هاوڵاتی دوو بەرپرسی باڵای یەكێتی رایانگەیاند یەكێتی ئامادەیە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و چاوەڕێی ئەنجامی بڕیاری دادگای فیدراڵیش دەكەن لەسەر ئەو سكاڵایەی لەبارەی 5 مادەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تۆماریان كردوە. تەلار لەتیف، ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتمانی كوردستان لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند "وەك یەكێتی لەگەڵ ئەنجامدانی هەڵبژاردندان لەوادەی دیاریكراوی خۆیدا، بەڵام بەیاسایەك هەڵبژاردنەكە بەڕێوەبچێت كە لەگەڵ داخوازییەكان و پرۆسەی دیموكراسی یەكبگرێتەوە". " ئەو تێبینیانەی لەسەر یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان هەمانبوە لەدادگای فیدراڵی سكاڵامان تۆماركردوەو چاوەڕێی ئەنجامی بڕیاری دادگای فیدراڵین كە چاوەڕێ دەكرێت رۆژی 21ی ئەم مانگە دادگاكە بڕیاری كۆتایی خۆی بدات" تەلار لەتیف وای وت. هاوكات زیاد جەبار لێپرسراوی مەڵبەندی سلێمانی یەكێتی لەكۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند"یەكێـی هەمووكاتێك ئامادەی هەڵبژاردنە، كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكانیش هەركاتێكی بەگونجاو زانی وەك رۆژی هەڵبژاردن، ئەوا یەكێتی ئامادەیە بۆ هەڵبژاردن". لەبارەی بڕیاری دادگای فیدراڵی لەسەر ئەو سكاڵایەكی لەسەر یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تۆماریان كردوە، وتی" چاوەڕێی بڕیاری كۆتایی دادگای فیدراڵی دەكەین لەسەر 5 مادەیەی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان". دوێنێ 10ی كانونی دووەمی 2024، نوسراوێكی موهەنەد فازل عەباس، یاریدەدەری سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردن بۆ كاروباری تەكنیكی لە كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق كە رۆژی 9ی كانونی دووەمی 2024 دەرچووەو ئاڕاستەی سەرۆكی ئەو فەرمانگەكەی كردووە بڵاوكرایەوە كە خشتەیەكی نوێی ئامادەكاری كۆمیسیۆنی ئاڕاستە كردوە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لەماوەی ئەمساڵداو كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق سەرقاڵی ئامادەكردنی خشتەیەكی زەمنیە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و بۆ ئەو مەبەستەش رۆژی 30ی ئایاری 2024ی پێشنیار كردوە بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. هەر بەپێی نوسراوەكە، خشتەی كارەكە بۆ ئەنجومەنی كۆمیسیاران دەنێردرێت بەمەبەستی پەسندكردنی تا لەسەر ئەو بنەمایەش لە چەند رۆژی داهاتوودا لەگەڵ نوێنەرانی هەرێمی كوردستان رۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دیاریدەكرێت. رۆژی 3ی ئەم مانگە، كۆمیسیۆن هەڵبژاردنەكانی عێراق نوسراوی فەرمی بۆ هەرێمی كوردستان ناردو رایگەیاند ناتوانێت ئەو وادەیەی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە رۆژی 25ی شوباتی 2024 بوو هەڵبژاردن ئەنجامبدەن، ئەویش بەهۆی یەكلانەبوونەوەی ئەو سكاڵایەی لەدادگای فیدراڵی لەسەر هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تۆماركراوەو هێشتا یەكلا نەكراوەتەوە.
دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی كەركوك/گەرمیان رایگەیاند ساڵی رابردوو رێژەی جیابونەوەی هاوسەران بەراورد بەهاوسەرگیری زیاتر بووەو لەكۆی دوو هەزارو 618 حاڵەتی هاوسەرگیری زیاتر لە هەزارو 350 جیابونەوەش تۆماركراوە. بەپێی ئامارێكی دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی كەركوك/گەرمیان لەبارەی رێژەی هاوسەرگیریو جیابوونەوە، ئاماژەی بەوەداوە كە رێژەی جیابوونەوە زیاتر بووە، " لەساڵی 2023دا لەدادگای باری كەسێتی كەلار، كفری، رزگاری و دەربەندیخان و خانەقین، دوو هەزارو 618 حاڵەتی مارەبڕین تۆماركراوە، لە بەرامبەریشدا هەزار و 352 حاڵەتی جیابونەوە تۆمار كراون". هەر بەپێی ئامارەكە زۆترین حاڵەتەكانی جیابونەوەش لەسنوری گەرمیان، لەقەزای كەلار بووە كە رێژەكەی دەگاتە 68% بەراورد بەحاڵەتەكانی هاوسەرگیری.
.jpg)
هاوڵاتی بەرپرسی هۆبەی كۆنترۆڵی شێرپەنجە لە نەخۆشخانەی هیوا رایگەیاند ساڵی رابردوو سێ هەزارو 275 توشبوی نوێی شێرپەنجە لەپارێزگای سلێمانی تۆماركراوەو شێرپەنجەی مەمكیش بە پلەی یەكەم دێت. د.محەمەد عەبدولوەهاب بەرپرسی هۆبەی كۆنترۆڵی شێرپەنجە لە نەخۆشخانەی هیوا بەهاوڵاتی رایگەیاند" لەساڵی 2023دا لەسنوری پارێزگای سلێمانی سێ هەزارو 275 توشبوی نوێی شێرپەنجە لەنەخۆشخانەی هیوا تۆماركراوەو بەراورد بە ساڵی 2022 نزیكەی 43 نەخۆش كەمتربووە". "نەخۆشی شێرپەنجەی مەمك بە پلەی یەكەم دێت كە 18%ی هەموو توشبوانی شێرپەنجە پێكدێنێت، دوای ئەویش شێرپەنجەی كۆڵۆن و سییەكان دێت كە باوترین جۆرەكانی شێرپەنجەن لەسلێمانی". د.محەمەد عەبدولوەهاب وای وت. بەرپرسی هۆبەی كۆنترۆڵی شێرپەنجە لە نەخۆشخانەی هیوا ئاماژەی بەوەشكرد " ئەوەی جێی داخە رێژەیەكی زۆری توشبوانی شێرپەنجەی مەمك لە قۆناغەكانی سێ و چوار دیاری دەكرێن، ئەوەش بۆ نەبوونی پرۆگرامێكی سەركەوتوی پێشوەختی شێرپەنجەیەو لەلسێمانی تەنها دوو ئامێری مامۆگرافی بۆ دیاریكردنی پێشوەختی شێرپەنجەی مەمك هەیە". وتیشی "ساڵی رابردوو نزیكەی 7%ی توشبوانی شێرپەنجە مناڵان بوون كە تەمەنیان كەمترە لە 18 ساڵ". د.محەمەد عەبدولوەهاب، لەبارەی گرفتی دەرمانی شێرپەنجەش وتی"نەبونی دەرمان بۆ قۆناغی سەرەتایی شێرپەنجە وا دەكات توشبوەكە بگاتە قۆناغە پێشكەوتوەكان، بەتایبەت كە نرخی دەرمانی شێرپەنجە زۆر گرانەوە لەتوانای دابینكردنی هەموو نەخۆشێكدا نیە". ئەوەشی خستەڕوو "هەندێك جۆری دەرمانی شێرپەنجە هەیە كە بۆ چارەسەری قۆناغە پێشكەوتوەكانی نەخۆشی شێرپەنجە بەكاردەهێنرێت بۆ ماوەی 21 رۆژ بەكارهێنان بگاتە 10 ملیۆن دینار، ئەوەش لەم دۆخە پڕ قەیرانەدا لەتوانای چ نەخۆشێكدا هەیە هەموو 21 رۆژ جارێك بیكڕێت".
هاوڵاتی رێباز حەملان راگەیاند داهاتی نەوتمان نەبێت ناتوانین مووچە دابەش بكەین، بەداهاتی ناوخۆی هەرێميش ناتوانرێت مووچە دابەش بكرێت. رێباز حەملان، یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی هەرێم بە كەناڵی كوردستان 24ی راگەیاند"نەوتی هەرێمی كوردستان راگیراوە، ئێمە داهاتی نەوتمان نەبێت ناتوانین مووچە دابەش بكەین، بەداهاتی ناوخۆی هەرێم ناتوانرێت مووچە دابەش بكرێت، مووچەی خەڵكی كوردستان دەبێت لە بەغدا دابین بكرێت". وتیشی"محەمەد شیاع سودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق بەڵێنیداوە سێشەممەی داهاتوو هەمواری پڕۆژە یاسای بودجە بخاتە ناو كۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیران كە لەلایەن وەفدی هەرێم و حكومەتی عێراقەوە بۆ هەمواركردنەوەی ماددەو بڕگە یاساییەكانی تایبەت بەبوودجەو مووچەی هەرێمی كوردستان ئامادە دەكرێت، بۆ ئەوەی بەزووترین كات دەنگی پێ بدرێت و رەوانەی پەرلەمان بكرێت". یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی هەرێم دەشڵێت"ئەگەر هەمواری یاسای بودجە لەو ماوە كورتەدا ئامادە نەكرێت، حكومەتی هەرێم داوایكردوە سولفەیەك لەسەر بوودجەی ساڵی 2024 كە پەیوەندی بە هەرێمی كوردستان هەیەو تایبەتە بەمووچە، لەگەڵ دەستپێكردنی دابەشكردنی موچەی موچەخۆرانی عێراق بۆ هەرێمی كوردستان رەوانە بكرێت". "ئومێدێكی زۆر هەیە لەگەڵ دەستكردن بە دابەشكردنی مووچەی پاریزگاكانی عێراق، پارە بگاتە هەرێمی كوردستانیش بۆ ئەوەی مووچەی پێ دابەش بكرێت". رێباز حەملان وا دەڵێت.
هاوڵاتی زانكۆی سلێمانی رایگەیاند لەڕێگەی وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستییەوە داوا لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەكەین لەم دۆخە دژوارەی مامۆستایان و فەرمانبەران وەك هەستكردنیان بە بەرپرسیارێتی لەزووترین كاتدا بەپێی یاسا بەركارەكان دەست بە پلە بەرزكردنەوەی مامۆستایان و فەرمانبەران بكەنەوە. ئەنجومەنی زانكۆی سلێمانی راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوەو رایگەیاند"وەك هەستكردن بە بەرپرسیارێتی بەرامبەر مامۆستایان و فەرمانبەرانی زانكۆ، وەك هەمیشە كە لە خەمیاندا بووە، لەڕێگەی وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی داوا لە ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم دەكات لەم دۆخە دژوارەی مامۆستایان و فەرمانبەران، وەك هەستكردنیان بە بەرپرسیارێتی لە بەرامبەر ئەم دۆخە، لە زووترین كاتدا بەپێی یاسا بەركارەكان دەست بە پلە بەرزكردنەوەی مامۆستایان و فەرمانبەران بكەنەوە". "بەمامۆستایان و فەرمانبەرە دڵسۆزەكانمان ڕادەگەیەنین كە ئەنجومەنی زانكۆ هەموو هەوڵێك دەدات بۆ دەستەبەركردنی مافەكانتان و جەختیش دەكەینەوە، كە ئێمە بەشێكی دانەبڕاوین لە ئێوە و هەمووان بەیەكەوە كۆمەڵگەی زانكۆ پێكدەهێنین" ئەنجومەنی زانكۆی سلێمانی وا دەڵێت.
هاوڵاتی حكومەتی هەرێم كۆبوویەوەو بەپێی راگەیەنراوی كۆبوونەوەكەش رایگەیاند حكومەتی فیدڕاڵ دەبێت بەرپرسیارێتی خۆی بەجێ بگەیەنێت بۆ ناردنی ئەو مووچانەی نەدراون. بەپێی راگەیەنراوی كۆبوونەوەكەی ئەمڕۆ 10ی كانونی دووەمی 2024ی حكومەتی هەرێم، ئەنجامی سەردانی وەفدی دانوستانكاری هەرێمی كوردستان بۆ بەغدا لەلایەن ئەندامانی وەفدەكەوە خراوەتەڕوو كە تایبەت بووە بەگفتوگۆكردن لەسەر مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان و هەمواری یاسای بودجەی فیدراڵ و دەستپێكردنەوەی هەناردەكردنی نەوتی هەرێمی كوردستان و تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەی نەوت و خستنەڕووی پڕۆژەو پێشنیارەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان كە پێشكەش بە حكومەتی فیدراڵ كراوە. ئەنجومەنی وەزیران خۆشحاڵی خۆی دەربڕیوە لەبەرامبەر تێگەیشتنەكانی ئەم دواییەی حكومەتی فیدڕاڵ و بەرەوپێشچوونەكان بە ئاڕاستەی هەمواركردنەوەی یاسای بودجەی فیدڕاڵ و لابردنی ئەو كۆت و بەندانەی یاساكە كە ڕێگرن لە بەرامبەر خەرجكردنی بەشە بودجەو مووچەی هەرێمی كوردستان و بەتایبەتیش مووچە كە شایستەی دارایی مووچەخۆرە و دەبێت تێكەڵی كێشەو بابەتەكانی دیكە نەكرێت. لەبارەی شایستە دواكەوتووەكانی مووچەی مووچەخۆرانیش راگەیەنراوەكە دەڵێت"ئەنجومەنی وەزیران جەخت لە هەڵوێستی خۆی دەكات كە حكومەتی فیدڕاڵ دەبێت بەرپرسیارێتی خۆی بەجێ بگەیەنێت بۆ ناردنی ئەو مووچانەو چاوەڕوانیشمان لە حكومەتی فیدڕاڵە كە بۆ ئەم مانگە، هاوشێوەی ناوچەكانی دیكەی عێراق، مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم خەرج بكات".
هاوڵاتی كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق خشتەیەكی نوێ بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان ئامادە دەكات و ئەو مەبەستەش رۆژی 30ی ئایاری 2024ی پێشنیار كردوە بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. بەپێی نوسراوێكی موهەنەد فازل عەباس، یاریدەدەری سەرۆكی فەرمانگەی هەڵبژاردن بۆ كاروباری تەكنیكی لە كۆمیسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عێراق كە رۆژی 9ی كانونی دووەمی 2024 دەرچووەو ئاڕاستەی سەرۆكی ئەو فەرمانگەكەی كردووە، خشتەیەكی نوێی ئامادەكاری كۆمیسیۆنی ئاڕاستە كردوە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لەماوەی ئەمساڵداو كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عێراق سەرقاڵی ئامادەكردنی خشتەیەكی زەمنیە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان و بۆ ئەو مەبەستەش رۆژی 30ی ئایاری 2024ی پێشنیار كردوە بۆ بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان. هەر بەپێی نوسراوەكە، خشتەی كارەكە بۆ ئەنجومەنی كۆمیسیاران دەنێردرێت بەمەبەستی پەسندكردنی تا لەسەر ئەو بنەمایەش لە چەند رۆژی داهاتوودا لەگەڵ نوێنەرانی هەرێمی كوردستان رۆژی هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دیاریدەكرێت. رۆژی 3ی ئەم مانگە، كۆمیسیۆن هەڵبژاردنەكانی عێراق نوسراوی فەرمی بۆ هەرێمی كوردستان ناردو رایگەیاند ناتوانێت ئەو وادەیەی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كە رۆژی 25ی شوباتی 2024 بوو هەڵبژاردن ئەنجامبدەن، ئەویش بەهۆی یەكلانەبوونەوەی ئەو سكاڵایەی لەدادگای فیدراڵی لەسەر هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تۆماركراوەو هێشتا یەكلا نەكراوەتەوە.
هاوڵاتی كەمێك پێش ئێستا، لە پارێزگای سلێمانی دوو كرێكارى كۆمپانیایەكی پاككەرەوەی خۆڵ و خاشاك لە کاتى کارکردندا برینداربوون و لەکاتى گواستنەوەیان بۆ نەخۆشخانە یەکێک لەوانە گیانى لەدەست دا و برینى ئەوى دیکەشیان سەختە. بەپێی ئەو زانیارییانەی بڵاوكراونەتەوە، لە كۆمپانیای خالید شینكی بۆ كاری پاككەرەوەی خۆڵ و خاشاك، بەهۆی تێكچوونی یەكێك لە ئۆتۆمبێلەكان، دوو كرێكار بریندار دەبن لەکاتى گواستنەوەیان بۆ نەخۆشخانە یەکێک لەوانە گیانى لەدەستدا و برینى ئەوى دیکەشیان سەختە. ڕووداوەكە بەهۆی جەگی ئۆتۆمبێلێكی پاككەرەوە بووە، كاتێك لە كار كەوتووە ئەو دوو كرێكارە پیشەیان فیتەر بووە لەو كۆمپانیایە، ویستوویانە جەگەكە چاك بكەنەوە، بەڵام جەگەكە دەرچووە و بۆدی بارهەڵگرەكە كەوتووە بەسەر كرێكارەكاندا . بە گوێرەی زانیارییەکان یهكێك له كرێكارهكان بهر لهوهی بگاته نهخۆشخانه له شوێنی روداوهكه گیانی لهدهستداوه، دوای تهواوبونی رێكاره یاساییهكان به ئامادهیی كهسوكارهكهی رهوانهی پهیمانگهی پزیشكی دادوهری سلێمانی دهكرێت، كرێكارهكهی دیكهش به سهختی بریندار بوه و كاری پێویستی بۆ دهكرێت و له ئێستادا له ژێر چاودێڕی چڕدایه. ساڵانه سهدان كرێكار له ههرێمی كوردستان لهكاتی كاركردندا گیانلهدهستدهدهن بههۆى نهبونى سهلامهتى لهشوێنى كار دهبنه قوربانى.
هاوڵاتی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا"پنتاگۆن" ئاماری هێرشەکانی سەر بنکە و هێزەکانیان لە عیراق و سووریا ئاشکرا کردو رایگەیاند، تەنها لە دوای 4 ی مانگی کانوونی دووەمەوە تا ئێستا ، واتە لەدوای هێرشەکەی ئەمریکا بۆ سەر بنکەیەکی حەشدی شەعبی لە شەقامی فەڵەستینی بەغداد ، نۆ جار هێرش کراوەتە سەر هێزەکانیان . لەمبارەیەوە " پاتریک رایدەر" وتەبێژی وەزارەتی بەرگری ئەمریکا لە میانەی کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا وتی: لە ماوەی 4ی کانوونی دووەمەوە تا ئێستا، 9 جار هێرش کراوەتە سەر هێزەکانمان و بەگشتیش کۆی گشتی هێرشەکان 127 هێرش بووە لە ماوەی 83 رۆژدا، کە 52 هێرشیان لە عیراق ئەنجامدراون و 75 هێرشیشیان لەناو خاکی سووریاوە. بە پێی ئەم ئامارەش ئەوا لە ٪41 ی هێرشەکان لە ناو خاکی عیراقەوە کراوەتە سەر هێزەکانی هاوپەیمانان و ئەمریکا و لە ٪59 لە ناو خاکی سووریاوە . هەروەها ناوبراو لە میانەی کۆنگرە رۆژنامەنووسییەکەیدا ئەوەشی ئاشکرا کرد کە لە سەرەتای قەیران و جەنگی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماسی فەڵەستینی ، گروپ و میلیشیاکانی سەر بە ئێران ، هیرشەکانیان بە مووشەک و فرۆکەی بێفرۆکەوانی بۆمبڕێژکراو بۆ سەر هێزەکانی هاوپەیمانان و بە تایبەتیش هیزەکانی ئەمریکا لە عیراق و سووریا چڕتر کردۆتەوە . جێی ئاماژەیە لە 4/1/2024 دا ، هێزەکانی ئەمریکا لە وەڵامی ئەو هێرشانەی کە دەکرێتە سەر هێزەکانیان ، هێرشێکی ئاسمانی بۆ سەر بنکەیەکی چەکدارەکانی حەشدی شەعبی لە شەقامی فەڵەستینی بەغداد ئەنجامدا و لە ئاکامدا ژمارەیک چەکداری گروپی نوجەبای عیراقی کووژران و بریندار بوون کە لەناو کوژراوەکاندا بەرپرسێکی باڵای گروپی نەجەبای تیا بوو.
هاوڵاتی رۆژنامەی "بۆلیتیکۆ" ی ئەمریکی ئاشکرای کرد ، موحەمەد شیاع سودانی و راوێژکارەکانی چەند برووسکەیەکی نهێنییان بۆ وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ناردووە و داوای مانەوەی هێزەکانی ئەمریکایان لە عیراق کردووە . هەروەها رۆژنامەکە بە پێی ئەو برووسکە نهێنییەی کە دەستی کەوتووە ،ئەوەشی ئاشکرا کردووە، سۆدانی داوای گفتۆگۆی لەبارەی مانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە ووڵاتەکەیدا کردووە و سەبارەت بەو داوایەش کە وتبووی : "دەبێت هێزەکانی هاوپەیمانان عیراق جێبهێڵن " ، تەنها بۆ رازی کردنی هاوڵاتییانی عیراق بووە . هەروەها جگە لە سۆدانی ،راوێژکارەکانیشی بە بەپرسە ئەمریکییەکانیان وتووە کە سۆدانی لەسەر مانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عیراق هیچ جۆرە کاردانەوەیەکی نەرێنی نییە و ئامادەی گفتۆگۆی نهێنییە لەوبارەیەوە و ئەو قسانەشی کە لەبارەی دەرچوونی هێزەکانی ئەو ووڵاتەوە کردوویەتی لە عیراق ، تەنها بۆ ڕاگرتنی دڵی هەندێک لایەن و هاوڵاتییان بووە . ئەم هەواڵە لە کاتێکدایە کە ماوەیەک لەمەوبەر ، سۆدانی سەرۆک وەزیرانی عیراق رایگەیاند کە ئیتر هیج جۆرە بیانوویەک بۆ مانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە سەرۆکایەتی ئەمریکا لە عیراقدا نەماوەو دەبێت بە زووترین کات کە خاکی عیراق بکشینەوە. لە وەڵامی ئەم داوایەی سۆدانی ئەمریکا وتی لەئێستادا هیچ پلانیکی کشانەوەمان لە عیراقدا نییە. لە لایەن خۆیەوە ئەنجومەنی ئاسایشی ئەمریکا رەتی کردەوە هەرجۆرە لێدوانێک لەنارەی ئەم بروسکە نهێنییەی سەرۆک وەزیرانی عیراق بدات. چاودێرە سیاسی و سەربازییەکان پێیان وایە کە ئەم داوایەی سۆدانی بە نهینی بۆ مانەوەی هێزەکانی ئەمریکا لە عیراقدا ، گرنگییەکی زۆری بۆ ئیدارەکەی جۆ بایدنی سەرۆکی ئەمریکا هەیە و ئەمریکییەکان پێیان وایە کە گرنگی مانەوەیان لە عیراقدا تەنها بۆ بەرپەرچدانەوەی چەکدارەکانی رێکخراوی تیرۆریستی داعش نییە ، بەڵکو لەوە گرنگتر بۆ رووبەرووبوونەوەی فراوانبوونی دەسەڵاتی ئێرانە لە ناوچەکەدا و عیراقیش ستراتیژیترین شوێنە بۆ ئەو رووبەرووبوونەوەیەی ئێران.
هاوڵاتی خاوهن نانهواخانهكانی ههولێر رهتیدهكهنهوه، بههۆی فشارهوه 10 نان و سهمون به ههزار دینار به هاوڵاتیان بفرۆشن و زیاتر لە 610 نانەواخانە مانیانگرتووەو و راشیدهگهیهنن، "ئهمڕۆ ههزار و 830 كرێكار كاریان نهبوه". لە بەیاننامەیەکدا خاوەن نانەواخانەکانى هەولێر کە ئاڕاستەى سەرۆکى حکومەتى هەرێمیان کردوە دەڵێن: 610 خاوەن نانەواخانەین و بەهۆى ئەو فشارە زۆرەى لەسەرمانە کارمان نەکردوە. ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن کە دەست خراوەتە گیرفانیان و چاو بڕاوەتە نانى دەمیان، داوا لە سەرۆک وەزیراى هەرێم دەکەن بڕیارى هەرزانکردنى نان رابگرێت و دەڵێت: بەرپرسانى هەولێر رێگە نادەن کار بکەین. ئاماژهیان بهوهشكردوه، "ئێمه دهمانهوێت كاری خۆمان بكهین راسته ئێستا ئارد ههرزان بوه، بهڵام كاتێك شهڕی ئۆكرانیا و روسیا بو فهردهیهكی ئاردمان به 45 ههزار دینار دهكڕی ئهوكات بۆئهوهی كاریگهری لهسهر هاوڵاتیان نهكات، ئێمه له فرۆشتنی نان به نرخی خۆی بهردهوام بوین، ئێستاش خاوهن نانهواخانه ههیه زیاتر له 40 ملیۆن دینار قهرزاری ئهو كاتهیه، به نرخی ئاردی ئێستاش نه قازانجه نه زهرهره". هەروەک دەڵێن: "بەپێی ئەو بڕیارەی پارێزگاری هەولێر و قائیمقامی هەولێر جێ بەجێ دەكەن دەیانەوێت ئێمە پێشێلی یاسای بكەن، چونكە بەو نرخەی نان دەبێت ئێمە كرێكاری خۆمان دەربكەین و كرێكاری تر بهێنین بۆ شوێنەكانیان ئەمەیش پێشێلی یاسای كار و دەستەبەری كۆمەڵایەتییە كە نازانین بۆچی هێندە دژی كرێكاری خۆمان كار دەكەن و رقیان لێیان دەبێتەوە". هەر لەپەیامەكەیاندا بۆ مەسرور بارزانی باسیان لەوەكردوە، "ئهمڕۆ 610 نانهواخانه كارمان نهكردوه واتا ههزار و 830 كرێكار كاریان نهبوه، ئێمه دژی شاری خۆمان نین، دژی هیچ كهسێك نین، بهڵكو قرقرتۆكمان گیراوه ناهێڵن كار بكهین، ئهو ههمو ههڕهشهیهی لهلایهن بهرپرسانی ههولێر لێمان دهكرێت بهناوی تۆوە كه خۆمان بڕوا ناكهین ئهوه قسهی تۆ بێت و تۆ هێنده لهگهڵ ئێمه توند بیت بۆیه تكامان وایه خۆت بیانوهستێنه چیتر بێزارمان نهكهن".
هاوڵاتی شاندی حکومەتی هەرێمی کوردستان لەسەردانەکەیاندا بۆ بەغدا ژمارەیەك پێشنیازیان داوەتە حکومەتی عێراق، بەڵام بەغدا وەڵامی شاندەکەی هەرێمی نەداوەتەوە. بەگوێرەی زانیارییەکان شاندەکە دوو داواکاری سەرەکییان هەبووە، بەردەوامبوونی بەغدا لە ناردنی قەرز بۆ پێدانی مووچە و هەروەها جێگیرکردنی مانگانەی 913 ملیار دینار لە هەمواری یاسای بودجە بۆ مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان. لهبارهی ئهو دو داواكاریهی ههرێمی كوردستانهوه، "شاندی ههرێم هیچ بهڵێنێكی له بهرپرسانی حكومهتی عێراق وهرنهگرتوه"، ئهوهش لهكاتێكدایه پێشتر محهمهد شیاع سودانی، سهرۆك وهزیرانی عێراق خواستی خۆی بۆ چارهسهری كێشهی موچهی فهرمانبهران راگهیاندبو. بەپێی دوایین گفتوگۆی نێوان هەولێر و بەغدا، تا ئەو کاتەی یاسای بودجە هەموار دەکرێتەوە، محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق رەزامەندی نیشانداوە قەرزی دیکە بۆ مووچەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان دابین بکات، بۆ ئەمەش پێویستی بە دەنگدان و بڕیاری فەرمی ئەنجومەنی وەزیرانە. ساڵی رابردو حكومهتی عێراق بڕیاریدا به رهوانهكردنی دو ترلیۆن و 100 ملیار دینار بۆ موچهی سێ مانگی كۆتایی ساڵی 2023، بهڵام حكومهتی ههرێمی كوردستان موچهی مانگهكانی 7، 8 و 9ی پێدابهشكرد، بهوهش چارهنوسی سێ موچهی مانگهكانی 10، 11 و 12ی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان به نادیاریی ماوهتهوه.
هاوڵاتی تیمە مەیدانییەکانی هەڵگرتنەوەو پووچەڵکردنەوەی مین لە هەرێمی کوردستان لە ساڵی تازەدا بەردەوامن لەسەر کارەکانیان و توانیویانە رووبەرێکی بەرفراوانی مینرێژکراو و ژینگەی پیسبوو بە پاشماوە جەنگییەکان پاک بکەنەوە. عەلی موحەمەد ئەمین، بەرێوەبەری تەکنیکی لە دەزگای گشتی کاروباری مین لە هەرێمی کوردستان لە میانەی لێدوانیکیدا بۆ رۆژنامەی "سەباحی" عیراقی وتی : تیمەکانی سەر بە دامەزراوەکە بەردەوامن لە پاککردنەوەی ئەو ناوچانەی کە مینرێژکراون یا بە پاشماوە جەنگییەکان پیس بوون. هەروەها ناوبراو ئەوەشی ووت کە لە ساڵی رابردوودا بەرەوپێچوونێکی بەرچاویان هەبووە و تیمەکانی سەر بە دامەزراوەکە بە هەماهەنگی لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان ، توانیویانە رووبەرێکی فراوانی ناوچەکانی هەرێمی کوردستان لە مین و پاشماوە جەنگییەکان پاکبەکەنەوە کە بریتین لە : 6284 پاشماوەی جەنگی و پاککردنەوەی 44 کێڵگەی مینرێژکراو و لەناوبردنی 3849 مین و بۆمب . هەروەها عەلی موحەمەد ئەوەشی ئاشکرا کردووە کە لە ساڵی رابردوودا 10 کەس لە ئەنجامی تەقینەوەی مین گیانیان لە دەستداوە و 13 کەسی تریش بریندار بوون . لە لایەکی دیکەوە جەبار مستەفا، سەرۆکی دەزگای گشتی کاروباری مین لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا ئاماری کاروچالاکی ساڵی 2023ـی راگەیاند و گوتی: ساڵی رابردوو دوو ملیۆن و 803 هەزار و 326 مەتر دووجا لە مین و پاشماوەی جەنگی پاککراوەتەوە، دەشڵێت: 19 کێڵگەی مین لەلایەن دەزگای گشتی کاروباری مینەوە پاککراوەتەوە، هەروەها لەلایەن رێکخراوەکانیشەوە 14 کێڵگە پاککراوەتەوە . سەرۆکی دەزگای گشتی مین ئاماژەی بەوەشکرد، چوار شەرگە لە لایەن دەزگای گشتی کاروباری مینەوە پاککراوەتەوە، لەلایەن رێکخراوەکانیش حەفت شەرگە پاککراوەتەوە، هەروەها ساڵی رابردوو کۆی گشتی کێڵگە پاککراوەکان لە مین گەیشتووەتە 44 کێڵگە .
.jpg)
هاوڵاتی ئەنجومەنی سەرتاسەریی مامۆستایانی ناڕازیی شكستهێنان بە هەوڵەكانی دەستپێكردنەوەی دەوامیان راگەیاندو دەڵێن "ئێمە بایکۆتمان کردوە تا جارێکی دیكه بایکۆت نەکەینەوە، بۆیە تا وەڵامێکی کرداریی دڵنیاکەرەوە وەرنەگرین، بەردەوام دەبین و لە نزیکترین دەرفەتدا لە شەقام دەبین". ئەنجومەنی سەرتاسەریی مامۆستایانی ناڕازیی ئهمڕۆ سێشهممه له بهیاننامهیهكدا باسی لهوهكردوه: "لە دوای ئەوەی دەسەڵات هەمو هەوڵە حزبیی و ئیدارییەکانی خۆی لەمڕۆدا بۆ کردنەوەی دەرگای خوێندگەکان چڕکردبوهوە، هەر لە ئاگادارکردنەوەوە تا زمانی هەڕەشە و سزادان بەرامبەر مامۆستایان و بەڕێوبەرە بەهەڵوێستەکان". لە هەمان كاتیشدا، "وەك بەشێك لە فشارەكان، میدیا فەرمیی و سێبەرەكانی دەسەڵات چاوەڕێی ڕووماڵی كردنەوەی دەرگاكانی خوێندن بوون، بەڵام خۆشبەختانە ئیرادەی بەهێزی مامۆستایان و پێداگرییان لەسەر بەدەستهێنانی مافەكانیان، هەنگاوێكی تری فشارەكانی دەسەڵات بۆ بە زۆر كردنەوەی دەرگاكانی خوێندن لەسەرجەم شاروشارۆچكەكان، شكستی پێهێنرا". له راگهیهندراوهكهدا هاتوه، "جارێکی دیكه بە دەسەڵات دەڵێینەوە، رێگهی کردنەوەی دەرگای خوێندنگەکان فشار و هەڕەشە نییە، بەڵکو جێبەجێکردنی داواکارییەکانە، ئێمە بایکۆتمان کردوە تا جارێکیتر بایکۆت نەکەینەوە، بۆیە تا وەڵامێکی کرداریی دڵنیاکەرەوە وەرنەگرین، بەردەوام دەبین و لە نزیکترین دەرفەتدا لە شەقام دەبین".
هاوڵاتی – عەمار عەزیز گەشتوگوزاری دهۆك سەردانیكردنی 59 هەزار گەشتیاری بۆ ئەو پارێزگایە راگەیاند، بەڵام سەرۆكی كۆمەڵەی هوتێل و موتێلەكانی دهۆك دەڵێت ئەو داتاییە زۆر هەڵەیەو تەنها سێ هەزار گەشتیار هاتونەتە دهۆك. ئیحسان عیسا، سەرۆكی كۆمەڵەی هوتێل و موتێلەكان لە دهۆك بە هاوڵاتی وت " بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزاری دهۆك ئاماری زۆر هەڵە بڵاودەكاتەوەو ئەوەش باجی دەرامەت و رسوماتی تر زیاتر لەسەریان هەژمار دەكرێت. بەڕێوەبەرایەتی گەشتوگوزاری دهۆك رایگەیاندبوو" لە رۆژی 22 تا 31ی مانگی رابردوو بۆ سەری ساڵی نوێ 59 هەزارو 358 گەشتیار سەردانی دهۆكیان كردوە. سەرۆكی كۆمەڵەی هوتێل و موتێلەكان لە دهۆك وتیشی "بەپێی داتاكانمان لەو ماوەیەدا تەنها سێ هەزار گەشتیار هاتونەتە دهۆك، لەشەوی سەر ساڵیش تەنها 517 گەشتیار لەئوتێلەكانی دهۆك ماونەتەوە". "گەشتوگوزاری دهۆك باسی لەوەشكردوە لەماوەی 2023دا دوو ملیۆن و 400 هەزار گەشتیار سەردانی دهۆكیان، بەڵام ئەو ئامارەشیان زۆر هەڵەیە، لەساڵی 2023دا تەنها 400 هەزار گەشتیار هاتونەتە سنوری پارێزگای دهۆك". ئیحسان عیسا وای وت. ئەوەشی خستەڕوو "داتای هەڵە وایكردوە باج و رسومات و دەرامەت 10 تا 20 هێندە بەسەرمان زیاد ببێت، بەنمونە مۆڵەتی ئوتێلێكی سێ ئەستێرە پێشتر 600 هەزار بووە، دوای بڵاوكردنەوەی داتای هەڵە موڵەتی ئۆتێلێكی سێ ئەستێرە بووەتە دوو ملیۆن و 600 هەزار دینار".
.jpg)
