هاوڵاتی دادگای هەولێر ئەمڕۆ پێنجشەممە سزای چوار ساڵ زیندانیکردنی بەسەر شێروان شێروانیدا سەپاند، هاوکات کەسوکارەکەی لە بەردەم دادگا ناڕەزاییان دەربڕی و بڕیارەکەیان بە "نادادپەروەر" ناویان برد. ئەمڕۆ لە کۆنگرەیەکى رۆژنامەوانییدا تیمی ڕۆژنامەوانی شێروان شێروانى رایانگەیاند؛ بەپێى دوو ماددەى 298 و 295 سزاى شێروان شێروانى دراوە و بەپێى یەکێک لەو ماددانە دوو ساڵ و شەش مانگ و بەپێى ماددەیەکى دیکەیش ساڵێک و شەش مانگ سزا دراوە. دەشڵێت: ئەمڕۆ دادگا کەوتە ژێر فشارێکى سیاسى و دادگا کەوتە ژێر فشارى کەسایەتى و یاسا لە هەرێمى کوردستان سەروەر نەبوە هەروەها تیمی پارێزەرانی شێروان شێروانی لە بەردەم دادگای هەولێر رایانگەیاند، "نیوەی خاکی هەرێمی کوردستان فرۆشرا بەڵام هیچ کەسێک دادگایی نەکرا و بەداخەوە ئەمڕۆ یاسا لە هەرێمی کوردستان جێبەجێ ناکرێت و سەدان کەس ئەمڕۆ بڕیاری لەسێدارەدانیان هەیە بەڵام لە شارەکانی هەرێم پیاسە دەکەن، یاسا سەروەر نیە، خەڵکی کوردستان دڵنیابن ئەگەر یاسا نەبێت دڵنیابن کوردستان ئاوەدان نابێت و وێران دەبێت". لە کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەیشدا لەلایەن بەشێک لە چالاکوانانەوە ئاماژە بۆ ئەوەکرا کە ئەم سزایە بە هیچ جۆرێک یاسایی نییە و شێروان شێروانى هیچ تاوانێکى لەسەر نەبوە و ئەم بڕیارەیش بە "سیاسى و کەسى" ناودەبەن.
هاوڵاتی ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵ بە پشتبەستن بە وتەی بەرپرسانی ئەمریکا بڵاویکردەوە، ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا ڕێگری لە 14 بانکی عێراقی کردوە مامەڵەی دۆلار بکەن، ئەوەش وایکرد بەهای دینار جارێکی دیکە داببەزێت و 100 گەیشتە 151هەزار و 500 دینار. لە ڕاپۆرتەکەی ئەو رۆژنامە ئەمریکیەدا هاتوە، قەدەغەکردنەکە کە لەلایەن وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا و بانکی یەدەگی فیدڕاڵی نیویۆرکەوە سەپێنراوە، بەشێکە لە سەرکوتکردنی وەرگرتنی دراوی ئەمریکی بۆ ئێران. رۆژنامەی واڵ ستریت جۆڕناڵ هەروەها نووسیویەتی:" ئەم گەمارۆ نوێیانە رەنگە ببێتە هۆی دروستبوونی کێشە لە پەیوەندی نێوان عێراق و ئەمریکادا، هەروەها" دەبێتە بە هۆی ئەوەی بەهای دینار دابەزێت و کاریگەری لە سەر ژیانی خەڵک ئەبێت." ئەم گەمارۆیانە دوای ئەوە دێت کە ماوەیەک لەمەو پێش وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا ڕێگەی بە عێراق دا 2.5 میلیارد یۆرۆ قەرزی ئێران بداتەوە بە هۆی مامەڵەی گاز و کارەباوە کەوتبووە سەر عێراق. رۆژنامەکە لەزاری بەرپرسێکی باڵای ئەمریکاوە نوسیویەتی، "ئێمە هۆکارێکی بەهێزمان هەیە بۆ ئەوەی گومان بکەین کە لانیکەم بەشێک لەو پارە سپیکراوانە لە کۆتاییدا دەتوانن سود بە کەسانی دیاریکراو یان ئەو کەسانە بگەیەنن کە دەتوانرێت دەستنیشان بکرێن، بێگومان سزاکان لە عێراقدا پەیوەندی بە ئێرانەوە هەیە". ئەوەشخراوەتەڕو، لەنێو ئەو بانکانەی لە لیستی قەدەغەکردنی ئەمریکادان هەریەکە لە (مصرف المستشار الإسلامي للاستثمار والتمويل، مصرف القرطاس الاسلامي للاستثمار والتمويل، مصرف الطيف الاسلامي، مصرف إيلاف الاسلامي، مصرف اربيل للاستثمار والتمويل، المصرف الاسلامي الدولي، مصرف عبر العراق، مصرف الموصل للتنمية والاستثمار، مصرف الراجح الاسلامي، مصرف سومر التجاري، مصرف الثقة الدولي الاسلامي، مصرف أور الإسلامي، مصرف العالم الإسلامي للاستثمار والتمويل، مصرف زين العراق الاسلامي للاستثمار والتمويل) هەن. لە گەڵ ئەوەی بانکی ناوەندیی عێراق زیاتر لە 232 ملیۆن دۆلاری خستەبازاڕەوە ،لە ئێستادا نرخی دۆلار بەردەوامە لە بەرزبوونە .
سەردەشت زۆرترین سماق بەرهەم دەهێنیت و بەرپرسێکیش دەڵێت ئەو شارە جەمسەری سماقی ناوچەکەیە چونکە هیچ دەرمانێکی کیمیایی تێدا بەکارناهێنرێت و خۆڕسکە. ئەحمەد عەلی پور، بەڕێوبەری کشتوکاڵی شاری سەردەشت سەر بە پارێزگای ورمێ لە رۆژهەڵاتی کوردستان رایگەیاند؛ دوو هەزار و 800 دۆنم زەوی درەختی سماقی تێدایە و بەرهەمەکەشی دەگاتە زیاتر لە 700 تۆن. عەلی پور وتویەتی: زیاتر لە 90%ی سماقی سەردەشت رەوانەی دەرە دەکرێت و بەهۆی سروشتیبونی ئەو سماقەوە خواستی زۆری لەسەرە و بە گشتی ناوچەکە بوەتە یەکەم بەرهەمهێنی سماق لە پارێزگای ورمێ و ناوچەکەش. سماقی سەردەشت تام و بۆنی سروشتییە و دارەکەشی بە شێوەیەکی خۆڕسک لە ناوچە سەختەکان دەڕوێت و ئەوەش بوەتە هۆی بەناوبانگبونی. شاری سەردەشت خاوەنی سروشتێکی سەوز و 320 هەزار لە روبەرەکەی دارستانە و باخە و خاوەنی بەربومێکی زۆری ترێ و گوێز، بنێشت ، هەنجیر و چەند جۆرێکی دیکەی میوەیە.
هاوڵاتی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بەداعش بە سەرۆكایەتی ئەمریكا چەند ساڵێكە هاوكاری وەزارەتی پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان دەكات بۆ ئەوەی هێزەكانیان یەكبخەنەوە، جگە لەوەش مانگانە هاوكاری دارایی وەزارەتەكە دەكات و مەشقیش بە هێزەكانی پێشمەرگە دەكات. سەرەتای كێشەكانی نێوان پارتی و یەكێتی لەوەزارەتی پێشمەرگە ئەوكاتە دەستیپێكرد، كە مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان ڕەزامەندی نەدا لەسەر پلە بەرزكردنەوەی لیوا بەختیار محەمەد ئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگە كە تازە لەو پۆستەدا دەستبەكاربووە. بەپێی بەدواداچوونی هاوڵاتی و ئەو زانیاریانەی لەچەند سەرچاوەیەكی وەزارەتی پێشمەرگە دەستیكەوتوون، كێشەكانی نێوان پارتی و یەكێتی لەناو وەزارەتی پێشمەرگە تادێت توندتر دەبێتەوە، یەكێك لەهۆكارەكانیش ئاڵۆزبوونی پەیوەندیە سیاسیەكانی نێوان هەردوو حزبە. پێشتر پۆستەكانی وەزارەتی پێشمەرگە لەنێوان پارتی ویەكێتی پەنجا بە پەنجا لەنێوان هەردوولادا دابەشكرابوون، بەڵام لەنوێترین پێشهاتدا پارتی دەیەوێت %57 ی پۆستەكانی وەزارەتی پێشمەرگە لەدەستی خۆیدا بێت و %43 ی بداتە یەكێتی، ئەمەش تیمی یەكێتی توڕەكردووە. بەوتەی سەرچاوەیەك لە وەزارەتی پێشمەرگە بۆ هاوڵاتی "كێشەكانی نێوان یەكێتی و پارتی لە وەزارەتی پێشمەرگە توندبووەتەوە، تەنانەت گەیشتووەتە لێكترازان و پەیوەست نەبوون بە بڕیاری یەكترەوە، بەشێوەیەك ئەگەری كشانەوەی تیمی یەكێتی هەیە لە وەزارەتەكە". بەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی، وەزارەتی پێشمەرگە لە (41) یەكەو پۆست پێكهاتووەو بەرێژەی (50% بە 50%) دابەشبووە، بەڵام لەدوای دەستلەكاركێشانەوەی شۆڕش ئیسماعیل وەزیری پێشمەرگەو دەستبەكاربوونی بریكاری نوێی وەزارەتی پێشمەرگە پۆستەكان گۆرانكارییان بەسەردا دێت. بەپێی زانیاریەكان تیمی پارتی بڕیاریانداوە پۆستەكان دابەشبكرێتەوە بۆ (57%) بۆ پارتی و (43%) بۆ یەكێتی، لە چەند رۆژی رابردووشدا چەندین بڕیار لەوبارەیەوە دەكراوەو بۆ ئاڵوگۆڕی پۆستەكانی ناو وەزارەتی پێشمەرگە، بەڵام ئەو گۆرانكارییانە لەلایەن بەرپرسانی یەكێتی لەوەزارەتی پێشمەرگە رەتكراونەتەوە. ناكۆكیەكان ئێستا چیتر بەنهێنی نەماونەتەوە وئەمینداری وەزارەتی پێشمەرگەو بەرێوەبەری میرەی گشتی و ئیدارەی ئەفسەران بە نوسراو رایانگەیاند ئەو گۆڕانكارییانە بە بێ رەزامەندی ئەوان تێپەڕێندراوەو ناهاوسەنگە بۆیە پابەند نابن پێیەوە. بە پێی وتەی ئەو سەرچاوەیە، پارتی دەیەوێت چەند پۆستێك لە یەكێتی وەربگرێتەوە بۆ ئەوەی ببێتە (57%) بە (43%) بۆیە نزیكەی چوار پۆست لە بەرپرسانی یەكێتی وەردەگرێـتەوە. هەربەپێی بەدواداچوونەكانی هاوڵاتی هەفتەی رابردوو تیمی یەكێتی لە وەزارەتی پێشمەرگە لەگەڵ مەكتەبی سیاسی و بەرپرسانی یەكێتی كۆبوونەتەوەو گفتوگۆیان لەسەر ئەو گۆڕانكارییانە كردووە، مەكتەبی سیاسی یەكێتی بە تیمی یەكێتیان لە وەزارەتی پێشمەرگە راگەیاندووە، ئەگەر پارتی سوور بێت لەسەر گۆڕانكارییەكان، ئەوا تیمی یەكێتی لە وەزارەتی پێشمەرگە دەكشێتەوە. هاوڵاتی زانیویەتی ئەم گۆڕانكاری و پێشهاتانەی ناو وەزارەتی پێشمەرگە گەیەندراوەتە هاوپەیمانان، بەتایبەت دوای ئەوەی چەند جارێك دەمەقاڵە لەنێوان بەرپرسانی پارتی و یەكێتی لەوەزارەتی پێشمەرگە دروستبووە. سەرچاوەكەی وەزارەتی پێشمەرگە بۆ هاوڵاتی ئەوەی ئاشكراكرد بەهۆی ئەو ناكۆكیانەوە هاوپەیمانان بێهیوا بوون لەوەی چاكسازی لەناو وەزارەتی پێشمەرگە بكرێت و دوا هۆشدارییان داوەتە پارتی و یەكێتی. ناكۆكی و گۆڕانكارییەكان لە كاتێكدایە لە مانگی ئابی 2022 ەوە شۆڕش ئیسماعیل وەزیری پێشمەرگە دەستلەكاركێشانەوەی ئاراستەی سەرۆكوەزیرانی هەرێمی كوردستان كردووە، دواتر یەكێتی كاندیدی بۆ پۆستی وەزارەتی پێشمەرگە پێشكەشكرد و ئاراستەی پەرلەمانكرا، بەڵام دواتر گرژیەكانی نێوان پارتی و یەكێتی ئەو پرۆسەیەی پەكخست و لە ئێستاشدا وەزارەتی پێشمەرگە بێ وەزیرە. بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی، چەند جارێك هاوپەیمانان هەوڵی گەڕانەوەی وەزیری پێشمەرگەیانداوە، بەڵام لەدوای كۆبوونەوەی تیمی هاوپەیمانان لەگەڵ جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، قوباد تاڵەبانی رایگەیاند بە وەكالەت پۆستی وەزیری پێشمەرگە پڕدەكەنەوە، بەو واتایەی رازی نین بە گەڕانەوەی وەزیری پێشمەرگە و دەیانەوێت لەلایەن وەزیرێكی تری یەكێتیەوە بە وەكالەت بەڕێوەببرێت هاوشێوەی وەزارەتی سامانە سروشتیەكان كە لەلایەن پارتییەوە بەوەكالەت بەڕێوەدەبرێت. بۆ وەرگرتنی ڕای وەزارەتی پێشمەرگە، هاوڵاتی پەیوەندی بەچەند بەرپرسێكی وەزارەتەكە لەپشكی پارتی و یەكێتی كرد بەڵام هیچ یەكێكیان ئامادەنەبوون لەوبارەیەوە قسە بكەن.
هاوڵاتی وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا و بانکی ناوەندی نیۆیۆرک بە گومانی سپیکردنەوەی پارە و ناردنی دۆلار بۆ ئێران گەمارۆیان خستۆتە سەر ١٤ بانکی عێراقی. بە پێی راپۆرتی وال ستریت جۆڕناڵ، مەبەست لەم گەمارۆ ئابوورییانە، ڕێگەگرتنە لە پارە سپیکردنەوەو گواستنەوەی دۆلاری ئەمریکا بۆ ئێران و هەندێ لە وڵاتانیتری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست کە گەمارۆیان لە سەرە. رۆژنامەی واڵ ستریت جۆڕناڵ هەروەها نووسیویەتی:" ئەم گەمارۆ نوێیانە رەنگە ببێتە هۆی دروستبوونی کێشە لە پەیوەندی نێوان عێراق و ئەمریکادا، هەروەها" دەبێتە بە هۆی ئەوەی بەهای دینار دابەزێت و کاریگەری لە سەر ژیانی خەڵک ئەبێت." ئەم گەمارۆیانە دوای ئەوە دێت کە ماوەیەک لەمەو پێش وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا ڕێگەی بە عێراق دا 2.5 میلیارد یۆرۆ قەرزی ئێران بداتەوە بە هۆی مامەڵەی گاز و کارەباوە کەوتبووە سەر عێراق. بە هۆی هەوڵە بەردەوامەکانی ئێران بۆ دەستبەسەردا گرتنی کەشتییە نەوت هەڵگرەکان لە کەنداو، جارێکیتر ئەمریکا سزای ئێران ئەدات وهەفتەی رابردوو پێنتاگۆن باسی لەوە کرد کە پاپۆڕی جەنگی و فڕۆکەی جەنگی پێشکەوتوو دەنێرنە کەنداو بۆ ئەوەی بەر بەوە بگرن ئێران دەست بە سەر کەشتییەکاندا بگرێت.
هاوڵاتی ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ لەپێناو کەمکردنەوەی ڕوداوەکانی خنکان لەسنوری ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ بڕیاریدا بە قەدەغەکردنی مەلەکردن لەناو روباری خابووری زاخۆ. رائید جەمال هەسنی، بەڕێوبەری بەرگری شارستانی زاخۆ بە هاوڵاتی وت" ئیدارەی قایمقامیەتی زاخۆ لەگەڵ بەرگری شارستانی ئیدارەکە بڕیاریان داوە بە قەدەغەکردنی مەلەکردن لەناو روباری خاپور، ئەوەش لەپێناو کەمکردنەوەی ڕوداوەکانی خنکان لەو ڕوبارەدا " رائید جەمال هەسنی دەشڵێت" مەلەکردن تەنها لە دوو شوێن ڕێگەپێدراوە ئەویش گوندی چەمسیرۆ و گوندی کۆڤکێیە، جگە لەم دوو شوێنە نابێت بەهیچ شێوەیەک لەروباری خابوور مەلەکردن بکرێت" لەگەڵ بەرزبونەوەی پلەکانی گەرما ژمارەی ڕوداوەکانی خنکان لەو ڕوبارەدا بەشێوەیەکی بەرچاو ڕویان لەزیادبوون کردووە و لەسەرەتای ئەم ساڵەوە تا ئێستا 11کەس لەروباری خابووری زاخۆ خنکاون
هاوڵاتی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق وەڵامی نوسراوەکەی سەرۆکایەتی هەرێمی کوردستانی دایەوە و پێشنیار دەکات رۆژی 18ی (شوبات/2)ی 2024 هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجامبدرێت. بەپێی ئەو نوسراوەی كۆمسیۆن كە واژۆی عومەر ئەحمەد سەرۆكی ئەنجومەنی كۆمسیارانی لەسەرە و ئاڕاستەی سەرۆكایەتی هەرێم كراوە، پێشنیاز كراوە هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان لەرێكەوتی 18ی شوباتی 2024 بەرێوەبچێت یاخود دواتر. لەنوسراوەكەی كۆمسیۆندا هاتوە : ناكرێت هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان هاوكات لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق بەرێوەبچێت و ناكرێت دو پڕۆژەی هەڵبژاردن لەیەك كاتدا بەرێوەبچێت یاخود ماوەیەكی كەم لەنێوانیان هەبێت بەهۆی تایبەتمەندێتی هەر هەڵبژاردنێك لەلایەتی هونەری و رێكارەكان. لە نوسراوەکەدا هاتووە، "پێتان رادەگەیێنین کە کۆمیسیۆن بڕیاری ژمارە 9ی لە کۆنووسی ئاسایی 24 لە 18-07-2023 دەرکردووە کە تێیدا پێشنیار دەکات هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لە 18-02-2024، یان دوای ئەو رێکەوتە بەڕێوەبچێت."
.jpg)
هاوڵاتی ئومێد سەباح سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم رایگەیاند، لەسەردانەکەیاندا بۆ بەغدا باسیان لە بابەتی دارایی و بەشە بودجەی هەرێم و بودجەی مانگەکانی رابردوی ئەمساڵ و داهاتی نانەوتی کردوە. ئومێد سەباح لەهەژماری تایبەتی خۆی لەتۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوک سەبارەت بە کۆبونەوەکەی ڕۆژی سێشەممەی شاندی هەرێم لە بەغدا ڕایگەیاند، "لە تەوەری یەکەمی کۆبونەوەکاندا باس لە بابەتی دارایی و بەشە بودجەی هەرێم و میزانی مراجعەی مانگەکانی ڕابردو بابەتی داهاتی نانەوتی باس کرا". دەشڵێت، "لە کۆبونەوەکەدا باس لە ئەگەری هەناردە کردن و هەناردەنەکردنی نەوت کرا بەو پێیەی کە لە بڕگەکانی یاسای بودجەی گشتی هاتوە، هەروەها پرسی تێچوی کۆمپانیاکانی نەوتی هەرێم تاوتوێکرا". ئەوەشی ڕونکردەوە کە "لە درێژەی کۆبونەوەکاندا سەردانی وەزارەتی پلاندانانی حکومەتی فیدڕاڵ کرا، لە کۆبونەوەکەدا تیشکخرایە سەر پرسی بودجەی وەبەرهێنان و پەرەپێدانی پارێزگاکانی تایبەت بە پشکی هەرێمی کوردستان، پاشان بەمەبەستی پیرۆزباییکردن لە ئەرکە نوێیەکەی شاندی هەرێم سەردانی عەممار سوبحی خەڵەف سەرۆکی دیوانی چاودێری دارایی کرا، بریار وایە رۆژی پێنجشەممە لیژنەی باڵای هاوبەشی هەردولا کۆببینەوە".
هاوڵاتی یەکێتی و گۆڕان و کۆمەڵی دادگەری و چەند حزبێکی دیکە بەیەک لیست بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان لەکەرکوک و ناوچە کێشە لەسەرەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان دەکەن. ئەو حزبانە لەڕاگەیەندراوێکدا دەڵێن لەبەر پێویستی دۆخەکە بڕیاریانداوە لیستێکی فراوانی کوردستانی لەناوچەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی کوردستان پێکبێت، داواش لەهەموو حزبە کوردستانیەکانی دیکە دەکەین بەزوترین کات لیستی کوردستانی پێکبێت بۆئەوەی بتوانین زۆرترین دەنگ بەدەستبهێنین و مافەکانی خەڵکی کوردستان پارێزراو بێت.
بەرپرسێکی سنە رایدەگەیەنێت کێشەی سەرەکیی جوتیاران کەمیی زەوی کشتوکاڵیی بەرئاوە بەڵام داهاتی بەروبومە کشتوکاڵییەکان زیادی کردوە. پەیمان ئەسکەندەری، بەڕێوبەری کشتوکاڵی پارێزگای سنە لە رۆژهەڵاتی کوردستان رایگەیاند؛ داهاتی بەروبومە کشتوکاڵەییەکانی ناوچەکانی ئەو بەشە لە کوردستان دەگاتە یەک ملیارد و 200 ملیۆن دۆلار. بە وتەی ئەو تەنها داهاتی گەنمی جوتیارانی پارێزگای سنە گەیشتوەتە 300 ملیۆن دۆلار و کاریگەریی زۆری لەسەر ئابوریی و گەشەی کشتوکاڵ لە ناوچەکە هەیە. هەر بە پێی لێدوانی ئەسکەندەری بەربومی پارێزگاکە 20% زیادی کردوە و 10%ی کۆی گەنمی ئێران لە سنە بەرهەم دەهێنرێت. ساڵانە 65 بۆ 70 هەزار تۆن شلیک لە پارێزگای سنە بە بەرهەم دەهێنرێت کە دەکاتە 60%ی کۆی بەرهەمی شلیک لە ئێران کە دەگاتە 120 هەزار تۆن و بەوەش یەکەم پارێزگابوە لە ئاستی ئێران کە زیاترین شلیکی بەرهەم هێناوە.
هاوڵاتی سەرچاوەیەک لە وەزاارەتی دارای حکومەتی هەرێم بۆ هاوڵاتی ئاشکرای کرد کە سەرەتای هەفتەی داهاتوو دەست بە دابەشکردنی مووچەی مانگی حوزەیران دەکرێت و هەوڵ دەدرێت تا کۆتای مانگ سەرجەم وەزارەت و دەستەکان وەریبگرن. هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد دواکەوتنی دابەشکردنی مووچە لە ئەستۆی بەغدایە نەک حکومەتی هەرێم بە پێی یاسای بودجە
هاوڵاتی بەڕێوەبەری دارستان و پاوانی سلێمانی ڕایگەیاند، تەنیا ئەمساڵ لە سنووری پارێزگای سلێمانی زیاتر لە پێنج هەزار دۆنم دارستان و پاوان سووتاون. هاوکار جەلال، بەڕێوەبەری دارستان و پاوانی پارێزگای سلێمانی ڕایگەیاند، یەکێک لەو گرفتانەی رووبەڕووی دارستانە دەستکردەکان دەبێتەوە، نەبوونی پاسەوانە، بەتایبەت لە وەرزی هاویندا کە رووداوەکانی ئاگرکەوتنەوە زۆرینەی لەو وەرزەدا دەبێت. وتیشی، " ئەمساڵ نزیکەی پێنج هەزار دۆنم دارستان و پاوان سووتاون، لەسەر سووتاندنی دارستانەکانیش زیاتر لە ١٠ کەس دەستگیر کراون و دۆسیەیان بۆ کراوەتەوە." هاوکار جەلال دەڵێت، "نەمامگەکانی ئێمە ساڵانە نزیکەی ٤٠٠ هەزار نەمام بەرهەم دەهێنن، ئێستاش پڕۆژەیەکی هاوبەشمان لەگەڵ پرۆگرامی خۆراکی جیهانی هەیە بۆ بەرهەمهێنانی یەک ملیۆن و ٥٠٠ هەزار نەمام لە مانگی ١١ـی ئەمساڵ، بەشێکی ئامادە دەبێت، بۆ ساڵی داهاتووش بەشەکەی دیکەی ئامادە دەبێت." بەڕێوەبەری دارستان و پاوان ئاماژەی بەوە دا، داوایان لە چەند رێکخراوێک کردووە بۆ رووپێویی دارستانەکان، بەڵام تائێستا هیچ رێکخراوێک ئامادە نەبووە، رووپێوییەکەیان بۆ بکات.
هاوڵاتی کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکانی عێراق رایدەگەیەنێت، ناتوانن هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان لەگەڵ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان ئەنجامبدەن، دەشڵێت، "لە هەرێمی کوردستان ژمارەیەکی کەم لە هاوڵاتیان تۆماری دەنگدانیان نوێکردوەتەوە". ئه‌مڕۆ (سێشه‌ممه 18ـی ته‌ممووزی 2023) عیماد جه‌میل، سه‌رۆكی تیمی راگه‌یاندنی كۆمیسیۆنی باڵای هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق رایگه‌یاند، وێراى جەختکردنەوەى لەوەى کە سەرپەرشتى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان دەکەن. ناتوانن لەگەڵ هەڵبژاردنى ئەنجومەنى پارێزگاکانى عێراق، هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان بەڕێوە ببەن. سەبارەت بەو نوسراوەى لەبارەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان لەلایەن سەرۆکى هەرێمى کوردستان بەدەستیان گەیشتووە، عیماد جه‌میل، وتی، نوسراوەکە ده‌خرێته به‌رنامه‌ی دانیشتنی داهاتووی ئه‌نجوومه‌نی كۆمیسیاران بۆ گفتوگۆكردن سه‌باره‌ت به ناوه‌ڕۆكه‌كه‌ی میكانیزمه‌كانی كاركردن و رێككاره‌كانی تایبه‌ت به هه‌ڵبژاردنه‌كان، كه له كاتی خۆیدا ورده‌كارییه‌كانی راده‌گه‌یه‌ندرێت. جەختی لەوەشکردەوە کە،"قورسە لە ئێستادا وادەى هەڵبژاردنى پەرلەمانى کوردستان دیارى بکەین." سه‌رۆكی تیمی راگه‌یاندنی كۆمیسیۆنی باڵای هه‌ڵبژاردنه‌كانی عێراق ڕاشیگەیاند ،" لە شارەکانى هەولێر و سلێمانى و دهۆک 173 بنکەى تۆمارکردنمان کردووەتەوە، بەڵام لە هەرێمى کوردستان رێژەیەکى کەمى دەنگدەران تۆمارەکانیان نوێکردووەتەوە. وتیشی، جگه له هه‌ینی و شه‌ممه و رۆژانی پشوو، رۆژانه له كاتژمێر 8ـی به‌یانی تاوه‌كو 3ـی ئێواره كراوه‌ن و پێشوازی له هاووڵاتییان ده‌كرێت. ناوبراو باسی له‌وه‌ش كرد، تا ئێستا رێژه‌ی نوێكردنه‌وه‌ی ژماره‌ی تۆماری ده‌نگده‌رانی هه‌رێمی كوردستان گه‌یشتووه‌ته 1500 ده‌نگده‌ر، هه‌روه‌ها گوتوویه‌تی، میكانیزمی هه‌ڵبژاردنه‌كانی هه‌رێمی كوردستان جیاوازه، به‌شێوه‌یه‌ك ژماره‌ی ده‌نگده‌ران بریتییه له سێ ملیۆن و 614 كه‌س، كه 566 ده‌نگده‌ر پڕۆسه‌ی ده‌نگدان ده‌یانگرێته‌وه، ئه‌مه‌ش له رێگه‌ی بایۆمه‌ترییه‌وه نابێت، به‌ڵكو له رێگه‌ی په‌ڕاوی كاغه‌زییه‌وه ده‌بێت. عیماد جه‌میل ئاماژه‌ی به‌وه كرد، له رووی هونه‌ری و كارگێڕییه‌وه ئاماده‌كاری بۆ هه‌ڵبژاردنی ئه‌نجوومه‌نی پارێزگاكان كراوه، گوتیشی، چه‌ندین ناوه‌ندی سه‌ر به كۆمیسیۆنی فیدڕاڵی له هه‌رێمی كوردستان هه‌یه كه له‌لایه‌ن 1500 كارمه‌ندی سه‌ر به كۆمیسیۆن به‌ڕێوه‌ده‌بردرێن.
.jpg)
هاوڵاتی وەزیری دادی عێراق رایگەیاند، لەكۆبونەوەی ئەمڕۆی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقدا، بڕیاردرا بە پەسندکردنی پڕۆژەیاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی سەرکردایەتیی شۆڕشی ڕژێمی عێراق كە تایبەتە بە زەوییە کشتوکاڵییەکانی کەرکوک، پاشانیش رەوانەی پەرلەمان دەكرێت. ئەمڕۆ سێشەممە، 18ی تەمووزی 2023، خالید شوانی، وەزیری دادی عێراق لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند، "هەواڵی خۆشم بۆ كەركوكیەكان پێیە، بەكۆی دەنگی ئەنجومەنی وەزیران، لەكۆبونەوەی ئەمڕۆدا پڕۆژەیاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی سەرکردایەتیی شۆڕش پەسەندكرا كە تایبەتە بەزەویە داگیركراوەكانی كەركوك و ناوچەكانی دەوروبەری و پێدانی بەعەرەبی هاوردە." وتیشی، "ئەم پڕۆژەیاسایە هەڵوەشاندنەوەی هەموو ئەو بڕیارانە دەگرێتەوە کە 9 بڕیارن و لە دوای ساڵی 1976ـەوە دەرکراون و زەوییە کشتوکاڵییەکانی کورد و تورکمانی کەرکووکیان پێ داگیرکراوە". وەزیری دادی عێراق ئاماژەی بەوەکرد، پڕۆژەیاساکە پێشتر لەلایەن هاوپەیمانیی بەڕێوەبردنی دەوڵەتەوە خراوەتە بەرنامەوە بۆ ئەوەی کاری لەسەر بکرێت و گفتوگۆی زۆریان لەسەر کردووە تاوەکو ئەمڕۆ پەسندیان کردووە. باسی لەوەشكرد، پڕۆژەیاساكە لەئەمڕۆوە رەوانەی پەرلەمانی عێراق دەكرێت بەمەبەستی پەسەندكردن، ئەمەش هەواڵێكی گرنگە بۆ كورد و توركمانەكانی كەركوك و دژی هیچ لایەن و پێكهاتەیەكی دیكەش نیە، داواكاریشین لەپەرلەمانتاران لەماوەیەكی كەمدا پەسەندی بكەن، تا بخرێتەبواری جێبەجێكردنەوە. کۆنگرە رۆژنامەوانییەکەی وەزیری داد دوای کۆبوونەوەی ئەمڕۆی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق بوو، لەبارەی باسکردن لە شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان بۆ پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە کۆبوونەوەکەدا، خالید شوانی گوتی، هیچ باسێکی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان نەکرا. جێگەیباسە، ئەمڕۆ نزیکەی 50 رۆژە جووتیارانی کورد و تورکمان لە سنووری کەرکووک خۆپێشاندان دەکەن و داوای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی لیژنەی کاروباری باکوور و ئەنجوومەنی سەرکردایەتیی شۆڕشی سەردەمی بەعس دەکەن، کە بەو بڕیارە زەوییە کشتوکاڵییەکانیان داگیر کرا. لە ماوەی ساڵانی دەسەڵاتدارێتی سەدام حسێن سەرۆكی ڕژێمی عێراق هەر لە 17ی (تەمموز/7)ی 1968 تاوەكو 9ی (نیسان/4)ی 2003 چەندین مەرسومی کۆماری و بڕیارەکانی ئەنجومەنی سەرکردایەتیی شۆڕشی هەڵوەشاوە لەلایەن ئەو ڕژێمەوە دەرچون، بۆ گۆڕینی سنوری ناوچە جێناکۆکەکانی کوردستان
هاوڵاتی بە پێی هەواڵێک کە ماڵپەڕی هەنگاو بڵاوی کردۆتەوە، هاووڵاتییەک بە ناوی" قازی مستەفا عەلی" خەڵکی ناوچەی "بەمۆ"ی سەر بە پارێزگای هەڵەبجە لە هەرێمی کوردستان، لە سنووری نێوان باشوور و ڕۆژهەڵات، بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەکانی سوپای پاسداران کوژراوە. ڕۆژی سێشەممە، ١١ی حەوتی ٢٠٢٣ ، هاووڵاتییەک بە ناوی قازی مستەفا عەلی، خەڵکی گوندی "کانی‌پاشا"ی سەر بە ناوچەی بەمۆ ، بە تەقەی ڕاستەوخۆی هێزەکانی سوپای پاسداران کوژراوە. بە وتەی بنەماڵەی قازی مستەفا عەلی، ئەم هاووڵاتییە زیاتر لە کیلۆمەترێک هاتۆتە ناو خاکی هەرێمی کوردستانەوە کاتێک کوژراوە ، دواتر تەرمەکەی لەلایەن هێزەکانی سوپای پاسدارانەوە بۆ نەخۆشخانەی "ئیمام حوسێن"ی شاری کرماشان گواستراوەتەوەو چەن رۆژ دواتر رۆژی یەکشەممە ١٦ی حەوت تەرمەکەی گەڕێندراوەتەوە بۆ هەڵەبجە.
.png)
