هاوپەیمانان و هەسەدە ماتۆڕی سەربازی هاوبەشیان ئەنجامدا

سەندیكای رۆژنامەنوسانی ئەڵمانیا رۆژی دووشەممە 14-8-2023  لەبەیاننامەیەكدا هۆشدارییدایە رۆژنامەنووسان كە نە بەهۆی كاری رۆژنامەوانی  نە بەهۆكاری تایبەت سەردانی توركیا نەكەن، ئەو بەیاننامەیەش دوای ئەوەدێت لەمانگی ئابی ئەمساڵدا پەرلەمانتارێكی ئەو وڵاتە بەهۆی پۆستەكانی فەیسبووكی لەتوركیا دەستگیركرا. سەندیكای رۆژنامەنوسانی ئەڵمانیا ئەم لێدوانەی پاش ئەوە بڵاوكردەوە كە دەركەوت گۆكەی ئەكبولوت پەرلەمانتاری پارتی چەپی ئەڵمانیا، لەسەرەتای مانگی هەشتدا بەهۆی پۆستەكانی لەتۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا لەتوركیا دەستگیركرا. سەبارەت بەو پرسە فرانك ئۆبێرال، سەرۆكی سەندیكای رۆژنامەنوسانی ئەڵمانیا رایگەیاند: رووداوەكەی ئەم دواییە جارێكی دیكە نیشانیدا كە خۆسەپێنی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆك كۆماری توركیا رەخنەگرانی خۆی وەك دوژمنی چەكداری دەوڵەت دەبینێت و هەركاتێك دەرفەت  رەخسا، گۆشەگیریان دەكات. ئوبێرال وتیشی: بەپێی زانیارییەكانیان، پەرلەمانتار ئەكبولوت دوای فشارێكی زۆر لەلایەن حكومەتی ئەڵمانیاوە ئازادكراوە، ئەگەر تەنانەت پارێزبەندی پەرلەمانیش كەسێك لەدەستبەسەركردن لەتوركیا نەپارێزێت، مەترسی لەسەر رۆژنامەنووسان زۆر زۆرە. سەرۆكی سەندیكای رۆژنامەنوسانی ئەڵمانیا  هۆشداریشی بەڕۆژنامەنووسان دا خۆیان لەچوون بۆتوركیا بپارێزن و وتی: ئەگەر رۆژنامەنووسێك لەهەواڵ و سۆشیال میدیاكانیدا رەخنەی لەتوركیا، سەرۆك ئەردۆغان یان پارتی دەسەڵاتداری ئاكەپە گرتبێت، پێویستە لەتوركیا دووربكەوێتەوە. دەستگیركردنی ئەو پەرلەمانتارە كوردە لەسەر پۆستەكانی فەیسبووكی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیای هێنایە دەنگ و حكومەتی فیدراڵی سەبارەت بەئاستی مەترسی بۆ رۆژنامەنووسان لەتوركیا بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە. لەو بەیاننامەیەی ئەڵمانیادا باس لەوەكراوە كە لەتوركیا گرتن و تۆمەتباركردن و دادگاییكردن و قەدەغەكردنی چوونەدەرەوەی وڵات زیاتر بەدیدەكرێت، بەتایبەتی بەرامبەر رەخنەگران و خەڵكی عەلەوی و بەڕەچەڵەك كورد. هەروەها حكومەتی فیدراڵی ئەڵمانیا راشیدەگەیەنێت هەندێك جار تەنها لایكێك لەسۆشیال میدیا بەسە بۆ تۆمەتباركردن و لەوانەیە تۆمەتی سوكایەتیكردن بەڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری توركیا بخرێتە پاڵ ئەو كەسانە. لەسەرەتای ئەم هەفتەیەدا دەركەوت كەپەرلەمانتار گۆكەی ئەكبولوت، لەسێی ئاب كاتێك چووە توركیا بۆ ماوەیەكی كورت دەستبەسەركراوە. ئەكبولوت كە بەڕەچەڵەك كوردو عەلەوییە، دوای ئازادكردنی لەژێر فشاری حكومەتی ئەڵمانیا وتی: لەسەر چوار پۆستی ساڵی 2019ی تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بەتۆمەتی پروپاگەندەكردن بۆ رێكخراوی تیرۆریستی دەستگیركراوە. ئەكبولوت كە لەساڵی 2017ەوە ئەندامی پەرلەمانی ئەڵمانیایە، لەسۆشیال میدیا زانیاری لەسەر دەستگیركردنی بڵاوكردووەتەوەو دەڵێت «كێشە نییە ئێوە بەبڕیاری گرتن من ناترسێنن.» گۆكەی ئەكبولوت بەبەشێك لەمیدیاكانی راگەیاندووە كاتێك چووەتە توركیا بۆ سەردانی كەسوكارەكەی، لەفڕۆكەخانەی ئەنتاڵیا دەستبەسەركراوە. دەشڵێت تەنانەت دوای ئازادكردنیشی هەڕەشەی كوشتنی زۆری لێكراوە، هەربۆیە سەردانەكەی كورتكردووەتەوەو بۆ هەمیشە توركیای بەجێهێشتووە، بەڵام وەك خۆی دەڵێت ئەو دەستبەسەركردنە ناتوانێت بێدەنگی بكات. ئەو پەرلەمانتارە كۆڵی نەداوەو دەڵێت لەمانگی  10 بڕیارە لەگەڵ وەفدێكی پەرلەمانی سەردانی توركیا بكاتەوە. هەرچەندە ئەو پەرلەمانتارە بەزەحمەت لەتوركیا ئازادكراوەو وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا دەڵێت باڵیۆزخانەی ئەڵمانیا لەئەنقەرەو كونسوڵخانەی ئەنتاڵیاش لەكاتی دەستبەسەركردنەكەدا لەگەڵیا لەپەیوەندیدا بوون. وەزارەتی دەرەوەی ئەڵمانیا دەشڵێت: حكومەتی فیدراڵی لەئاستێكی بڵنددا كاری كردووە بۆ ئازادكردنی ئەو پەرلەمانتارەو حكومەتی فیدراڵی لەئاستێكی بەرزو شەڕانگێزی و بەشێوەیەكی جۆراوجۆر دەستتێوەردانی كردووە بۆ ئازادكردنی ئەكبولوت. ئەكبوڵوت هاووڵاتییەكی ئەڵمانی لەدایكبووی توركیایە، لەساڵی 2017ەوە ئەندامی پەرلەمانی ئەو وڵاتەیە. ئەڵمانیا گەورەترین رەوەندی كوردی و توركی تێدایە، بەڵام پەیوەندیەكانی بەرلین و ئەنقەرە لەم ساڵانەی دواییدا ئاڵۆزی تێكەوت بەهۆی ئەو رەخنانەی حكومەتی ئەڵمانیا ئاڕاستەی توركیای كرد بەهۆی هەڵمەتی دەستگیركردنی چالاكوانان و نەیارانی دەسەڵاتەوە، بەتایبەت دوای هەوڵی كودەتاكەی ساڵی 2016 كە بەهۆیەوە سەرۆك كۆماری توركیا هەڵمەتێكی گەورەی دەستگیركردنی نەیارانی سیاسی خۆی دەستپێكرد، هاوكات پەیوەندیەكانی ئەو دوو وڵاتە دوای هێرشی توركیا بۆسەر رۆژئاوای كوردستان لەساڵی 2019 جارێكی دیكە ئاڵۆزبووەوە. هۆكاری راستەقینەی دەستگیركردنی ئەكبوڵوت بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كاتێك لە 2019 توركیا هێرشی كردەسەر رۆژئاوای كوردستان، ئەو پەرلەمانتارەی ئەڵمانیا كە بەڕەگەز كوردە لەفەیسبووكی خۆی پۆستێكی كردووەو هەڵمەتەكەی توركیای بەوەحشیگەرانە دژ بەكورد ناوبردووە لەناوخۆو دەرەوەی توركیا. گۆكەی ئەكبوڵوت یەكێكە لەو پەرلەمانتارانەی ئەڵمانیا كە لەڕابردوودا چەند جارێك داوای لەوڵاتەكەی كردووە پارتی كرێكارانی كوردستان لەلیستی تیرۆر دەربكات، هاوكات لەساڵی 2022 دا داوایكردووە رێكخراوی رێگری لەبەكارهێنانی چەكی كیمیایی لێكۆڵینەوە لەگەڵ توركیا دەستپێبكات بەهۆی بەكارهێنانی چەكی كیمیایی دژ بەهێزەكانی سوریای دیموكرات و هێزە كوردیەكانی دیكەی رۆژئاوای كوردستان. ئەكبوڵوت باسی لەوەكردبوو بەڵگەی زۆری لەبەردەستدایە كە دەیسەلمێنێت توركیا چەكی كیمیایی دژ بە شەڕڤانانی كورد بەكارهێناوە، تەنانەت دەڵێت:»خۆم چەند شەڕڤانێكم بینیوە كەجەستەیان شوێنەواری چەكی كیمیایی پێوەبووە كاتێك لەگەڵ هێزەكانی توركیا لەشەڕدابوون». هاوكات ئەو پەرلەمانتارە كوردە لەساڵی 2018 داوای هەڵگرتنی گۆشەگیری سەر عەبدوڵا ئۆجەلان رێبەری زیندانیكراوی پەكەكە دەكات و بۆ ئەو مەبەستەش لەگەڵ چەند رێكخراوێكی نێودەوڵەتی لەوكاتەوە لەشاری ستراسبۆرگی فەڕەنسا هەوڵەكانی دەستپێكردووە.

هاوڵاتی شاندی حکومەتی هەرێم لەگەڵ بەغدا تا ئێستا نەگەشتوون بە رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی عێراق لەسەر پرسی بودجە و حکومەتی عێراقی پێی راگەیاندوون مانگی داهاتوو تەنها 546 ملیار دینار رەوانەی هەرێم دەکەن. دوای ئەوەی ماوەی دوو رۆژە شاندی هەرێم لە بەغدایە و لەگەڵ چەندین وەفدی حکومەتی عێراق کۆبووەتەوە، بەڵام تا ئێستا هیچ رێککەوتنێک نەکراوە. نەرمین مەعروف، ئەندامی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق، پێشتر رایگەیاند لە سەرەتایی هەفتەی داهاتووەوە بەغدا پشکی هەرێم رەوانە دەکات و تا سەرەتایی مانگی داهاتووش دوو موچە دەنێرێت. بەڵام بەپێی زانیارییەکان، حکومەتی عێراقی ئەوەی بە شاندەکەی هەرێم وتووە کە پشکی هەرێم لە بودجە 598 ملیار دیناری مانگانەیە و بۆ ئەم مانگە 57 ملیار دینار لەو بڕە پارەیە بۆ قەرزی بانکی تی بی ئایی عێراقی دەبڕدرێت، واتە 546 ملیار دەمێنێتەوە و دەنێردریت بۆ هەرێمی کوردستان. ئەمە لەکاتێکدایە کە شاندی هەرێم دەڵێت، مانگانە پێویستی بە 930 ملیار دینارە تا موچەی سەرجەم فەرمانبەران بدات. لەم هەفتەیەدا شاندێکی دارایی حکومتی عێراقی لە هەرێم بوو بۆ پاکتاوکردنی داهاتی حکومەتی هەرێم و بڕیارە هەر سێ مانگ جارێک پاکتاوکردنی حسابات ئەنجام بدرێت تا بزانرێت کە داهاتی هەرێم جەندە و موچەخۆران چەندن چونکە حکومتی عێراق بە شاندەکەی هەرێمیان وتووە کە مووچەخۆرتان زۆرە.

هاوڵاتی بڕیارە لەداهاتویه‌كى نزیکدا دادگای پێداچونەوەی هەولێر وەک پلەی کۆتایی حوکمەکەى، چاو بەدۆسیەى سزادانى شێروان شێروانیدا بخشێنێتەوەو بڕیاری کۆتایی لەبارەوە وەربگرێت، فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنوسان‌و نوسەرانی سەربەخۆ-ش له‌به‌یاننامه‌یه‌كدا ڕایانگەیاند، "تەواوی بەڵگەکان‌و شاهیدحاڵەکان دەیسەلمێنن ئه‌و سزایه‌ هیچ بنەمایەکی ڕاستی تێدانییە كه‌ سه‌پێنراوه‌ بەسەر ڕۆژنامەنوس (شێروان شێروانی)دا" فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنوسان‌و نوسەرانی سەربەخۆ له‌ژێر ناوى (ئازادی بۆ دەنگە ئازاو ئازادەکان) ڕایگه‌یاندوه‌، "دوای چوار ساڵ زیندانیکردن، لەمانگی تەمموزی ئەمساڵدا، دادگای هەولێر جارێکی دیكه‌ سزای چوار ساڵ زیندانی بەتۆمەتێک، کە تەواوی بەڵگەکان‌و شاهیدحاڵەکان دەیسەلمێنن هیچ بنەمایەکی ڕاستی تێدانییەو ئەنجامنەدراوە، بەسەر ڕۆژنامەنوس (شێروان شێروانی)دا سەپاند". دەشڵێن، "بڕیاروایە لەماوەیەکی نزیکی داهاتودا، دادگای پێداچونەوەی هەولێر وەک پلەی کۆتایی حوکمەکە، چاو بەدۆسیەکەدا بخشێنێتەوەو بڕیاری کۆتایی لەبارەوە وەربگرێت، بەر لەئەنجامدانی ئەم پرۆسەیەش، بەپێویستمانزانی وەک (فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنوسان‌و نوسەرانی سەربەخۆ)، ڕایبگه‌یه‌نین، لەڕێی هەوڵدانی بەیەکەوەیی‌و دروستکردنی فشاری دەستەجەمعی، بتوانین کارێک بکەین، دادگا بەچاوی دادگەری‌و ویژدانی مرۆییانەوە، پێداچونەوە بە دۆسیەى شێروان شێروانیدا بکات‌و بڕیاری ئەرێنیشی لەبارەوە بدات".   دەقی بەیاننامەکە:      بەیاننامە و داواکاری  بۆ/       دەسەڵاتی دادوەری هەرێمی کوردستان       دادگای پێداچوونەوەی هەرێمی کوردستان       کونسوڵخانە و نوێنەرایەتی وڵاتان       یۆنامی و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ       ڕایگشتی لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێمی کوردستان      دوای چوار ساڵ زیندانیکردن، لە مانگی تەمموزی ئەمساڵدا، دادگای هەولێر جارێکی دی سزای چوار ساڵی دیکە زیندانی بە تۆمەتێک، کە تەواوی بەڵگەکان و شاهیدحاڵەکان دەیسەلمێنن هیچ بنەمایەکی ڕاستی تێدا نییە و ئەنجام نەدراوە، بەسەر ڕۆژنامەنووس (شێروان شێروانی)دا سەپاند.    بڕیار وایە لە ماوەیەکی نزیکی داهاتوودا، دادگای پێداچوونەوەی هەولێر وەک پلەی کۆتایی حوکمەکە، چاو بە دۆسیەکەدا بخشێنێتەوە و بڕیاری کۆتایی لەبارەوە وەربگرێت. بەر لە ئەنجامدانی ئەم پرۆسەیە، بە پێویستمانزانی وەک (فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنووسان و نووسەرانی سەربەخۆ)، ئەم بەیاننامە و داواکارییە بخەینە بەرچاوی ئەو دەسەڵات و ناوەندانەی لەسەرەوە ناویان هێنراوە، بە ئامانجی ئەوەی لە ڕێی هەوڵدانی بەیەکەوەیی و دروستکردنی فشاری دەستەجەمعی، بتوانین کارێک بکەین، دادگا بە چاوی دادگەری و ویژدانی مرۆییانەوە، پێداچوونەوە بە دۆسیەکەدا بکات و بڕیاری ئەرێنیشی لەبارەوە بدات.    دەسەڵاتی دادوەری هەرێمی کوردستان، دادگای پێداچوونەوەی هەرێمی کوردستان،    هیوادارین لە یەکلاکردنەوەی کەیسی (شێروان شێروانی) لە ئاستی ئەو چاوەڕوانییەدابن، کە بەشی هەرە گەورەی هاوڵاتیانی هەرێم، ئازادیخوازان، سەروەربوونی یاسا و سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری، پێش هەموو کەسێک لە ئێوەی دادوەران و دادگاکانی هەرێمی کوردستانی دەخوازێت، هەوڵبدەن دوور لە کاریگەری شەخسی، سیاسی و حیزبی، بە چاوی دادپەروەری و ڕێزگرتن لە مافی مرۆڤ و ئازادی ئینسان، بەر لە (شێروان شێروانی)، لە بەرژەوەندی ناوی پیرۆز و گەورەی قانون و پیشەی دادوەری، بە دۆسیەکەدا بچنەوە و مرۆڤبوون و سەروەری یاسا بکەنە تاکە پێوەری بڕیارەکانتان.    ئەم دۆسیەیە، کە چاوی دونیا و ناوخۆی لەسەرە، دەبێتە تاقیکردنەوەیەکی دیکە لەبەردەم ویژدان و ئەو سوێندەی کە خواردووتانە بۆ پاراستنی دادپەروەری، ڕێزگرتن و داکۆکی لە ماف و ئازادی هاوڵاتیان. هیوادەخوازین بە بڕیارێکی ئەرێنی و مرۆڤدۆستانە سەرەتایەک بۆ کۆتاییهێنان بەو بێ متمانەیی و نائومێدییەی هاوڵاتیان دەستپێبکەن، کە لە بەرامبەر ئەو دامەزراوە قانونییە گرنگەدا بۆیان دروستبووە و، سەرەتایەکی تازەش بێت بۆ سەربەخۆیی دەسەڵاتی دادوەری لە هەرێم. کونسوڵخانە و نوێنەرایەتی وڵاتان، یۆنامی و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ    ئێستا کاتی ئەوە هاتووە بەشێوازی جیاواز و کاریگەرتر، چالاکی و فشارەکانتان بۆ سەر دەسەڵاتی سیاسی و بڕیاربەدەستانی هەرێم و دەسەڵاتی دادوەری چڕتر بکەنەوە، هەم گفتوگۆ، هەم فشاری جددی لە ئاستی ناوەوە و دەرەوەی هەرێمدا دروستبکەن، تا چیتر ئازادی ڕادەربڕین وەک تابوویەک تەماشانەکرێت و ئەو پەراوێزەش لە بوونی ئازادی، کە هەیە، بچووکتر و بەرتەسکتر نەکرێتەوە.    لێرەوە داواتان لێدەکەین لە ئاستی باڵادا ئامادەی بە دواداچوون، دانیشتن و گفتوگۆکانی بڕیاری کۆتایی پرۆسەی دادگایی ڕۆژنامەنووس (شێروان شێروانی) بن و بە وردی چاودێری پرۆسەی جێبەجێکردنی دادپەروەری لە کەیسەکەدا بکەن. چاودێری و فشاری ئێوە بۆ ئێستا و داهاتووی ئازادی و مافی مرۆڤ لە هەرێمی کوردستان گرنگ و پڕ بایەخ دەبێت. چاوەڕوانی ئەوەمان لە ئێوە هەیە، کاری جددی بکەن بۆ ڕێگری لە بڕیاری دووبارە سزادانەوەی ئەو ڕۆژنامەنووسە.   ڕایگشتی لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێمی کوردستان      ئێستا و لەسەروبەندی پێداچوونەوە بە حوکمی ڕۆژنامەنووس (شێروان شێروانی)دا، کاتی ئەوەیە جارێکی دیکە چالاکی بەرفراوان و کاریگەر دەستپێبکەن. داوا دەکەین، بە ڕێگە و شێوەی جیاواز، ڕووبەری ناڕەزایەتییە مەدەنییەکان گەورەتر بکەن بۆ داکۆکی لە ئازادی ڕدەربڕین و ئازادییە گشتییەکان. دڵنیابن هەر وشەیەک، هەنگاوێک و ناڕەزایەتییەکی مەدەنییانەی ئێوە، دەبێتە هۆکاری نە تەنیا پاراستنی ئەو پەراوێزە لە ئازادی کە هەیە، بەڵکو ئەو ڕووبەری ئازادییە فراوانتریش دەکات.    بە هەماهەنگی ناوەوە و دەرەوەی هەرێم، دەتوانین بە کاری هاوبەش و بەیەکەوەیی، ببینە کارتێکی گرنگی فشار لە قازانجی دۆسیەکەی (شێروان شێروانی)، کە هەمانکات دۆسیەی هەموو دەنگ و ڕەنگێکی ئازاد و خاوەن ویژدانە لە ناوەوە و دەرەوەی هەرێم، هەروەها بۆ ڕاگرتنی هەر ستەم و دەستدرێژییەک، کە ڕەنگە لە داهاتوودا بکرێتە سەر ئازادی و مافی مرۆڤ و ئازادی ڕادەربڕین، لەوەش خراپتر بە هۆی ئازادی دەربڕینەوە ڕووبەڕووی لێپرسینەوەی سیاسییانە ببینەوە. لە ئێستادا دۆسیەی (شێروان شێروانی)، دۆسیەی ئازادییە، دۆسیەی مافی مرۆڤ و ئازادی ڕادەربڕینە، بۆیە هەر قسە و هەڵوێستێک لەبارەی ئازادی ئەو ڕۆژنامەنووسە، هاوکات هەوڵدانە بۆ داکۆکی لە ئازادی بە مانا فراوان و گشتییەکەی.   ئازادی بۆ دەنگە ئازا و ئازادەکان                                               فیدراسیۆنی ڕۆژنامەنووسان و نووسەرانی سەربەخۆ                                                                                                                                                                                                                     (ڕۆنووس)                                                                   ١٦/٨/٢٠٢٣

هاوڵاتی بڕیارە ئەمڕۆ گوھدار زێباری یەکێک لە سزادراوانی بادینان ئازادبکرێت کە بەتۆمەتی تێکدانی ئاسایشی نەتەوەیی، سزای شەش ساڵ زیندانیکردنی بەسەردا سەپێندرابوو.  بەپێی ئەو ماوەیەی دادگای هەولێر دیاریکردوە  گوهدار زێباری دوای زیاتر لە دوو ساڵ لە زیندانی کردن دەبێت ئەمڕۆ ئازاد بکرێت و بگەرێتەوە ناو کەسو کاری خۆی. زێدان برای گوهدار زێباری لە لێدوانێکدا  بە هاوڵاتی وت" بەرەبەیانی ئەمرۆ وەک کەسوکاری گوهدار روێشتووین بۆ هەولێر، مامەڵەکانی گوهدار لە چاکسازی تەواو بوونە، گوهدار براوەتە ئاسایش." وتیشی، "ئێستا ئێمە لەبەردەم ئاسایشی هەولێرین چاوەریێ ئەوەدەکەین مامەلەی ئاسایشیش تەواوبێت و بەیەکجاری ئازاد ببێت دواتر موژدەی ئازادکرنەکەی گۆهدار بۆ هەموو لایەک ڕادەگەینین". گوھدار زێباری رۆژنامەوان و چالاکوانێکی بادینانە و بە تۆمەتی تێکدانی ئاسایشی نەتەوەیی بە ٦ ساڵ زیندانی سزادرا، بەڵام بە بڕیاری سەرۆکایەتی ھەرێم سزاکەی کەمکرایەوە.  بە ئازادبوونی گوھدار زێباری، تەنھا شێروان شێروانی رۆژنامەنووسی بادینان لە زیندان دەمێنێتەوە، کە لە ماوەی رابردوودا ٤ ساڵی دیکە زیندانی بەسەردا سەپێندرا.  

شەنای فاتیح ئاری هەرسین، کادری پێشکەوتووی پارتی دیموکراتی کوردستان و هاوکات ئەندامی خولی سێیەمی پەرلەمانی کوردستان لەچاوپێکەوتنێکدا لەسەروبەندی ٧٧ەمین ساڵیادی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ رۆژنامەی هاوڵاتی دەڵێت، بارودۆخی ناوخۆی پارتی بەڕابەرایەتی مەسعود بارزانی زۆر باشە و «لەناو حزبی ئێمەدا بەرەڵایی، بێخاوەنی و بێسەروبەرەیی حوکم ناکات»، دەشڵێت، لەهەر کاتێکدا هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت پارتی ئامادەیەو لەگەڵ یەکێتیشدا پەیوەندیان وەک پێویست نییە و متمانەیان بەیەکتر نییە. لەوەڵامی ئەوەی ئاخۆ ترسیان لەوە هەیە نەوەی نوێ لەهەڵبژاردنی داهاتوودا دەنگی پارتی ببات، ئاری هەرسین باسی لەوە کرد، «هیچ کەس و لایەنێک دەنگی پارتی نابات، دەنگی پارتی بریتیە لە روئیایەکی دیراسەکراوی حوکمڕانی و پاراستنی ئەمنیەتی هاووڵاتیان و بەرنامەی ئاوەدانکردنەوەی کوردستان. لەسەر بۆردومانەکانی ئەم دواییەی تورکیاش بۆ سەر خاکی هەرێم و هێرشە درۆنییەکانی بۆ سەر سلێمانی، کادرەکەی پارتی حکومەتی عێراق تۆمەتبار دەکات و دەڵێت بێ مۆڵەتی حکومەتی عێراقی هیچ فرۆکەیەک ناتوانێت تاوەری چاودێری حکومەتی فیدڕاڵی لەسلێمانی و هەولیر بنیشێتەوە. دەقی چاوپێکەوتنەکەی ئاری هەرسین لەگەڵ رۆژنامەی هاوڵاتی.   هاوڵاتی: پارتی دیموکراتی کوردستان پاش ٧٧ ساڵ گەیشتووە بەو ئامانجەی کە بۆی دروستبوو؟ ئاری هەرسین: ئامانجەکانی پارتی، وەک هەموو حزبێکی دیکە، دوو بەشن: بەشێکیان ستراتیژین و نەگۆڕن، بەشێکیترشیان پێداویستی قۆناغێکی دیاریکراون، حزبی داهێنەر پێویستە لەگەڵ قۆناغە جیاوازەکاندا پڕۆژە و بەرنامەی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی ئەو قۆناغە هەبێت و وەڵامدەرەوەی داخوازی و پێداویستیەکانی میللەت بێت، بەکورتی، پارتی بۆ خزمەتی گەل و پاراستنی سەروەری خاکی پیرۆزی کوردستان دروستبووە، ئەو ئامانجانەش وێستگەیەکی شەمەندەفەر نییە هەتا پێی بگەیت و دابەزیت، ئیشکردن بۆ ئامانجە نیشتیمانی و کۆمەڵایەتیەکان لەپڕۆژەدا جێبەجێ دەکرێن، بۆیە ئیشی پارتی تەواو نەبووە و هەر بەردەوامیش دەبێت : بارودۆخی ناوخۆیی پارتی لەئێستادا چۆنە؟ ئاری هەرسین: بارودۆخی ناوخۆی پارتی بەڕابەرایەتی سەرۆک مەسعود بارزانی زۆر باشەو بنەمای حزبی لەوپەڕی رێکوپێکیدایە، بێگومان کەمو کوڕیش هەر دەبێت، بەڵام ئێمە غافڵ نین لەو کەموکوڕیانە و بەبەردەوام هەوڵی چارەسەرکردنیان دەدەین، لەهەموو شتێک گرنگتر ئەوەیە کە لەناو حزبی ئێمەدا بەرەڵایی، بێخاوەنی و بێسەروبەرەیی حوکم ناکات. هاوڵاتی: دوایین کۆبوونەوەی مەکتبەی سیاسی پارتی کەی بووە؟ ئاری هەرسین: ئەگەر هەڵەنەبم پێم وایە دوا کۆبوونەوەی مەکتەبی سیاسی هەفتەی رابردوو بوو. هاوڵاتی: بارودۆخی کوردستان لەڕووی داراییەوە ناهەموارە، دەوترا پاش پەسەندکردنی بودجەی عێراق گرفتی دواکەوتنی مووچەو کێشە داراییەکان کۆتاییان دێت، بەڵام بەو شێوەیە نەبوو، هەوڵی ئێوە وەک پارتی سەبارەت بەم پرسە چییە چ لەگەڵ لایەنە کوردستانییەکان و چ لەگەڵ بەرپرس و لایەنە عێراقییەکان؟ ئاری هەرسین: بێگومان چارەسەری ئەم پرسە (وەک ئەرکێک) لەسەرشانی حکومەتە، نەک حزبەکان، هەروەک دەشزانن تیمی ئێمە لەناو حکومەت درێغیان نەکردووە، لیژنەکانی حکومەت بەردەوام لەگفتوگۆی جددیدان لە گەڵ حکومەتی فیدڕاڵ، لەڕاستیدا ئەو ئیشەش ئەرکی حکومەتە نەک حزبەکان، چونکە ئەگەر هەر حزبەو لەکەناڵێکەوە خۆی کردە دەمڕاستی هەموو خەڵکی کوردستان، ئەوا دەبێتە بەرەڵایی و فەوزاو هیچیشی لێ شین نابێت. هاوڵاتی: پەیوەندیتان لەگەڵ یەکێتی لەئێستادا لە چ ئاستێکدایە؟ ئاری هەرسین: پەیوەندیمان لەگەڵ یەکێتی وەک پێویست نیە، بەڵام بەتەواوەتیش لێک دانەبڕاوین. هاوڵاتی: لەسەر چ خاڵێک لەگەڵ یەکێتیدا ناکۆکن؟ ئاری هەرسین: مەسەلە ناکۆکی نیە لەسەر چەند خاڵێک، کێشەی ئێمەو یەکێتی ئەوەیە کەوەک پێویست متمانەمان بەیەکتر نیە، کە متمانەش لەرزۆک بوو، ئەوا قبوڵ کردنی یەکترو لێک تێگەیشتنیش لەرزۆک دەبێت. هاوڵاتی: ئایا کێشەو ناکۆکی نێوان پارتی و یەکێتی هێندە گەورەیە کە بەچەندین کۆبوونەوەش لەسەر ئاستی باڵا چارەسەرنەبێت؟ ئاری هەرسین: ئەگەر متمانە دروست ببێت، هەموو کێشەکانی نێوانمان لەیەک کۆبوونەوەدا چارەسەر دەکرێت. هاوڵاتی: مامەڵەتان لەگەڵ لاهور شێخ جەنگی چۆنە؟ دادگای لێکۆڵینەوەی ئاسایشی هەولێر بەهاوسەرۆکی یەکێتی ناویدەبات، ئێوەش پێتانوایە هاوسەرۆکە؟ ئاری هەرسین: ئێمە رێگا بەخۆمان نادەین تەشکیلەی سەرکردایەتی بۆ یەکێتی نیشتیمانی کوردستان بکەین، ئەوە ئیشی کادرو ئەندامانی یەکێتی خۆیەتی و دەستیش لەکاروباری هیچ حزبێکەوە وەرنادەین. هاوڵاتی: لەسەر کەیسی هاوکار جاف، یەکێتی و پارتی کێشەیان زۆرە لەئێستادا ئەو کێشانە بەکوێ گەیشتوون؟ ئاری هەرسین: خۆی لەڕاستیدا ئەو کەیسە پەیوەندی بە لیژنەی لێکۆڵینەوەو دادگاوە هەیە، حەق وایە لێگەڕێین ئەوان یەکلایی بکەنەوە، ئێمەو یەکێتی دوو حزبی سیاسین، نابێت بمانەوێت رۆڵی دادگاو حکومەت ببینین، ئەی کەواتە دادگاو حکومەتمان بۆچیە؟ هاوڵاتی: پارتی ئامادەیە بۆ هەڵبژاردن؟ ئاری هەسین: هەرکات پێویست بێت پارتی بەتەواوەتی ئامادەیە بۆ هەڵبژاردن. هاوڵاتی: سەبارەت بەپرسی هەڵبژاردن لەگەڵ یەکێتیدا بە چ بڕیارێک گەیشتوون؟ ئاری هەرسین: لەسەر ئەو پرسە گفتوگۆکان لەگەڵ یەکێتی بەردەوامن. هاوڵاتی: پارتی لەسلێمانی چیکردووەو چیدەکات بۆ زیادکردنی رێژەی دەنگەکانی؟ ئاری هەرسین: ئەوەیان بەرنامەی ناوخۆی حزبەو نامەوێت قسەی لەسەربکەم، ئیشەڵا لەکاتی خۆیدا بۆتان دەردەکەوێت. هاوڵاتی: لەهەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی ساڵی ٢٠٢١ دەوترا «پارتی لەسنووری پارێزگای سلێمانی و هەڵەبجە هێندەی ژمارەی مووچەخۆرەکانی دەنگی نەهێناوە»، ئەم قسەیە تاچەند راستە؟ ئاری هەرسین:بەشێکی ئەم قسەیە راستە و ئەمەش مانای ئەوەیە کە پێویستە ئێمە بەخۆماندا بچینەوە و خۆمان باشتر رێکبخەینەوە. ئێمە لەسلێمانی پێویستمان بە تەوژم و نەفەسێکی کاراو تازەیە. هاوڵاتی: سەبارەت بەکەرکووک و ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان، هەوڵتان داوە کورد بەیەک لیست بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان بکات؟ ئەگەرهەوڵدراوە هەوڵەکان بەکوێ گەیشتوون؟ ئاری هەرسین: دابەزین بەیەک لیست لەکەرکوک و ناوچە کانی تری دەرەوەی ئیدارەی هەرێم کاتێک دەکرێت کەئێمە لەناو هەرێمی کوردستان لێک تێگەیشتن لەنێوانماندا هەبێت، دواجارئەگەر هەموو لایەک بمانەوێت ئەوا یەک دەنگی و کۆدەنگی لەدوای هەڵبژاردنیش دەکرێت، بەڵام بەڵێ گفتوگۆیان لەسەرکراون. هاوڵاتی: بۆچی لەگەڵ نەوەی نوێ کۆنابنەوە؟ دەوترێت پارتی هێشتا نکوڵی لەبوونی ئەو جوڵانەوەیە دەکات و بەجوڵانەوەیەکی جددی نابینن، ئەمە راستە؟ یان ئەوان نایەنەوێ لەگەڵ ئێوەدا کۆببنەوە؟ ئاری هەرسین: ئێمە ڤیتۆمان لەسەر کەس نیە، بەڵام شەرتیش نیە ئینسان بەیەک مەسافە پەیوەندیەکانی خۆی لەگەڵ لایەنە سیاسیەکان رێکبخات، کۆنەبوونەوەش لەگەڵ لایەنێکی سیاسی بە مانای دوژمنایەتی نایەت. هاوڵاتی: پێتانوایە لەم هەڵبژاردنەدا نەوەی نوێ دەنگی پارتی ببات؟ ئاری هەرسین: هیچ کەس و لایەنێک دەنگی پارتی نابات، دەنگی پارتی بریتیە لەڕوئیایەکی دیراسەکراوی حوکمڕانی و پاراستنی ئەمنیەتی هاووڵاتیان و بەرنامەی ئاوەدانکردنەوەی کوردستان سەروەری خاکی پیرۆزی کوردستان. هاوڵاتی: پەیوەندی پارتی دیموکراتی کوردستان لەگەڵ حزبی پارچەکانی دیکەی کورستان لەچ ئاستێکدایە؟ ئاری هەرسین: بەداخەوە جیوپۆلیتیکی کوردستان یاریدەدەرێکی باش نیە بۆ ئەو مەبەستە، بەڵام بەگشتی لەم بارە ئاڵۆزەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا بەگشتی پەوەندیەکانمان باشە. هاوڵاتی: سەبارەت بەبۆردومانەکانی سەرسنوورو دەستدرێژی بۆ سەر خاکی هەرێمی کوردستان زیان گەیاندن بەخەڵکی سڤیل لەلایەن هەردوو وڵاتی تورکیاو ئێران قسەتان چییە؟ ئاری هەرسین: ئێمە دەوڵەتێکی سەربەخۆ نین و باسیشم کرد کەجیۆپۆلیتیکی کوردستان چەند ئاڵۆزە، ئاسمانی هەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی فیدراڵیەوە کۆنتڕۆڵ دەکرێت، تەنانەت هیچ فڕۆکەیەکی مەدەنیش ناتوانێت بێ ئیزنی تاوەری چاودێری حکومەتی فیدراڵی لەسلێمانی و هەولێر بنیشێتەوە، بۆیە حەق وایە ئەو پرسیارە ئاڕاستەی حکومەتی عێراق بکەن. هاوڵاتی: دەنگۆی ئەوە هەیە هاوپەیمانان بودجەی لیوا هاوبەشەکان ببڕن بەهۆی کێشەی یەکێتی و پارتی لەناو وەزارەتی پێشمەرگە، ئێوە وەک پارتی چیتان کردووە تاچاکسازی لەناو وەزارەتی پێشمەرگەدا بکرێت؟ ئاری هەرسین: ئێمە بەهەمو شێوەیەک پاڵپشتی چاکسازیەکانی ناو وەزارەتی پێشمەرگە بووین و ئیشمان بۆ کردووەو پاڵپشتیش دەبین. ئەو دەنگۆیانەشی باست لێکردن لەسەر بڕینی بودجەی لیواکان، هەتا ئێستا نە لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریکاو نە پێنتاگۆن هیچ شتێکی فەرمی نەگوتراوە.

هاوڵاتی پارتی كرێكارانی كوردستان ( پەكەكە)  لە ٢٧ی سەرماوەرزی ١٩٧٨ بە بەشداری بیست و سێ ئەندامی كۆنگرە دامەزرا، ئەم حزبە سەرەتا بەكاری سیاسی دەستیپێكرد، تا ساڵی ١٩٨٤ خەباتی چەكداری دەستپێکرد.  ئەندامانی ئەم حزبەو سەركردایەتییەكەیان دەستیان بەكارو چالاكی سەربازی كرد، كەسی یەكەمی ئەم حزبە عەبدوڵڵا ئۆجەلانە لەساڵی 1999 ەوە تائەمڕۆ لەزینداندایە. 40  ساڵ لەمەوبەر، لەكاتێكدا ناوی كوردو كوردستان لەتوركیا نەك هەر قەدەغەبوو بەڵكو لەبیركرابوو، بزوتنەوەیەكی كوردی سەریهەڵدا كە بەناوو ناوەڕۆكیش جیاوازبوو لەبزوتنەوەكانی پێشخۆی، ئێستا ئەو بزوتنەوە نوێیە لەسەرتاسەری جیهان ناودارەو هێشتا لەبەربەرەكانی زلهێزێكی جیهان و ئەندامی رێكخراوی ناتۆدایە. لەدوای ٢٨ سەرهەڵدانی كپكراو لەباكووری كوردستان، دیكتاتۆریەتی دەوڵەتی توركیا گەیشتبووە لوتكە، لەو هەلومەرجە سەختەدا پەكەكە، پەیدا دەبێت و دەستدەكات بەنووسینەوەی مێژوویەكی نوێ. بەئامانجی توانەوەی رەوتی شۆڕشگێڕیی لەتوركیا و باكوری كوردستان، لە ١٢ی ئەیلولی ساڵی ١٩٨٠ جەنەراڵە فاشیستەكانی دەوڵەتی توركیا بەسەرۆكایەتی كەنعان ئەڤرەن، كودەتایەكی سەربازییان ئەنجامداو دەستیانگرت بەسەر دەسەڵاتدا، لەڕێگای ئەو كودەتایەوە ١٢ی ئەیلول، رەشبگیرییان دەستپێكرد و زیندانەكانیان پڕكرد لەكەسانی، شۆڕشگێڕو ئازادیخواز، كەزۆربەیان كورد بوون، لەو هەڵمەتە ترسنۆكانەشدا پشكی شێر بەر لایەنگرو كادیرو پێشەنگانی پارتی كرێكارانی كوردستان – پەكەكە، كەوت. جەمیل بایك یەكێك لەدامەزرێنەرانی پارتی كرێكارانی كوردستان – پەكەكە لەبارەی ئەو قۆناغەوە دەڵێت: كاتێك پەكەكە دامەزرا چەند گرووپێكی كورد لەتوركیا هەبوون، بەڵام چەمكی ئەوان میللیگەرایی بوو، ئێمە دەمانویست هەموو جوڵانەوە چەپ و شۆڕشگێڕێیەكان لەژێر چەترێكدا كۆبكەینەوە بۆ ئەوەی ببین بەهێز، بەڵام ئەوان دژی ئێمە دەجوڵانەوە و بەئێمەیان دەوت كوردنین. هەروەها لەبارەی گەڕانەوەیان بۆ نیشتیمان بۆ دەستپێكردنی خەباتی چەكداری گەریلایەتی دەڵێت: كاتێك كە لە ئەنقەرەوە بەرەو وڵات گەڕاونەتەوە، لەوكاتەدا سكرتێری پەدەكەی توركیا بەناوی “سیراج بیلگین” پێیوتین:”نابێت پێ بخەنە كوردستان، ئەگەر بێن قاچتان دەشكێنین.” جەمیل بایك دەیگێڕێتەوە، ئەو گرووپانەی كە لەبیقاع پەروەردەی سەربازیی، ئایدۆلۆژیی، سیاسیی و رێكخستنیان بینیبوو، لەدەرەوە ناردمانەوە بۆ ناو وڵات هەموویان بەسەلامەت گەشتبوون، لەسەر سنوور جێگیربوون، هەندێكیان لەباشووری كوردستان و هەندێكیان لەهەرێمی بۆتان دەستیان بە بانگەشەی سەربازیی كردبوو. ئەو دامەزرێنەرەی پەكەكە باس لەوەشدەكات وێڕای هەموو ئاستەنگییەكان، دواجار لەكۆبوونەوەیەكی تایبەتدا لەچیای لۆلان، بڕیاردەدرێت بەجێبەجێكردنی بڕیاری دەستپێكردنی خەباتی چەكداریی گەریلا، هەروەها بڕیاردرا چالاكی ئەنجامبدرێت و هەموو چالاكییەكان بخرێتە ١٥ی ئابی ١٩٨٤ەوە.   بۆچی ١٥ی ئاب دیاریكرا؟ جەمیل بایك هاوسەرۆكی كۆنسەی بەڕێوەبەری كەجەكە، لەكتێبی “مێژوویەك لەئاگر”دا لەم بارەیەوە دەڵێت: سەرەتا بڕیارماندا كە لە ١٤ی تەمموز، جوڵانەوەی چەكداری گەریلا بەفەرمی رابگەیەنین، مەبەستمان لەو رۆژە وەڵامدانەوەی بەرخۆدانی زیندانی ئامەد بوو، بەپێشەنگایەتی شەهیدان “عاكیف یەڵماز، عەلی چیچەك، كەمال پیر، محەمەد خەیری دورموش”. دەشڵێت: ئەمە كەلتوری پەكەكەیە چونكە تەڤگەری شەهیدانە، وەك چۆن لەتۆڵەی حەقی قەرار بووین بە پارت، لەتۆڵەی ئەو هەڤاڵانەش بڕیارماندا جوڵانەوەی چەكداری گەریلا دروستبكەین، بەڵام بینیمان كە كات زۆر كەمەو پێڕاناگەین لەو رۆژەدا، بۆیە خستمانە ١٥ی ئابەوە. ١٥ی ئابی ساڵی ١٩٨٤، بە فەرماندەیی مەعسوم كۆركماز (هەڤاڵ عەگید) پەكەكە یەكەم چالاكی سەربازی لەدژی سوپای توركیا ئەنجامدا. نوسەری كورد مەحمود نەجمەدین لەبارەی دروستبوونی پەكەكەوە دەڵێت: پەكەكە لەمێژووی دروستبوونییەوە تائێستا بەكۆمەڵێك هەورازو نشێودا گوزەری كردووەو توانیوێتی لێی دەرباز بێت، ئەگەر هۆكارێكی دەربازبوونی لەقەیرانەكان ئەوە بێت، كە حزبێكی مەبدەئی و خاوەن دیسپلینە، ئەوە هۆكارێكی دیكەش بوونی ئاپۆیە. ئەو نوسەرە باس لەوەشدەكات لەتەواوی كۆنگرەو كۆنفراسەكانیدا پەكەكە تووشی كێشەو باڵباڵێن و قەیرانی تەكەتولات بووە و لەكۆتاییشدا بەپلان و بڕیاری ئاپۆ كۆنترۆڵ كراوە، كاتێ مێژووی پەكەكە دەخوێنیتەوە سەرسام دەبی بەو وزە زۆرەی ئۆجەلان لەچارەسەركردنی قەیرانی تەكەتولاتدا، كە چۆن مامەڵەی لەگەڵ ئەو كوتلە جیاوازانەدا كردووە و چۆن كۆنترۆڵی كردوون. مەحمود نەجمەدین ئاماژەی بەوەشكردووە تەنانەت دەوڵەتی توركیا لەكێشەی كورددا ئۆجەلان وەك مەرجەع دەبینێ بۆ نموونە كاتێ زیندانیانی سیاسی ماندەگرن ئۆجەلان دەتوانێ بەپەیامێك ئەو مانگرتنە كۆتایی پێبێنێ، كاتێكیش دەوڵەت داوای ئاشتی دەكات ئۆجەلان وەك مەرجەعێك داوا لەگەریلا دەكات، كە لوولەی چەكەكانیان داگرن. وەختێكیش قسە دێتەسەر مەدەنییەت سەڵاحەدین دەمیرتاش و هەموو ئەندام پەرلەمان و سەركردەكانی حزبەكەی بۆ پرس و را دەچنە ئیمرالی.

هاوڵاتی سەرچاوەیەك لە بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی پارێزگای هەولێر رایگەیاند، ئەمڕۆ چوارشەممە دو كەس كە هاوڕێ و هاوپیشەی یەكتر بون و كارمەندی سیكویریتی بون لەبەردەم فامیلی مۆڵی هەولێر بەهۆی دەمەقاڵێی نێوانیان یەكێكیان هاوڕێكەی دەكوژێت.  بەیانی ئەمڕۆ دو گەنج كە هاوڕێ و هاوپیشەی یەكتر بون،و  یەكێكیان لەدایكبوی ساڵی 1995 و ئەوی دیكەش لەدایكبوی ساڵی 1994ە، لەئەنجامی شەڕ و دەمەقاڵێیان، یەكێكیان بەچەكی جۆری دەمانچە دو گوللـە لەهاوڕێكەی دەدات و دەیكوژێت. تاوانبارەکە راستەوخۆ دوای روداوەكە خۆی رادەستی هێزە ئەمنیەكان كردوە و ئەو كەسەشی گیانی لەدەستداوە پاش گەیاندنی بۆ نەخۆشخانە، بۆ پزیشكی دادی هەولێر گواستراوەتەوە. لە ئێستادا  بەدواداچون بۆ ڕوداوەکە دەستپێكردوە و پەڕاوی لێكۆڵینەوەی بۆ روداوەكە کراوەتەوە.

هاوڵاتی ئەمڕۆ چوارشەممە ١٦ی ئابی ٢٠٢٣، شاندی حکومەتی هەرێم لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق  بەمەبەستی تاووتوێکردنی بودجە و موچە کۆدەبێتەوە و بەپێی زانیارییەکان کۆبونەوەیەکی گرنگ ئەنجام دەدرێت لەسەر بابەتەکە. شاندی حکومەتی هەرێم لە رۆژی سێشەممەوە لە بەغدایە بۆ یەکلاییکردنەوەی ناردنی پشکی هەرێم لە بودجە و دوێنێ سێشەممەش شاندەکەی هەرێم لەگەڵ تیمێکی حکومەتی عێراق کۆبویەوە. بڕیارە هەموو سێ مانگ جارێک پاکتاوی دارایی و راپۆرتی دارایی لە نێوان حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراقیدا ئاڵوگۆڕی پێ بکرێت، ئەمەش دوای ئەوەی شاندێکی چاودێری دارایی حکومەتی عێراق سەردانی هەرێمی کوردستانیان کرد و پاکتاوی حساباتی شەش مانگی رابردوویان کرد.

هاوڵاتی لقی سلێمانی بانکی ناوەندیی هەرێم لە رونکردنەوەیەکدا رایگەیاند، هیچ بڕە پارەیەک بەناوی موچەی فەرمانبەران یان پارەی گەنمی جوتیاران راستەوخۆ لە بەغداوە بۆ سلێمانی نەهاتوە و ئۆتۆمبێلەکە پەیوەندیی بە بانکی ناوەندیی هەرێم / سلێمانیـیەوە نییە. لە روونکردنەوەکەدا کە ئەمشەو بانکی ناوەندیی هەرێم  بڵاوی کردووەتەوە، دەڵێ "لە چەند پەیج و دەزگایەکی راگەیاندن هەواڵێک دەربارەی وەرگەڕانی ئۆتۆمبێلێکی گواستنەوەی پارە لە ناوچەی چیمەنی سەر بەپارێزگای کەرکووک بڵاوکراوەتەوە، کە ئەو ئۆتۆمبێلە پارەی لە بەغداوە بۆ بانکی ناوەندی هەرێم / سلێمانی گواستووەتەوە.'' بانکەکە ڕونیکردۆتەوە  "بۆ ڕای گشتی و سەرجەم راگەیاندنەکانی روون دەکەینەوە؛ هیچ بڕە پارەیەک بەناوی مووچەی فەرمانبەران یان پارەی گەنمی جووتیاران راستەوخۆ لە بەغداوە بۆ سلێمانی نەهاتووە و ئەو ئۆتۆمبێلەی باس کراوە، هیچ پەیوەندییەکی بە بانکی ناوەندیی هەرێم / سلێمانیەوە نییە." ئێوارەی ئەمڕۆ، لە کەرکووک  دوو ئۆتۆمبێلی گوللـە نەبڕ و زرێپۆش کە تایبەت بوون بە گواستنەوەی پارە لە بانکەکانی نێوان سلێمانی و کەرکووک، لە سلێمانییەوە بە ئاراستەی کەرکووک دەهاتن  لە بازگەی چیمەن توشی ڕوداوی هاتوچۆ بوون.بە گوێرەی زانیارییەکان دوای کەمتر لە کاتژمێرێک لە رووداوەکە، دوو ئۆتۆمبێلی دیکەی گوللـەنەبڕ هاتوون و پارەکانیان گواستوونەتەوە ئۆتۆمبێلەکانی دیکە لە رێوشوێنێکی ئەمنیی تووندا.

هاوڵاتی وەزیری دارایی و ئابوریی حکومەتی هەرێم ڕایدەگەیەنێت، هەرێم هەمو پابەندیەكانی خۆی لە یاسای بودجەی عێراق جێبەجێكردوە و تا هیچ ئاستەنگێك لەبەردەم جێبەجێكردنی یاسای بودجە نەمێنێت و بەغداد هیچ بیانویەكی نەبێت بۆ نەناردنی شایستە داراییەكانی هەرێم. ئاوات جەناب نووری وەزیری دارایی و ئابووری هەرێم ئەمڕۆ سێشەممە لەگەڵ شاندێكی كونسوڵخانەی ئەمریكا لە هەولێر كۆبونەوە، و دووپاتیكرده‌وه‌ هەرێمی کوردستان هەموو پابەندیەکانی خۆی لە یاسای بوودجەی فیدڕاڵی جێبەجێ کردووە. هاوکات تیشکی خستەسه‌ر دوایین هەنگاوەکانی جێبەجێکردنی یاسای بوودجەی گشتی عێراق و ڕایگەیاند، "لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق و دیوانی چاودێری دارایی عێراق لە هەماهەنگی بەردەوامدان و لەماوەی ڕابردوودا هەرێمی کوردستان هەموو ئەو داواکارییانەی جێبەجێکردووە، کە لە یاساکەدا هاتووە." لە کۆبونەوەکەدا زەهرا بێل جێگری كونسوڵی گشتیی ئەمریكا لەهەولێر پشتیوانی وڵاتەكەی بۆ دەستەبەركردنی مافە یاسایی و دەستوریەكانی هەرێمی كوردستان دوپاتكردەوە و هیوای خواست حكومەتی هەرێم و حكومەتی ناوەندی پابەندبن بەجێبەجێكردنی یاسای بودجە و ئەركەكانیان بەرامبەر یەكتر جێبەجێبكەن.

هاوڵاتی کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند، وادەی نوێ کردنەوەی کارتی بایۆمەتری لە کەرکوک بۆ ماوەی پێنج رۆژ درێژ کراوەتەوە. ئەمڕۆ سێشەممە، کۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق لە نوسراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، وادەی نوێ کردنەوەی کارتی بایۆمەتری لە کەرکوک و سەرجەم ناوچە کێشەلەسەرەکان بۆ ماوەی پێنج رۆژ درێژ کراوەتەوە. بڕیارەکە لەسبەینێوە دەستپێدەکات و رۆژانی پێنجشەممە، هەینی و شەممەش دەوامی فەرمییە هەروەها کاتی دەوامی سەرجەم ئۆفیسەکان زیادکراوە، لە کاتژمێر 8:00ـی بەیانییەوە بۆ کاتژمێر 8:00ـی شەو. لە کەرکووک رێژەی نوێکردنەوەی تۆماری بایۆمەتری گەیشتۆتە لەسەدا 78

هاوڵاتی نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ رایگەیاند، هەفتەی داهاتوو دەست بە خۆپیشاندان دەکەنەوە بەهۆی ئەوەی "هیچ بڕیارێک" دەرنەچووە بۆ دامەزراندنی وانەبێژان لەلایەن حکومەتی هەرێمەوە. عەلی رەئووف، نوێنەری گشتی وانەبێژان لە هەرێمی کوردستان لە لێدوانێکدا بە هاوڵاتی وت، " بەپێی سەرچاوەیەکی باوەڕپێکراو سەبارەت بە دامەزراندنی هەمیشەیی مامۆستایانی وانەبێژان تاوەکو ئێسـتا هیچ بڕیارێکی یەکلاکەرەوە نەدراوە لەسەر دامەزراندنی مامۆستایانی وانەبێژ." نوێنەری وانەبێژان دەشڵێت، چارەسەری کێشەی وانەبێژان تەنها "خۆپێشاندانە لەبەردەم ئەنجومەنی وەزیران"  بۆیە رۆژی یەکشەممەیان دیاریکردووە بۆ ئەنجامدانی گردبوونەوەکە و داوا لە مامۆستایانی وانەبێژ دەکەن کاتژمێر 10ی سەرلەبەیانی ئامادەبن. ئەم هەڵوێستەی مامۆستایانی وانەبێژ لەکاتێکدایە کە چەندین جار بەرپرسانی حکومەتی هەرێم بەڵێنی دامەزراندنی هەمیشەییان پێداون بەڵام تا ئێستا ئەو بەڵێنانە جێبەجێنەکراون.

هاوڵاتی شاخەوان عەبدوڵا، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی عێراق رایگەیاند، بەغدا هیچ بیانویەکی لەبەردەم نەماوە کە پشکی هەرێم لە بودجە نەنێرێت چونکە حکومەتی هەرێم سەرجەم زانیارییەکانی لەبارەی داهاتەوە ناردووە. لە لێدوانێکیدا بۆ ماڵپەری فەرمی پارتی، شاخەوان عەبدوڵا رایگەیاند، "حکومەتی ھەرێم ھەموو داتاو زانیارییەکانی لەبارەی داھاتی نەوت و نانەوتی رەوانەکردووە و تەنھا وردبینی کردنی ماوە" بۆیە هیچ بیانویەک نەماوە پشکی هەرێمی کوردستان لە بودجە لەلایەن بەغداوە نەنێردرێت. بڕیارە ئەمڕۆ شاندی هەرێم سەردانی بەغدا بکاتەوە بەمەبەستی گفتوگۆکردن لەگەڵ حکومەتی عێراق بۆ ناردنی موچە و پشکی هەرێم لە بودجەی عێراق. لەبارەیەوە شاخەوان عەبدوڵا دەڵێت، "لە ئێستادا بۆچوونێک ھەیە پشکی ھەرێم لە بەغدا بۆ ھەرێمی کوردستان رەوانە بکرێت تاوەکو چاودێری دارایی وردبینی خۆیان تەواو دەکەن."

هاوڵاتی نازیلا مەعرووفیان، رۆژنامەنووسی شاری سەقز بۆ جاری سێیەم لەلایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیرکرایەوە، ئەمەش دوای ئەوەی بۆ ماوەی رۆژێک ئازادکرا. رۆژی یەکشەممە 13ی ئابی 2023 نازیلا بەشێوەیەکی کاتی ئازادکرا بەڵام دوای تەنها رۆژێک و لە رۆژی دووشەممە دیسان دەستگیرکرایەوە و لە زیندانی قرچک لە ئێستادا دەستبەسەرە. رۆژنامەنوسەکە خوێندکاری زانکۆی تەباتەبایی تارانە و لەکاتی خۆیپیشاندانەکانی ساڵی رابردووی ئێران بەهۆی کوژرانی ژینا ئەمینییەوە لە 30 تشرینی یەکەمی 2022 دەستگیرکرا دوای ئەوەی گفتۆگۆیەکی تایبەتی لەگەڵ ئەمجەد ئەمینی باوکی ژینا بڵاوکردەوە. نازیلا مەعرووفیان رۆژی 11ی تەمموزی 2023 بۆ جاری دووەم لە لایەن هێزە ئەمنیەکانەوە دەستگیرکرا و لە زیندانی ئیڤین دەستبەسەربوو. لە ماوەی دەستبەسەربوونیدا بە هۆکاری کێشەی هەناسەدان و لێدانی دڵ لە نەخۆشخانەی تاڵەقانی لە ژێر چاودێری پزیشکدا بوو. دوای زیاتر لە یەک مانگ دەستبەسەربوون، بە شێوەی کاتی ئازاد کرا. لەگەڵ ئازادبوونی وێنەیەکی خۆی لە تویتەر بڵاوکردەوە کە گوڵێکی بە دەستەوەیە. لە ماوەی ساڵێکدا، ئەمە سێیەم جارە نازیلا مەعرووفیان دەستگیر دەکرێت. ئەم رۆژنامەنووسە سەقزییە، تۆمەتی هەوڵدان بە تێکدانی ئاسایشی وڵات و بڵاوکردنەوەی زانیاری ناڕاستی دراوەتەپاڵ.    

هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی هەرێم ئەمڕۆ دوشەممە رایگەیاند"بەڕێوەبەرایەتی ئۆپراسیۆنەكانی دەزگای ئاسایشی هەرێم، بە هەماهەنگی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی و بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ڕۆژئاوای سلێمانی، سێ تیرۆریستی داعشیان دەستگیركرد". دەزگای ئاسایشی هەرێم لەڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، "هێزەكانی ئاسایش لەدوای بەدەستگەیشتنی زانیاری هەواڵگری لەلایەن دەزگا ئەمنیەكانی حكومەتی فیدڕاڵ، لەسەر بونی سێ داواكراو بە ماددەی 4ی تیرۆر، بە مەبەستی دەستگیركردنی داواكراوان هێزەكانی ئاسایش بە بڕیاری دادوەری لێكۆڵینەوە، توانیان لە دو ئۆپراسیۆنی جیادا تیرۆریستان دەستگیربكەن". بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، ئۆپەراسیۆنی یەکەم، لە رۆژی 2ـی ئابی 2023 بووە و هەردوو بەڕێوەبەرایەتیی ئاسایشی سلێمانی و بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی رۆژئاوای سلێمانی، دوو "تیرۆریستی داواکراو" بە ناوەکانی ( م. ع. ع)، ( م. ج. م) دەستگیرکردووە.  ئۆپراسیۆنی دووەمیش، وەکو دەزگای ئاسایش باسی دەکات، رۆژی یەکشەممە، 13ـی ئابی 2013 ئەنجامدراوە و بەڕێوەبەرایەتیی ئۆپەراسیۆنەکانی دەزگای ئاسایشی هەرێم، بە هەماهەنگی بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی سلێمانی، "تیرۆریستی داواکراو" بە ناوی ( س. ح. ع) دەستگیرکردووە.  بە گوێرەی ڕاگەیاندراوەکە یەکێک لە تیرۆرستەکان لە لە ڕیزەكانی داعشدا كاری بردن و گواستنەوە و دابەشكردنی ماڵ و سامانی كوردانی ئێزیدی بوە لە ناوچەی شەنگال. دەزگای ئاسایشی هەرێم ئەوەشی ئاشكراكردوە، "لەئێستادا هەر سێ تیرۆریستی داواكراو، ڕادەستی یاسا كراون"