فراکسیۆنە کوردستانییەکان دەنگ بەکێ دەدەن بۆ سەرۆکی پەرلەمان؟

هاوڵاتی بڕیارە لە ماوەی چەند رۆژی داهاتودا جارێکی دیکە شاندی دانوستانکاری هەرێم و بەغدا بۆ گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر پشکی هەرێمی کوردستان لە پڕۆژەیاسای بودجەی 2023دا کۆببنەوە. ئەحمەد هەرکی، کادری پێشکەوتوی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان بە ماڵپەڕی (المدى)ـی راگەیاندوە، لەوانەیە لەم هەفتەیەدا کۆبونەوەکانی نێوان هەولێر و بەغدا دەستپێبکەنەوە و تیایدا گفتوگۆ لەبارەی دۆسییە هەڵپەسێردراوەکانی نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی فیدڕاڵ دەکرێت، چاوەڕێش دەکرێت بۆ رێککەوتنی کۆتایی هاوپەیمانی بەڕێوەبردنی دەوڵەت چەندین کۆبونەوەی چڕوپڕ لەسەر ئەم بابەتە ئەنجام بدات. ئەوەشی خستوەتەڕو، لەم قۆناغدا شاندی هەرێمی کوردستان سەرنجی زیاتر لەسەر پرسەی بودجەیە، بەڵام پرسەکانی دیکەی وەک یاسای نەوت و غاز رەهەندێکی سیاسی هەیە و هاوپەیمانی بەڕێوەبردنی دەوڵەت لەسەرەتای پێکهێنانی حکومەتدا گفتوگۆ لەسەر کردوە و هەوڵی پەسەندکردنی دەدرێت. هاوکات ەندامی لیژنەی دارایی لە پەرلەمانی عێراقیش ڕایگەیاندووە، بەهۆی ناجێگیری نرخی نەوت، ناکۆکی نێوان لایەنەکان و یەکلایینەکردنەوەی کێشە داراییەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا، ئامادەکردنی رەشنوسی بودجە دوادەکەوێت و ئەوەش کاریگەری لەسەر دەستپێکردنی پڕۆژەی نوێ و خزمەتگوزارییەکان دروست دەکات.

ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران 107 رۆژە بەردەوامە و ئەمڕۆش لە چەند شارێک دوکان و بازاڕەکان بۆ پشتیوانیی لە خەڵکی جوانڕۆ نەکرانەوە و هێزە ئەمنییەکانیش ژمارەیەک گەنجیان دەستگیر کرد و پێنج کۆمپانیای هێلەکانی مۆبایل نزیکبونەوەیان لە مایەپوچبون ئاشکرا بو و بەهای دۆلار جارێکی دیکە بەرزبونەوەی بەخۆیەوە بینی و کورتهێنانی بودجە لە ئێران گەیشتە زیاتر لە چوار ملیارد دۆلار. رۆژی یەکشەممە لە زۆربەی شارەکانی پارێزگای کرماشان دوکان و بازاڕەکان وەک مانگرتن و ناڕەزایەتیی و پشتیوانیی لە شاری جوانڕۆ نەکرانەوە و لە شاری تاران و ئەسفەهان و چەند شارێکی دیکە دەربڕینی ناڕەزایەتیی بە شێوازی جیاواز بەردەوامبو. لە شارەکانی جوانڕۆ و ئیلام و کرماشان و سنە و چەند شارێکی دیکە دەستگیرکردنی گەنجان بەردەوامە و بە پێی زانیارییەکانی رێکخراوەکانی مافی مرۆڤی رۆژهەڵاتی کوردستان زیاتر لە 10 کەس  لەو بەشەی کوردستان دەستگیرکراون و چارەنوسیشیان هاوشێوەی دەستگیرکراوانی رابردو نادیارە. ژمارەیەکی زۆری هێزە ئەمنیی و سەربازیی ئێران بە شاری سەمیرۆم لە پارێزگای ئەسفەهان بڵاوەیان پێکرا و سوپای پاسدارانیش کوژرانی ئەندامێکی لە ناڕەزایەتییەکانی ئەو شارە پشتڕاست کردەوە و سەرچاوەکانی هەواڵ ئاشکرایان کردوە؛  دەیان کەس لە شارەکە دەستگیرکراون کە ژمارەیەکیان کەسوکاری کوژراوانی ناڕەزایەتییەکان بون. گەنجانی سەمیرۆم شەوی یەکشەممە بە کردنەوەی ئاگر لە شەقامەکان و بەرەنگاربونەوەی هێزە ئەمنییەکان بەردەوامبون لە دەربڕینی ناڕەزایەتیی و لە کۆڵانەکانی ئەو شارەش هێزە ئەمنییەکان تەقەیان لە گەنجان کرد. زانکۆی (ئەمیر کەبیر)لە تاران ئاشکرای کرد؛ بەهۆی ناڕەزایەتییەکانەوە 40 خوێندکاری زانکۆکە لە پڕۆسەی خوێندن دورخراونەتەوە و تا ئێستا دۆخی خوێندن لە زانکۆکە ئاسایی نەبوەتەوە. تا ئێستا 144 زانکۆی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بەشدارییان لە ناڕەزایەتییەکاندا کردوە و لانیکەم دو هەزار خوێندکاری ئەو زانکۆیانە دەستگیر کراون و رێکخراوەکانی مافی مرۆڤیش ناسنامەی 683 خوێندکاری دەستگیرکراوی ئەو زانکۆیانەیان ئاشکرا کردوە. سەرۆکی یەکێتی ئامێرەکانی پەیوەندیی لە ئێران پشتڕاستی کردەوە کە لانیکەم 800 ئامێری (ستارلینک) بۆ پەیوەندیی بە ئینتەرنەتی بێ چاودێریی و فیلتەر (ئازاد) لە وڵاتەکە کەوتوەتە کار و وتیشی پێدەچێت لە داهاتودا ژمارەیەکی زۆری ئەو ئامێرە بە نهێنی لە ئێران کاریان پێبکرێت. پێشتر ئیلۆن ماسک، خاوەنی کۆمپانیای سپەیس ئیکس رایگەیاندبو؛ بۆ پشتیوانیی لە ناڕەزایەتییەکان 100 ئامێری ستارلینک رەوانەی ئێران کراوە بۆ ئەوەی خەڵک سود لە ئینتەرنێتی بێ چاودێریی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی وەرگرێت. دوای ئەوەی بە گۆڕینی پارێزگای بانکی ناوەندیی ئێران هەوڵی دابەزاندنی نرخی دۆلار درا، جارێکی دیکە بەهای ئەو دراوە بەرزبونەوەی لە بازاڕەکانی وڵاتەکەدا تۆمار کردەوە و بەهای هەر دۆلارێک لە 39 هەزار تمەنەوە بۆ 41 هەزار و 300 تمەن بەرزبوەوە کە پێشتر بەهاکەی 44 هەزار و 500 تمەن بو. میدیای ئێران لە زاری بەڕێوبەری ناوەندی بودجەی وڵاتەکە بڵاوی کردوەتەوە کورتهێنانی بودجە دەگاتە زیاتر لە چوار ملیار و 400 ملیۆن دۆلار. ئاژانسی هەواڵی (ئیسنا) لە ئێران بڵاوی کردەوە؛ فرۆشی پاکەیجەکانی ئینتەرنێتی پێنج کۆمپانیای هێڵەکانی مۆبایل 60% بۆ 70% کەمی کردوە و کۆمپانیاکانی خستوتە لێواری مایەپوچبونەوە . بە پێی خەمڵاندنەکان بەهۆی سەرهەڵدانی ناڕەزایەتییەکان و سنوردارکردن و چاودێریی ئینتەرنێت لە ئێران زیانی زیاتر لە چوار ملیارد دۆلار بەو کۆمپانیانە گەیشتوە و زیاتر لە 450 هەزار کەسیش روبەڕوی زیانی ماددی و لەدەستدانی کارەکانیان بونەتەوە.   دەزگای ئاسایشی ئەڵمانیا هۆشداریی دەدات لەوەی کۆماری ئیسلامی ئێران چاودێریی نەیارانی لە ئەڵمانیا دەکات بۆ زیانگەیاندن پێیان. تۆماس هاڵدنوانگ، سەرۆکی دەزگای ئاسایشی ناوخۆی ئەڵمانیا رایگەیاند؛ لە وڵاتەکەی زیاتر لە 200 هەزار هاوڵاتیی خاوەن ناسنامەی ئێران دەژین کە زۆربەیان نەیاری کۆماری ئیسلامی ئێرانن بۆیە دەسەڵاتی ئەو وڵاتە هەوڵی ئاشکراکردنی دۆزینەوە و زیان پێگەیاندنیان دەدات. سەرۆکی ئاسایشی ئەڵمانیا داوای لە هاوڵاتییانی وڵاتەکەشی کرد بەهۆی ناڕەزایەتییەکان و دۆخی نائاسیی سەرتاسەری ئێران سەردانی ئەو وڵاتە نەکەن چونکە ژیانیان پارێزراو نابێت. ئێران لە هەنگاوێکی نوێدا بە کورتە نامە، ژنان و کچان ئاگادار دەکاتەوە لە نەبونی سەرپۆش و سزایان بەسەردا دەسەپێنرێت. ئاژانسی هەواڵی (فارس) سەر بە سوپای پاسدارانی ئێران بڵاوی کردەوە؛ لە هەنگاوێکی نوێ بە ناوی پلانی (چاودێرانی 1) هۆشداریی دەدرێت لە لابردنی سەرپۆشی خانمان لە ناو ئۆتۆمبێلەکاندا. ئەو ئاژانسە لە زاری بەرپرسێکی باڵای هێزەکانی پۆلیسی ئێران کە ناوی ئاشکرا نەکراوە، رایگەیاندوە؛ لەمەودوا خاوەنی هەر ئۆتۆمبێلک لە وڵاتەکە ئەگەر خانمی بێسەرپۆش یان شۆفێرەکەی پابەندی سەرپۆش و یاسا و رێساکانی کۆماری ئیسلامی بۆ باڵاپۆشبون نەبێت ئەوا بە کورتەنامە و لە رێگەی مۆبایلەوە ئاگادار دەکرێتەوە. بە پێی لێدوانی ئەو بەرپرسە؛ یەکەمجار تەنها کورتەنامەی ئاگادارکردنەوە بۆ خاوەنی ئۆتۆمبێلەکان دەنێردرێت بەڵام لە قۆناغەکانی دیکەدا سزای ماددی بۆ پابەندنەبون بە سەرپۆشەوە دەسەپێنریت. لە لایەکی دیکەوە سەرچاوەکانی هەواڵی ئێران ئاماژەیان بەوە کردوە؛ پۆلیسی ئەخلاق لە وڵاتەکە دەستی بەکارەکانی کردوەتەوە لە کاتێکدا دو مانگ دوای مەرگی ژینا ئەمینی، داواکاری گشتی هەواڵی هەڵوەشاندنەوەی ئەو بەشە لە پۆلیسی راگەیاندبو.

هاوڵاتی سوپای تورکیا و چەکدارە توندڕەوەکانی چەندین گوند و ناوچەی رۆژئاوای کوردستانیان تۆپباران کرد و لە ناوچەی شەرای عەفرینیش شەش سەربازی رژێمی سوریا بریندار بوون. سوپای تورکیا ئەمڕۆ رێگەی نێودەوڵەتی ئێم٤ و گوندی سەیدای رۆژهەڵاتی شاروچەکی عەین عیسایان بە چەکی قورس تۆپباران کرد. هەروەها گوندی خرێبکێی سەر نە ناوچەی شێراوای کانتۆنی عەفرین لەلایەن تۆپخانەکانی سوپای تورکیاوە کرایە ئامانج. بەگوێرەی میدیاکانی رۆژئاوای کوردستان، گوندی بێنێی سەر بە ناوچەی شێراواش تۆپباران کراوە. ئاژانسی هاوار راشیگەیاند، بارەگایەکی سەربازی رژێمی سوریا لە گوندی ئەلقەمیەی ناوچەی شەرای عەفرین لەلایەن چەکدارە توندڕەوەکانی سەر بە دەوڵەتی تورکیاوە تۆپباران کراوە و بەوهۆیەوە شەش سەربازی رژێمی سوریا بریندار بوون. لە ١٩ی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووەوە، هێرشەکانی دەوڵەتی تورکیا بۆسەر رۆژئاوای کوردستان چڕتر بوونەوەتەوە. هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە)، لە ئاماری ئەمساڵی شەڕ و پێکدادانەکانی رۆژئاوای کوردستاندا رایگەیاندبوو، ئەمساڵ لە کۆی ١٧٨ شەڕڤانی شەهید، ٩٥ شەڕڤانیان لە شەڕی بەرامبەر تورکیا شەهید بوون.

هەسەدە رایگەیاند، لە چوارچێوەی ئۆپراسیۆنی 'هەورە بروسکەی جزیرە'دا ٤٠ تیرۆریستی دیکەی داعش لەلایەن هێزەکانیانەوە دەستگیرکراون. ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنی هێزەکانی سوریای دیموکراتی (هەسەدە)، راگەیەندراوێکی لەبارەی، ئۆپراسیۆنی 'هەورە بروسکەی جەزیرە' بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەکرد، لە چوارچێوەی ئۆپراسیۆنەکەدا کە هێزەکانیان بە پاڵپشتی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆی باکور و رۆژهەڵاتی سوریا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش دەستیان پێکردووە، هەڵمەت و چاودێریکردنی تیرۆریستەکانی داعشیان لە هەرێمەکانی هۆڵ، تەل حەمیس و تەل بەراک زیاتر کردووە. لە راگەیەندراوەکەدا هاتووە، لە ئەنجامی ئۆپراسیۆنەکەدا، لە کۆتایی رۆژی سێیەم و سەرەتای ئەمڕۆ کە چوارەم رۆژی ئۆپراسیۆنەکەیە، ٤٠ تیرۆریستی داعش دەستگیرکراون کە بەشێکیان بەرپرسی گەورەن لەنێو تیرۆریستاندا و کاری دابینکردنی لۆجیستی و جبەخانە دەکەن. حەفتەی رابردوو، لە رەقە و دەورەبەری، تیرۆریستانی داعش دوو جار هێرشیان کردە سەر ئەندامانی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ و لە ئەنجامدا ٧ شەڕڤان و ئاسایش شەهید بوون و ژمارەیەکیش بریندار بوون. دوای هێرشەکانی داعش، هەسەدە، ئاسایش و هاوپەیمانان لە ناوچەکە دەستیان بە ئۆپراسیۆنێکی فراوانی ڕاماڵین و لەناوبردنی شانە شاراوەکانی داعش کرد و ئۆپراسیۆنەکە چوار رۆژە بەردەوامە.

هاوڵاتی بەڕێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی هەرێم  پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ یەک شەممە و سبەینێ دوو شەممەی راگەیاند . بەگوێرەی پێشبینیەکانی کەشناسی هەرێم ئەمڕۆ یەک شەممە  ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور دەبێت، پلەکانی گەرما، پلەیەک نزمتردەبێتەوە لە تۆمارکراوی رۆژی پێشووتر. هەروەها سبەی دوو شەممە ئاسمان ساماڵ و پەڵەهەور و، لە هەندێک ناوچە نیمچە هەور دەبێت. پلەکانی گەرما، نزیک دەبێتەوە لە تۆمارکراوی رۆژی پێشووتر بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی : هەولێر : ١٧ سلێمانی : ١٦ دهۆک : ١٦ کەرکوک : ١٨ هەڵەبجە : ١٥ زاخۆ : ١٦ سۆران : ١٢ گەرمیان : ١٩ هاوکات کەشناسی عێراق ئاماژەی بەوەکردووە، کەشوهەوا لە شەوی سێشەممە گۆڕانکاری بەسەردا دێت و ئاسمان هەوراوی دەبێت و لە رۆژی چوارشەممە، رێژەی شێ لە هەوادا زۆر دەبێت و باران دەبارێت و ئەگەری بارینی بەفر لەناوچەکانی هەرێمی کوردستان هەیە، بەتایبەتیش ناوچە شاخاوییەکان. باسی لەوەشکردووە، شەپۆلەکە دوا نیوەڕۆی رۆژی پێنجشەممە بەرەو ئاسایی بوونەوە دەچێت و پلەکانی گەرما کەمێک بەرزبوونەوە بەخۆیانەوە دەبینن. لای خۆشیەوە، سادق عەتیە شارەزای بواری کەشناسی پێشبینییەکانی بۆ کەشوهەوای سەرەتای ئەمساڵ بڵاوکردەوە و رایگەیاندووە، لە ناوەڕاستی ئەم هەفتەیە شەپۆلێکی بارانبارین عێراق دەگرێتەوە و تا کۆتایی هەفتە بەردەوام دەبێت. روونیکردووەتەوە، بەگوێرەی خشتەکان پێشبینی دەکرێت لە ئێوارەی رۆژی دووشەممەوە بارانبارین دەست پێبکات و تا رۆژی پێنجشەممە بەردەوام دەبێت، لە هەندێک ناوچەکە بارانی بەخوڕ و هەوورە بروسکەی لەگەڵ دەبێت.

لەگەڵ سەری ساڵیشدا سەرهەڵدان و ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵات و ئێران 106 رۆژە بەردەوامە و گەنجێکی دیکەی شاری جوانڕۆ بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان کوژرا و لە شارەکانی ئیلام و سنە و بۆکان و سەقز ژمارەیەکی دیکە لە گەنجان و چالاکوانانی کورد دەستگیر کران. گەنجێکی شاری جوانڕۆ کە وەک رێز و وەفا بەشداریی چلەی حەوت کوژراوی شارەکەی کرد، بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان کوژرا هەر ئەمڕۆ بە بەشداریی  هەزاران کەس بەخاک سپێردرا و مەرگی ئەو گەنجەش خۆپیشاندانی بەرفراوانی لێکەوتەوە بورهان ئەلیاسی تەمەنی 22 ساڵ بو کە رۆژی شەممە بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکانی ئێران لە شاری جوانڕۆ بریندارکرا و دواتر بەهۆی سەختی برینەکانی دوا کەمتر لە کاتژمێرێک گیانی لەدەستدا. سەرچاوەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاویان کردوەتەوە دوای ئەوەی ئەمڕۆ هەزارن کەس لە دانیشتوانی جوانڕۆ ویستویانە یادی چلەی مەرگی حەوت کوژراوی ناڕەزایەتییەکانی شارەکە بکەنەوە هێزە ئەمنییەکان و چەکدارانی خۆجێی ریگرییان لە رێوڕەسمەکە کردوە و تەقەیان لە خەڵک کردوە کە بەهۆیەوە بورهان ئەلیاسی کوژراوە و پێنج کەسی دیکەش هەر بە گوللـەی ئەو هێزانە برینداربون کە یەکێک لە بریندارەکان تەمەنی 14 ساڵ بوە. هاوکات دوای کوژرانی ئەلیاسی لە جوانڕۆ گەنجانی شاری سنە بە ئاگرکردنەوە لە چەند شەقامێکی شارەکە، پشتیوانیان بۆ خەڵکت جوانڕۆ دەربڕی و دروشمیان بۆ پشتیوانیی جوانڕۆ و دژی دەسڵاتی ئێران وتەوە. لە ئیلام و ئەسفەهان و تاران ، قوم و ئەراک و ئابادان ناڕەزایەتییەکان بە شێوازی جیاوز دژی دەسەڵاتی ئێران بەردەوام بون و هاوکات زۆربەی کرێکارانی پاڵاوگە نەوتییەکانی باشوری وڵاتە دەستیان بە مانگرتن و گردبونەوەی ناڕەزایەتیی کردەوە. ناوەندی هەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ ئامارەکانی پێشلکارییەکانی دەسەڵاتی ئێرانی لە ساڵی 2022 لە رۆژهەڵاتی کوردستان بڵاو کردەوە. دادگایەکی شاری تاران بە تۆمەتی لابردنی سەرپۆشەکەی، سزای زیاتر لە حەوت ساڵ زیندانیی بەسەر رۆژنامەوانێکی ژن لەو شارەدا سەپاند. ویدا رەبانی، کە خانمێکی رۆژنامەوانە بەهۆی لابردنی سەرپۆش و بڵاوبونەوەی وێنەکەی تۆمەتی هەوڵدان بۆ تێکدانی ئاسایشی کۆماری ئیسلامی  خراوەتە پاڵ و هەر بەو هۆیەوە دادگای وڵاتەکە لە تاران سزای شەش ساڵ زیندانیی بۆ بڕیوەتەوە و هاوکات بە تۆمەتی بانگەشە دژی دەسەڵاتی وڵاتەکەش 15 مانگ زیندانیی بەسەردا سەپێنراوە. ناوەندی هەرانا بۆ مافەکانی مرۆڤ لە ئێران لە راپۆرتی ساڵی 2022 بڵاوی کردوەتەوە لەو ساڵەدا 13 هەزار و 342 راپۆرت لەسەر پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ لە ئێران تۆمار کراوە و 17 هەزار و 872 مانگ سزای زیندانیی بەسەر رەخنەگرانی کۆماری ئیسلامیدا سەپێنراوە. بە پێی زانیارییەکانی هەرانا لە ماوەی ساڵی رابردودا لە کۆی 31 پارێزگا لە ئێران زیاترین پێشلکاریی مافەکانی مرۆڤ بەرامبەر حەوت پارێزگا کراوە کە سێ پارێزگایان دەکەونە رۆژهەڵاتی کوردستان و بریتین لە سنە و کرماشان و ورمێ. لەگەڵ سەری ساڵ سەرهەڵدان و ناڕەزایەتییەکانی رۆژهەڵات و ئێران بەردەوامە .. لە ساڵێکدا سزای 18 هەزار مانگ زیندانیی بە سەر رەخنەگرانی دەسەڵاتی ئێراندا سەپێنراوە..     ئیبراهیم کەریم، مامۆستای ئایینیی لە سنە لە تۆمارێکی ڤیدیۆیی دەڵێت: ئەو مامۆستا ئایینیانەی پارەی دەسەڵاتی ئێران وەردەگردن خەیانەت بە خوا و پێغەمبەر و خوێنی شەهیدانی ناڕەزایەتییەکانی شارەکانی رۆژهەڵات و ئێران دەکەن . ئەوئاشکرای دەکات دەسەڵاتی ئێران بڕیارە رۆژی یەکشەممە کۆبونەوەیەک بە مامۆستایانی ئایینیی لە شاری سنە بکات و هەر کەسێکیان بڕی پێنج ملیۆن تمەن کە دەکاتە (125) دۆلار وەرگرن بۆ بەشداریی لەو کۆبونەوەیە. ئیبراهیم کەریم دەڵیتیش ئەگەر هەر مامۆستایەک ئەو پارە وەرگرێت بەو واتایەیە نرخی ئەو کەسە هەر ئەو بڕە پارەیە و بەوەش خەیانەتی لە خوێنی شەهیدانی ناڕەزایەتییەکان دەکات.

رژێمی سوریا رایگەیاند لە کۆبونەوەى مۆسکۆ کۆتایی بە بابەتی کشانەوەى تەواوەتیی  تورکیا لە سوریا هێناوە و شەڕڤانانی رۆژئاوای کوردستان ئۆپەرسیۆنێکی دیکەیان دژی داعش دەست پێکر. رۆژنامەیەکی سەر بە رژێمى سوریا لە دیمەشق ئاشکراى دەکات کە کۆبونەوەى مۆسکۆ لە نێوان وەزیرانى بەرگریى تورکیا و رژێمى سوریا لەژێر چاودێریی روسیا پرسى کشانەوەى تورکیا لە سوریا بە تەواوەتى یەکلایی بوەتەوە. رۆژنامەى ئەلوەتەن، لە زارى سەرچاوەیەکى  ئاگادار لە کۆبونەوەکەی مۆسکۆ کە ناوى ئاشکرا نەکردوە، بڵاوی کردوەتەوە؛ لە کۆبونەوەى مۆسکۆ ئەنقەرە رازىی بوە  کە بە تەواوەتى هێزەکانى لە سوریا بکشێنێتەوە و گەیشتونەتە ئەو بڕیارەی کە ئەو دو وڵاتە رێگەى (ئێم فۆڕ) بە تەواوەتى بکەنەوە. ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە کە هەر لە کۆبونەوەکەدا تورکیا جەختى لە رێزگرتن لە یەکپارچەیی خاکى سوریا کردوەتەوە و وتویەتى کە پارتى کرێکارانى کوردستان (پەکەکە) مەترسین لەسەر ئاسایشى ئەنقەرە و دیمەشق. رۆژى چوارشەممە، 28ى کانونى یەکەمى 2022، هەریەکە لە وەزیرى بەرگریی روسیا و تورکیا و رژێمى سوریا لە مۆسکۆ کۆبونەوە و لە کۆبونەوەکە داباس لە چارەسەریی  پرسەکانی نێوان سێ وڵاتەکە و ئاوارەکانى سوریا و روبەڕبونەوەى تیرۆر کرایەوە. لە لایەکی دیکەوە سێ رۆژە هێزەکانی سوریای دیموکرات؛ هەسەدە، بەهاوکاریی هێزەکانی هاوپەیمان ئۆپراسیۆنێکیان بەناوی (بروسکەی جەزیرە) لە دژی داعش دەستی پێکردوە. فەرهاد شامی بەرپرسی ناوەندی راگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات (هەسەدە) ئاماژەی بەوەکرد، داعش پلانی دانەبو لەسەری ساڵی نوێ هێرشێکی خوێناویی لە هەرێمی جەزیرە و قامیشلۆ ئەنجام بدات  ویستویانە  شاری دێرک  لە رۆژئاوای کوردستان هاوشێوەی رەققە بکاتە پایتەختی خۆیان. ئەو وتویەتی هێزەکانی هەسەدە ئەو پلانەی داعشیان تێکشکاندوە و چەندین چەکداری ئەو رێکخراوەیە لە رۆژئاوای کوردستان دەستگیر کراون.    

هاوڵاتی پۆلیسی سلێمانی رایگەیاند، ١٦ کەس لەسەر دۆسیەی دەستدرێژیکردنە سەر کچێک لە گەڕەکی هوانەی شاری سلێمانی دەستگیرکراون و دەشڵێت، " سەرجەمیان دانیان بە تاوانەکانیادا ناوە." گوتەبێژی پۆلیسی سلێمانی گوتی، ئەوانەی دەستدرێژییان کرابووەسەر، سێ كچ بوون، بەڵام یەکێک لە کچەکان کە تەمەنی 17 ساڵە، لە ڤیدیۆکاندا دەرکەوتووە و ئەو تۆمەتبارانەی کە دەستگیرکراون، سێ کەس لەوان خۆیان ڤیدیۆکەیان تۆمارکردووە و بڵاویانکردووەتەوە. ئەوەشی خستەڕوو، سەرجەم تۆمەتباران خەڵکی سلێمانین و بەشێک لەوانەی ڤیدیۆی رووداوەکەیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکردووتەوە دەستگیرکراون و دەست بەسەر چەند چەکێکی سادەی ناوی گیرفانیش گیراوە. باسی لەوەشکرد، داواکری گشتی بڕیار لەسەر سزای تۆمەتبارەکان دەدات. سەرکەوت ئەحمەد وتەبێژی پۆلیسی سلێمانی ئاماژەی بەوەشدا، دەبوو بەرێوەبەرایەتی هاتووچۆی سلێمانی لەرێگەی نووسراوێکەوە سەبارەت بە جموجۆڵی ئەو شوێنە ئاگاداری بنکەی پۆلیسی سلێمانیان بکردایەتەوە و دەشڵێت، "ئەگەر هاتووچۆ ئاگاداری بناردایە ئێمە رێگریمان لەو جموجۆڵانە دەکرد کە لەو ناوچەیە ئەنجامدراون."  

رێکخراوێکی مافەکانی مرۆڤ ئاشکرای دەکات لە ماوەی ساڵێکدا زیاتر لە 50 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان لەسێدارەدراون و نزیکەی 130  کەسیش لە ناڕەزایەتییەکانی ئەو بەشە لە کوردستان کوژراون. ناوەندی هەنگاو بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاوی کردەوە؛ لە ئەمساڵدا 52 کەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان بە تۆمەتی جیاواز لەسێدارەدراون و هاوکات 46 کۆڵبەریش بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکان کوژراون. بە پێی ئەو ئامارانەی هەنگاو بڵاوی کردونەتەوە لە ماوەی ساڵی 2022 لانیکەم 128 کەس لە لایەن هێزە ئەمنی و سەربازییەکانی ئێران لە رۆژهەڵاتی کوردستان کوژراون کە زۆرینەیان لە ناڕەزایەتییەکاندا کراونەتە ئامانج. لەو ئامارانەدا ئاماژە بەوە کراوە لە 105 رۆژی ناڕەزایەتییەکان زیاتر لە سێ هەزارکەس لە رۆژهەڵاتی کوردستان برینداربون. هەنگاو ئاشکراشی کردوە 19 زیندانیی کورد لە ساڵێکدا گیانیان لەدەستداوە و 12 بەندکراویش بە ئەشکەنجە کوژراون و پێنج زیندانیش بەهۆی نەبونی چارەسەری پزیشکی لە زیندانەکان گیانیان لەدەستداوە. هەر ئەم ساڵ زیاتر لە شەش کاسبکاری رۆژهەڵاتی کوردستان بەهۆی تەقینەوەی مین لە سنورەکان گیانیان لەدەستداوە و 31 کەسی دیکەش بەهۆی تەقینەوەی مین و پاشماوەکانی جەنگی ئێران و عێراق بونەتە قوربانیی و ژمارەیەکیان کەمئەندام بون. لەماوەی ساڵی 2022دا  237 کچ و ژن لە رۆژهەڵاتی کوردستان لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستبەسەر کراون کە 201 کەسیان لە ماوەی 105 رۆژی ناڕەزایەتییەکاندا بە تۆمەتی هاندان و بەشداریی لە ناڕەزایەتییەکان دەستگیر کراون. لە ئامارەکانی ناوەندی هەنگاودا هاتوە لە ماوەی 12 مانگی 2022 زیاتر لە 155 چالاکوانی رۆژهەڵات سەرجەمیان سزای 323 ساڵیان زیندانیی بەسەردا سەپێنراوە. بڵاوبونەوەی ئەو ئامارانە لە کاتێکدایە نزیکەی چوار مانگە دوای مەرگی ژینا ئەمنیی ناڕەزایەتیی و خۆپیشاندان لە رۆژهەڵاتی کوردستان بەردەوامە و زیاتر لە حەوت هەزارکەس لەو بەشەی کوردستان لە ناڕەزایەتییەکاندا دەستگیر کراو.  

پارێزگاری پارێزگای سێرتی باکوری کوردستان هەموو جۆرە چالاکی و خۆپیشاندانێکی بۆ ماوەی ١٥ رۆژ لەو پارێزگایە قەدەغەکرد. لە کاتێکدا کە ئەمڕۆ ساڵی ٢٠٢٢ کۆتایی دێت و بەبۆنەی سەری ساڵی نوێوە جیهان ئاهەنگ دەگێڕێت، پارێزگاری پارێزگای سێرتی باکوری کوردستان هەموو جۆرە چالاکی و خۆپیشاندانێکی لە کاتژمیر ١٢ی ئەمشەوە تاوەکو ١٥ رۆژی دیکە قەدەغەکرد. پارێزگاری سێرت لەم بارەیەوە راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و دەڵێت، قەدەغەکردنی خۆپیشاندان و چالاکیەکان بۆ ئەوەیە کە ئاسایشی خەڵکی پارێزگاکە پارێزراو بێت. ئەوەش لە کاتێکدایە کە هەموو ساڵێک دەزگا و رێکخراوە مەدەنیەکان و پارتە کوردیەکان، لە کۆتایی ساڵدا کۆنفڕانسی رۆژنامەوانی ئەنجام دەدەن و تێیدا ئامار و داتای نوێ لەبارەی کاروچالاکی و پێشێلکاریەکانی ساڵی رابردوو دەخەنەڕوو.

هاوڵاتی فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمەریکا ڕۆژی هەینی ڕایگەیاند، نزیکەی 700 چەتەی داعش لە سوریا و عێراق لە 313 ئۆپەراسیۆندا لە ساڵی 2022 کوژراون. جەین میشێل کوریلا، فەرماندەی ناوەندی سوپای ئەمەریکا ڕایگەیاند، زۆربەی ئۆپەراسیۆنەکان بە هاوکاری هێزە کوردییەکان و بە پشتیوانی ئەمەریکا و هێزەکانی سوریای دیموکرات و هێزە ئەمنییەکانی عێراق ئەنجامدراون هاوکات سوپای ئەمەریکا لە 108 ئۆپراسیۆنی هاوبەش و 14 ئۆپەراسیۆنی یەکلایەنەی سوریادا بەشدار بووە و لەو چوارچێوەیەدا 466 چەتەی داعش کوژراون. وتیشی، لە ١٩١ ئۆپەراسیۆنی هاوبەش لەگەڵ عێراق  دا لە عێراق بەلایەنی کەمەوە 220 چەتەی داعش کوژراون. ئەوەشی ڕونکردەوە ،" لەماوەی ساڵی ڕابردوودا هێزە ئەمنییەکانی عێراق توانایان نیشاندا بۆ بەردەوامبوون لە ئۆپەراسیۆنەکان بۆ لەناوبردنی داعش و بە توندی بەدوای گروپی تیرۆردا لە عێراق گەڕاون و لەناویان بردون بۆ و باشترکردنی ئاسایش وسەقامگیری عێراق". ئەو فەرماندەیە ئاماژەی بەوەشدا  "لە سوریا هێزەکانی سوریای دیموکرات بەردەوامن لە پیشاندانی ئیرادە و کارامەیی و توانا بۆنە هێشتنی چەتەکانی داعش و لەناوبردنیان " . باسی لەوەشکرد، زیاتر لە 10 هەزار چەتەی داعش لە بنکەکانی دەستبەسەرکردن لە سەرتاسەری سوریا ماونەتەوە و 20 هەزاریش لە عێراق دەستبەسەر کراون. جێگەیباسە ٢٦ی ئەم مانگەش، تیرۆریستانی داعش هێرشیان کردبووە سەر ناوەندی ئاسایشی رەقە و بەوهۆیەوە، سێ ئەندامی ئاسایشی و سێ شەڕڤانی هەسەدە شەهید بوون.  

هاوڵاتی   لە جەژنی کریسمس دا لە نەخۆشخانەی تیوکسبێری بەریتانیا هەرساڵێک ئاژەڵێکی جیاواز دەبەنە سەردانی نەخۆشەکان.  نەخۆشخانەی تیوکسبێری کە نەخۆشخانەیەکی تایبەت بە بەساڵاچوانە،هەموو ساڵێک وەک نەریتێک  ئاژەڵەکان دەبرێنە سەردانی نەخۆشەکان. ئەمساڵ دوو پەنگوینی پیرۆ کە ناویان پرینگڵ و ویجتە، هێنرانە نەخۆشخانەکە وبەسەر نەخۆشەکاندا گەڕێندران.  

هاوسەرۆکی ئەنجومەنی جێبەجێکاری خۆبەڕێوبەریی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لەسەر کۆبوونەوەی سووریا، تورکیا و ڕووسیا هۆشداری دەداتە دیمەشق دەڵێت، بە هاوکاریکردنی دەوڵەتی داگیرکەری تورک دژی ئیدارەی خۆبەڕێوبەریی “هەڵەیەکی مێژوویی دەکات”. لە چوارچێوەی هەوڵەکانی ڕووسیا بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی دەوڵەتی تورک و حکومەتی سووریا، ڕۆژی ٢٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢ وەزیرانی بەرگریی و سەرۆکی دەزگا هەواڵگرییەکانی سووریا و تورکیا و ڕووسیا لە مۆسکۆی پایتەختی ڕووسیا کۆبوونەوە. حەسەن کۆچەر، هاوسەرۆکی ئەنجومەنی جێبەجێکاری ئیدارەی خۆبەڕێوبەریی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ڕایگەیاند: ڕێککەوتنەکانی ئەم دواییەی نێوان حکومەتی دیمەشق و ڕژێمی تورکیا، سووریا دەکاتە تۆنێلێکی تاریک. کۆچەر لە لێدوانێکدا بۆ ئاژانسی هاوارنیوز ئەوەشی وتووە:”دەوڵەتی داگیرکەری تورک ئامانجی داگیرکردنی خاکی سووریایە لەسەر حسابی خەڵکی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، هەروەک ئەوەی لەگەڵ لیوا سکەندەرۆن و عەنتاب کردی”. هۆشداریشیدا لەوەی، ڕێککەوتنی ئەمدواییەی نێوان سووریا و تورکیا بە سپۆنسەری ڕووسیا، دەبێتە هۆی دابەشبوونی سووریا. جەختیشیکردەوە:”خەڵکی ناوچەکە بەرخۆدان دەکەن و ئەو ڕێککەوتنانە ڕەتدەکەنەوە، ئەگەر دەوڵەتی داگیرکەری تورک هێرش بکاتە سەر باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا و بڕیاری ئەم هێرشە لە کۆبوونەوەی سێ قۆڵیدا بدرێت، ئەوە هەڵەیەکی مێژووییە کە حکومەتی دیمەشق دەیکات”. کۆچەر داوای لە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی و ڕووسیا کرد، کە هاوکار نەبن لە کۆمەڵکوژییەکانی دەوڵەتی داگیرکەری تورک دژی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا. هاوسەرۆکی ئەنجومەنی جێبەجێکاری خۆبەڕێوبەریی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ئەوەشی خستەڕوو، کە چارەسەری قەیرانی سوریا لە جێبەجێکردنی سیستەمێکی لامەرکەزیدایە لە سەرتاسەری خاکی سووریا و وتی:”دەبێت بەرهەمە سروشتییەکانی سووریا بە شێوەیەکی دادپەروەرانە بەسەر خەڵکی سووریادا دابەشبکرێت، سەرچاوە ژێر زەوینییەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا تەنها موڵکی خەڵکی ئەم ناوچەیە نییە، بەڵکو موڵکی هەموو سوورییەکانە”. وتیشی:”ئەم جۆرە چارەسەرانە قەیرانە ئابووری و کۆمەڵایەتییەکانی سووریا چارەسەر دەکرێت، داواش لە حکومەتی دیمەشق دەکەم، لەگەڵ خەڵکی ناوچەکە بگەنە ڕێککەوتن”.

هاوڵاتی وته‌بێژی فەرماندەی هێزه‌ چه‌كداره‌كانی عێراق ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ رایگه‌یاند، له‌ ئۆپراسیۆنێكی هاوبه‌شدا، هێزه‌ ئاسمانییه‌كانی عێراق توانرا شه‌ش چه‌كداری داعش كوژران و "له‌ بۆسه‌یه‌كی سه‌ربازیشدا له‌چه‌ند پارێزگایه‌كی دیكه‌ 11 چه‌كداری داعش ده‌ستگیركران". ئەمڕۆ پێنجشەممە، 29ى کانوونى یەکەمى 2022، لیوا یەحیا رەسووڵ، گوتەبێژى فەرماندەى گشتیى هێزە چەکدارەکانى عێراق لە راگەیێندراوێکدا ئاماژەى بەوە دا،  " هێزه‌ ئه‌منییه‌كانمان به‌ پشتبه‌ستن به‌ زانیارییه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ده‌زگای هه‌واڵگری و به‌ هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ فه‌رمانده‌یی ئۆپه‌راسیۆنه‌ هاوبه‌شه‌كانی دیاله‌ ئۆپراسیۆنێكی هاوبه‌ش دژ به‌ چه‌كدارانی داعش له‌ چه‌ند سنورێكی پارێزگاكه‌ ئه‌نجامدرا". وتیشی، "ئەو دوو مۆڵگەیەى داعش بۆردوومانکران و هێزەکانى ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانى دیالە چوونەتە ئەو شوێنانەى بۆردوومانکراون و تەرمى پێنج چەکدارى داعشیان دۆزیوەتەوە و چەکدارێکى دیکەى داعشیان کوشتووە". باسی لەوەشکرد،"به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی هه‌واڵگری سه‌ربازی له‌ ئه‌نجامی لێكۆڵینه‌وه‌ و به‌دواداچونه‌كانیانه‌وه‌ توانیویانه‌ له‌ رێگه‌ی دانانی كه‌مینی سه‌ربازییه‌وه‌ له‌ هه‌ریه‌كه‌ له‌ پارێزگاكانی سه‌ڵاحه‌دین، نه‌ینه‌وا، ئه‌نبار، كه‌ركوك و میسان 11 چه‌كداری داعش ده‌ستگیربكه‌ن كه‌ له‌لایه‌ن دادگاوه‌ به‌هۆی ئه‌نجامدانی كرده‌وه‌ی تیرۆریستیه‌وه‌ داواكراو بون". ئەمەشلەکاتێکدایە دوێنێ هێزه‌ ئاسمانییه‌كانی عێراق ئۆپراسۆنێكی تایبه‌تیان دژ به‌ چه‌كدارانی داعش ئه‌نجامداو لە ئەنجامیشدا 10 چه‌كداری داعش كوژران.  

ئەمڕۆ 104 رۆژە ناڕەزاییەتییەکان بەردەوامە و رێوڕەسمی چلەی مەرگی حەوت کوژراوی رۆژهەڵاتی کوردستان و ئەسفەهان و تاران ئەهواز بەڕێوچو، سەرۆک وەزیرانی نوێی ئیسرائیل رایگەیاند؛ کار سەرەکیی حکومەتەکەی گورز وەشاندن دەبێت لە بەرنامە و دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران و ئیتاڵیا داوای راگرتنی سێدارە و گۆڕینی هەڵسوکەوتی دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی دەکات. چلەی مەرگی گەنجێکی ناڕەزایەتییەکانی دێولان بەڕێوچو چلەی مەرگی موحسین نیازی یەکێک لە گەنجانی کوژراوی شاری دێولان لە رۆژهەڵاتی کوردستان بەرێوەچو و لە رێوڕەسمەکەشدار وەک ناڕەزایەتییەک بەرامبەر لەسێدراەدان، پەتی سێدارە سوتێنرا. موحسین نیازی تەمەن 32 ساڵ، شاخەوان و وەزشکاری کورد لە رێکەوتی (20/1/2022) بە گوللـەی هێزە ئەمنییەکانی ئێران لە ناڕەزایەتییەکانی شاری دیوڵان کوژا. چلەی کوژراوێکی تاران توندوتیژیی تێکەوت لە تاران چلەی مەرگی حەمیدڕەزا روحی، یەکێک لە کوژراوانی ناڕەزایەتییەکانی ئەو شارە بە بەشداریی جەماوەرێکی بەرچاو لە گۆڕستانی (بەهەشتی زەهرا) بەڕێوچو و لە رێوڕەسمەکەشدا دروشم دژی دەسەڵات وترایەوە و هێزە ئەمنییەکانیش هێرشیان کردە سەر بەشداربوان. حەمیدڕەزا روحی تەمەن 19 ساڵ لە ناوچەی (شەهرێ زیبا)ی تارانی پایتەختی ئێران بە گولـلەی هێزە ئەمنییەکان پێکرا و گیانی لەدەستدا. هاوکات لە شاری ماڵێ میر(ئیزە) لە پارێزگای خوزستان کە دانیشتوانی لە پێکهاتەی لوڕ-ن بە بەشداریی خەڵکێکی زۆر چلەی مەرگی میلادی سەعیدیان و سپێهر مەقسودی تەمەن 14 ساڵ  بەڕێوچو و دروشم دژی دەسەڵات و هێزە ئەمنییەکانی ئێران وترایەوە. لە شاری ئەسفەهان بە بەشداریی ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی شارەکە چلەی مەرگی عەلی عەباسی، یەکێک لە کوژراوانی ناڕەزایەتییەکان بەرێوچو. لە شاری مەرودەشت-ی پارێزگای فارس چلەی مەرگی ئارمان عەبادی بەڕێوچو و لە شاری ئەهواز لە باشوری ئێران کە دانیشتوانی لە نەتەوەی عەرەب-ن چلەی عاتیفە نێعمانی یەکێک لە کوژراوانی ناڕەزایەتییەکانی ئەو شارە بەرێوچو ئەو خانمە 37 ساڵ تەمەنە دوای دەستگیرکردنی لە لایەن هێزە ئەمنییەکانەوە لە ژێر ئەشکەنجەدا کوژرا. خانمێکی کورد بە تۆمەتی بێڕێزیی بە خامنەیی سزای 65 مانگ زیندانیی بەسەردا سەپێنرا   موژگان کاوسی، نوسەر و چاکوانی سیاسیی کورد کە پێشتر تۆمەتی هەوڵدان دژی کۆماری ئیسلامی و هاندان بۆ جەنگ و تێکدانی ئاسایشی ئێرانی دراوبوە پاڵ سزای 65 مانگ زیندانیی بەسەردا سەپێنرا. ئەو خانمە کوردەی نیشتەجێی پارێزگای مازەندەران لە باکوری ئێران لە دانیشتنی دادگادا ئەستۆ پاکیی سەلمێنرا و مەترسیی لەسێدراەدانی لەسەر نەماوە بەڵام دادگا بە تۆمەتی بێڕێزیی بە عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران سزای زیندانیی بەسەردا سەپێنرا.         ئیتاڵیا بەهۆیی لەسێدارەدانی خۆپیشاندەران هۆشداریی دەداتە ئێران جیۆرجا میلۆنی، سەرۆک وەزیرانی ئیتاڵیا، رۆژی پێنجشەممە لە دوایین کۆنگرەی رۆژنامەوانیی ساڵی 2022 رایگەیاند؛ ئەوەی ئێستا لە لایەن دەسەڵاتی ئێران بەرامبەر بە خەڵک و خۆپیشاندەران دەکرێت بۆ رۆما قبوڵکراو نییە و چیتر لە بەرامبەر ئەو دۆخەدا دان بەخۆماندا ناگرین.  میلۆنی وتی: ئەگەر دەسەڵاتی کۆماری ئیسلامی ئێران، هەڵسوکەوتی خۆی نەگۆڕێت ئەوا ئیتاڵیا و وڵاتانی هاوپەیمانی سزای توند و کاریگەری دژی ئەو دەسەڵاتە دەسەپێنن. لێدوانەکانی میلۆنی لە کاتێکدایە رۆژی چوار شەممە باڵیۆزۆی ئێران لە رۆما بانگهێشتی وەزارەتی دەرەوەی ئیتاڵیا کرا و پێی راگەیەنرا دەبێت بە زوترین کات سزای سێدراە و ئەشکەنجەی دەستگیرکراوانی ناڕەزایەتییەکان لەو وڵاتە راگیرێت. ئێران لە دوای مەرگی ژینا ئەمینی و کاردانەوەکانی دوو دەستگیرکراوی ناڕەزایەتییەکانی لە مەشهەد و تاران لەسێدارە داوە و سزای سێدارەش لانیکەم 100 کەس دەگرێتەوە و 59 کەسیش کە 15 گەنجی کورد لە رۆژهەڵاتی کوردستان و تاران و کەرەج مەترسیی لەسێدراەدانیان لەسەرە. حکومەتی نوێی ئیسرائیل هەڕەشە لە ئێران دەکات بێنیامین نەتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی نوێی ئیسرائیل ئەمڕۆ لەگەڵ پێشکەشکردنی ناوی ئەندامانی کابینەکەی لە پەرلەمانی وڵاتەکەی (کنێست) رایگەیاند؛ کاری سەرەکیی حکومەتەکەی بەرەنگابونەوەی ئێران و بەرنامە ئەتۆمییەکەی دەبێت.   هەناردەی ئێران بۆ چین کەمترین ئاستی 20 ساڵی رابردو تۆمار دەکات گومگرگی وڵاتی چین بڵاوی کردوەتەوە ؛هاوردەی کاڵای ئێران بۆ وڵاتەکەی لە مانگی رابردودا 326 ملیۆن دۆلار بوە لە کاتێکدا پێشتر ئێران مانگانە بە بڕی زیاتر لە 600 ملیۆن دۆلار کاڵای بۆ چین ناردوە. بەهۆی بەرزبونەوەی بەهای دۆلار ژمارەیەک بازاڕ و شوێنی ئاڵوگۆڕی دراو لە تارانی پایتەختی ئێران لە لایەن کاسبکارانەوە وەک ناڕەزایەتییەک داخران. زیاتر لە سێ  مانگە دابەزینی بەهای تەمەن بەردەوامە و تەنها لە یەک ساڵدا تمەن 70٪ی بەهاکەی بەرامبەر دراوی دۆلار لەدەستداوە. بەهای مۆبایلی (ئایفۆن 13) لە ئێران گەیشتە 100 ملیۆن تمەن بەهۆی بەرزبونەوەی بەهای هەر دۆلارێک بۆ زیاتر لە 44 هەزار و 400 تمەن، حکومەتی ئێران دەیەوێت فرۆشتنی مۆبایلی گرانبەها لە وڵاتەکەی قەدەغە بکات چونکە نرخی مۆبایلێکی جۆری (ئایفۆن13 )ی پرۆماکس ئەمڕۆ پێنجشەممە لەو وڵاتە گەیشتە 100 ملیۆن تمەن ئەوەش لە کاتێکدایە داهات و حەقدەستی مانگانەی کرێکارێک لەو وڵاتە ناگاتە حەوت ملیۆن تمەن.