بەڵام لەئێستادا نرخی بەرمیلێك نەوت بە 185 هەزار دینارە». عەلی فوئاد وای وت. بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی نرخی جۆرەكانی نەوت لەبازاڕدا جیاوازەو نەوتی كەركووك هەرزانترین نرخی هەیە، كەبەم شێوەیەن: نرخی نەوتی بێجی بە 185 هەزار دینارە،  نەوتی بەغدا بە 170 هەزار دینارو نرخی نەوتی كەركوكیش بە 160 هەزار دینارە. ئەمە لەكاتێكدایە كە زستانی ساڵی رابردوو نرخی بەرمیلێك نەوت گەیشتە 305 هەزار دینار کە بەرزترین ئاست بوو بەڵام لەگەڵ دەستپێکردنی دابەشکردنی نەوت نرخەکەی دەستی بەدابەزین کرد. هاووڵاتیان گلەییان لەنرخی نەوت هەیەو دەڵێن ئەو نەوتە هاوردەكراو نییە تا باجی بچێتە سەر. ئەحمەد عەبدوڵا، هاووڵاتییەكی شاری سلێمانییە بەهاوڵاتی وت: بۆ ئەمساڵ بەر لەهاتنی وەرزی زستان بەرمیلێك نەوتم كڕیوە بە 170 هەزار دینار كە لەم بارودۆخە داراییە ناهەموارەدا ئەو نرخە زۆرە چونكە نەوتەكە لەدەرەوە بۆمان نایەت و هی وڵاتی خۆمانە. ساڵانە حكومەتی هەرێمی كوردستان بەرمیلێك یان دوو بەرمیل نەوت بەرامبەر بڕێك پارە بەهەر خێزانێك داوە لەوەرزی زستاندا، بەڵام ماوەی چەند ساڵێكە بەهۆكاری قەیرانی داراییەوە پڕۆسەكە خاو بووەتەوەو زۆرجار هاووڵاتیان ناچارن لەوەرزی زستاندا نەوتی بازرگانی بكڕن كەهەندێكجار بەسێ هێندەی نرخی راستی كڕیویانە.

هاوڵاتی  ئاگرێکی گەورە لە ئیدارەی سەربەخۆی سۆران کەوتەوە و بەرگری شارستانی سەرقاڵی کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکەن.  ئێوارەی ئەمڕۆ بەنزینخانەی باوکی دیاری لە سەنتەری شاری سۆران گڕیگرت و ئاگرێکی گەورە دروستبووە. بەرگری شارستانی سۆران دەڵێت، سەرقاڵی کۆنتڕۆڵکردنی ئاگرەکەن.  بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکان، بەهۆی گەورەیی ئاگرەکەوە ماڵەکانی نزیک بەنزینخانەکە چۆڵکراون.    

هاوڵاتی  وتەبێژی حکومەتی هەرێم رایگەیاند، لێگتێگەشتنی باشیان هەیە لەگەڵ حکومەتی عێراق بۆ دەستبەرکردنی موچەی مانگی 10 و 11 و 12ی ئەمساڵ، دەشڵێت، ئەوانەی یاداشتی گواستنەوەی موچەیان واژۆکردووە لە هەرێمەوە بۆ بەغدا "نابەرپرسن." لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا پێشەوا هەورامانی، وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان، لەسەر موچەی موچەخۆرانی هەرێم رایگەیاند، ئەو بڕە پارەیەی کە لەلایەن بەغداوە دەنێردرێت بۆ ئەو موچانەیە کە نەدراوە و واتە بۆ مانگەکانی 7 و 8 و 9یە، بۆ مانگه‌كانی 10، 11 و 12 له‌گه‌ڵ حكومه‌تی فیدڕاڵ به‌رده‌وامن و لێکتێگەشتنی باشیان لەگەڵ بەغدا هەیە. هپێشەوا هەورامانی وتیشی، "لێكتێگه‌یشتنی باش له‌گه‌ڵ عێراق هه‌یه‌، كرانەوەكان بەو ئاراستەیە هیچ موچه‌یه‌كی فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم نه‌فه‌وتێت." لەسەر ئەو یاداشتەی کە فراکسیۆنە کوردییەکان لەگەڵ چەند پەرلەمانتارێکی عێراق دەیانەوێت بیکەنە پرۆژەیاسا تا موچەی هەرێم راستەوخۆ لە بەغداوە بدرێت، پێشەوا هەورامانی دەڵێت، "هه‌ر كه‌س واژۆی له‌سه‌ر ئه‌و یاداشته‌ كردبێت به‌رامبه‌ر به‌ خوێنی شه‌هیدان و و په‌رله‌مان و حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان نابه‌رپرسه‌ و بێئاگایه‌، چونكه‌ یاداشته‌كه‌یان ته‌واو پێچه‌وانه‌ی مادده‌ یاساییه‌كانی تایبه‌ت به‌و بابه‌ته‌ن."  وتەبێژی حکومەتی هەرێم باسی لەوەش کرد، "حکومەتی عێراق هەرگیز ئەو داوایەیان جێبەجێ ناکات چونکە حکومەتی هەرێم خاوەنی دەسەڵاتی خۆیەتی، حکومەتی هەرێمی کوردستان هەرگیز ناچێتە ژێر باریی ئەو یاداشتەوە." تا ئێستا موچەخۆرانی هەرێم 60 هەزار واژۆیان کۆکردووتەوە بۆ ئەوەی یاداشتەکە ببێتە پرۆژەیاسا و یوسف کیلابی، ئەندامی لیژنەی دارایی عێراق، لە لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتی دەڵێت، هەموو كارێك دەكات بۆ ئەوەی هەوڵەكان بۆ گواستنەوەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێم سەربگرێت.